Edward Thorp được cho là một trong những nhà quản lý quỹ phòng hộ công nhất trong lịch sử, và tất cả bắt đầu từ chuyến đi đến Las Vegas vào cuối những năm 1950. Trong chuyến đi của mình, dưới tư cách là một tiến sĩ toán học, trong khi chơi blackjack (hay xì dách), ông nhận thấy những điều không trùng khớp với các khái niệm chung được chấp nhận trong lý thuyết xác suất. Dưới đây là 5 bài học đầu tư mà ông rút ra được từ trò chơi blackjack.

– Blackjack và thị trường đều có thể phân tích được

– Xây dựng chiến lược 

– Kiểm tra chiến lược

– Blackjack và thị trường đều cần kỹ năng quản lý tiền

– Yếu tố tâm lý

Cụ thể, Edward Thorp đưa ra giả thuyết rằng chúng ta có thể “đánh bại” nhà cái trong trò blackjack và kiếm tiền. Và ông đã làm được điều đó. Sau một vài năm nghiên cứu học thuật, ông đã xuất bản các kết luận của mình trong cuốn sách Đánh bại nhà cái (Beat The Dealer, năm 1966). Điều này đã làm thay đổi toàn bộ cơ cấu lợi nhuận của ngành công nghiệp casino. Nhưng quan trọng hơn là nó đã cho Edward Thorp một số tiền kha khá để xây dựng nên một trong những quỹ phòng hộ thành công nhất trong vòng 50 năm qua. Trong cuốn sách mới đây của mình, Người Đàn Ông Đánh Bại Mọi Thị Trường (A Man For All Markets), Edward Thorp đã chia sẻ những bài học đầu tư hàng đầu mà ông học được từ việc ứng dụng lý thuyết xác suất vào các trò chơi cờ bạc.

1. Blackjack và thị trường đều có thể phân tích được

Trong cả blackjack và thị trường, kết quả lịch sử của chúng đều có thể được dùng để phân tích nhằm xác định điều gì sẽ xảy ra trên nhất cử nhất động của người chơi. Edward Thorp kết luận rằng cờ bạc là một phiên bản đầu tư đơn giản bởi vì nó là một hệ thống khép kín. Điều này có nghĩa là, chỉ có một số lượng các yếu tố nhất định ảnh hưởng đến kết quả mà thôi. Trong đó, mấu chốt chính nằm ở việc xác định những lá bài nào đã được chia và những lá nào vẫn còn chưa được chia.

Thị trường chứng khoán thì lại phức tạp hơn hẳn, vì chứa nhiều biến số trong việc xác định giá tương lai của một cổ phiếu, một số yếu tố đã biết nhưng một số thì chưa; càng nhiều yếu tố được đưa vào mô hình đánh giá thì dự đoán càng có độ chính xác cao. Khi bạn biết có bao nhiêu yếu tố, và những yếu tố đó là gì, chúng ta sẽ vẽ nên được một bức tranh tổng thể về ngành công nghiệp. Những phương pháp này bao gồm khai thác dữ liệu internet để tìm hiểu về xu hướng thịnh hành hiện tại, và sau đó sử dụng dữ liệu này để xếp hạng KPI (chỉ số hiệu suất chính) theo phần trăm ảnh hưởng.

2. Xây dựng chiến lược

Chiến lược luôn có tầm quan trọng. Vào những năm 1960, Edward Thorp đã phát triển một chiến lược để công phá trò chơi 21 (tên gọi khác của blackjack).

Phần đầu tiên, nó hướng dẫn người chơi xác định lúc nào nên đứng (stand), rút (hit) hoặc cược nhân đôi dựa trên lá bài ngửa của nhà cái, hai lá bài ngửa của tất cả người chơi và tổ hợp các lá bài còn lại trong bộ bài.

Phần thứ hai, dựa vào việc đặt tỷ lệ cược tùy thuộc vào các lá bài đã được đánh trước đó và số lượng các lá bài chưa được chia. Chiến lược ban đầu của Edward Thorp đã không còn hiệu quả vì nhà cái đã triển khai các quy tắc chơi bài mới. Đồng thời chiến lược đó cũng không thể sử dụng được trên các trò chơi đánh bạc sử dụng chương trình máy tính và trình tạo số ngẫu nhiên để xác định kết quả.

Tuy nhiên, đã có sự thích nghi được thực hiện bởi một số tác giả khác để làm cho phân tích của Edward Thorp áp dụng được vào trò chơi đánh bạc trực tiếp với nhà cái, nơi các lá bài không bị xáo trộn sau mỗi lượt. Henry Tamburin, là một chuyên gia chơi đánh bạc lâu năm, đã thực hiện một công việc tuyệt vời nhằm đưa phân tích ban đầu của Edward Thorp vào khuôn khổ hiện đại ngày nay.

Tương tự như vậy, trong việc đầu tư, Edward Thorp đã phát triển một cách tiếp cận để định giá các cổ phiếu. Trọng tâm chính của ông là xác định những điểm bất thường về giá cả trên thị trường chứng khoán. Bằng cách hiểu được liệu một cổ phiếu có bị định giá quá cao hay quá thấp, ông đã có thể kiếm được lợi nhuận nhờ mở các vị thế giá lên (long position) hoặc vị thế giá xuống (short position).

Cách tiếp cận này đã giúp Edward Thorp khởi động quỹ phòng hộ trung lập đầu tiên vào năm 1969, như đề cập trong cuốn sách Người Đàn Ông Đánh Bại Mọi Thị Trường. Và mặc dù các KPI của ông là tự doanh (Proprietary trading), thành tích của ông được công khai. Năm 1998, Edward Thorp công khai khoản đầu tư cá nhân của mình mang lại tỷ lệ lợi nhuận trung bình đạt 20% hàng năm trong hơn 28 năm. Một con số mà người ta có thể giả định một cách an toàn trong danh mục quản lý danh mục tài sản đang quản lý (assets under management portfolio) của ông.

