Doanh lợi vốn kinh doanh (Return on Capital Employed – ROCE) 

Doanh lợi vốn kinh doanh – danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Return on Capital Employed, viết tắt là ROCE.

Doanh lợi vốn kinh doanh (ROCE) hay còn goi là tỉ lệ hoàn vốn sử dụng, là tỉ lệ tài chính đo lường khả năng sinh lời của công ty và hiệu quả sử dụng vốn của công ty. Nói cách khác, tỉ lệ này đo lường mức độ công ty tạo ra lợi nhuận từ vốn của mình. Tỉ lệ ROCE được coi là tỉ lệ lợi nhuận quan trọng và thường được các nhà đầu tư sử dụng khi sàng lọc các ứng viên đầu tư phù hợp. (Theo Investopedia)

Nội dung phân tích doanh lợi vốn kinh doanh

Doanh lợi vốn kinh doanh ROCE được tính toán theo công thức: 

ROCE = Lợi nhuận trước thuế và trả lãi / Vốn sử dụng 