3. Kiểm tra chiến lược

Giới hạn của việc phân tích đánh bạc trong những năm 1950 là khả năng tính toán của các chương trình máy tính. Nhưng bởi vì Edward Thorp là một giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), ông có thể sử dụng máy tính IBM 704 như một công cụ nghiên cứu để kiểm tra lý thuyết của mình một cách đầy đủ nhất. Ông đã học ngôn ngữ máy tính Fortran để có thể lập trình các phương trình cần thiết cho mô hình nghiên cứu lý thuyết của ông về xác suất chiến thắng trong trò blackjack.

Nghiên cứu của ông dựa trên cách tiếp cận của tiêu chuẩn Kelly (Kelly Criterion), là một cách thống kê tỉ lệ cược dựa trên lợi thế của người chơi, mà ông tham khảo được từ bài báo năm 1956 của John Larry Kelly Jr. Trong vài năm qua, cách tiếp cận của Kelly đã trở thành một phần chủ đạo của lý thuyết đầu tư và đã được các nhà đầu tư lão làng sử dụng như Warren Buffett và Bill Gross đối với các chiến lược đầu tư phức tạp của họ.

Kỉ nguyên hiện đại không bị hạn chế về khả năng tính toán của máy tính. Có nhiều khả năng rằng điện thoại của bạn còn có khả năng tính toán mạnh hơn máy tính nguyên mẫu IBM 704 mà Edward Thorp đã thực hiện nghiên cứu ban đầu của mình. Có một số danh mục đầu tư ảo và các chương trình thử nghiệm kiểm định có sẵn trực tuyến để kiểm tra các phương thức của người quản lý tiền tham vọng. Bất kì chương trình nào bạn chọn là để kiểm tra đầy đủ phương pháp của mình và chắc chắn rằng chiến lược của bạn đặt bạn ở phía bên “đúng” của hầu hết các vụ đầu tư.

4. Blackjack và thị trường đều cần kỹ năng quản lý tiền

Tiêu chuẩn Kelly là một phần quan trọng trong cách tiếp cận blackjack của Edward Thop vì nó cho phép ông xác định sự cân bằng hợp lý giữa rủi ro và lợi nhuận. Trong blackjack, ngay cả khi bạn có một lợi thế đáng kể, khoảng 1,5% (các khu resort nghỉ dưỡng trị giá nhiều triệu đô la ở Las Vegas được xây dựng trên lợi thế 2-3%) thì vẫn có thể dẫn đến thua lỗ.

Đầu tư chứng khoán cũng tương tự. Liên quan đến việc đặt cược theo tỷ lệ và đặt cược lợi thế trên thị trường chứng khoán, Edwrad Thorp nói, “Khi những người đạt giải Nobel quản lí quỹ phòng hộ khổng lồ Long-Term Capital Management phạm sai lầm này và sụp đổ vào năm 1998, cả hệ thống tài chính Hoa Kỳ gần như lung lay”. Mặt khác, nếu người chơi ngồi ở sòng casino, hoặc trên thị trường, quá thận trọng trong cá cược hoặc vị thế của họ, họ sẽ để lại tiền của mình ở trên bàn – hay nói cách khác là thua lỗ. Tóm lại, việc tìm ra điểm cược thích hợp giữa rủi ro và lợi nhuận là một phần quan trọng cho một con bạc cũng như một nhà đầu tư.

5. Yếu tố của tâm lý

Tinh thần dẻo dai có lẽ là bài học khó tuân thủ nhất. Không có người thầy nào dạy điều này tốt hơn trò chơi blackjack trong khoản lợi thế. Các biến động tài chính có thể rất dữ dội, thảm khốc và trong hầu hết các trường hợp, sẽ thách thức ranh giới tỉnh táo của nhà đầu tư. Các biến động trong tài khoản của bạn sẽ phức tạp hơn, có thể chúng sẽ buộc bạn chịu đựng một số phiên tiêu cực trước khi phiên tích cực quay về và lợi thế của bạn lại xuất hiện. Một vài lúc, bạn có thể trở nên quẫn trí và khó khăn hơn khi đặt cược/đầu tư hậu thua lỗ. Nhưng bạn phải đặt lòng tin vào công thức toán học, nó sẽ phát huy tác dụng và lợi thế của bạn sẽ thành hiện thực.

Điều này lại càng đúng gấp đôi trong đầu tư. Khi bạn có một lợi thế rõ ràng, hãy chơi theo phương pháp của mình và tin tưởng vào mô hình của mình. Nếu bạn đã tán thành với bốn bài học đầu tiên, bài học thứ năm sẽ dễ thực hành hơn, nhưng nó vẫn phải mất một số chi phí tinh thần (mental toll). Tại một thời điểm nào đó, giá trị kỳ vọng của bạn sẽ giảm, thế rồi bạn sẽ đặt câu hỏi về tính chính xác của các mô hình của mình và cân nhắc xem có nên vứt bỏ nó hay không. Nhưng bạn phải vượt qua và ở lại với chiến lược của bạn, và tiền sẽ trở lại.

Nguồn: Forbes.com/ Happy.Live biên dịch

Có thể bạn quan tâm

Người Đàn Ông Đánh Bại Mọi Thị Trường – Edward Thorp

Từ sòng bạc Las Vegas tới phố Wall

ĐỌC THỬ

ĐẶT SÁCH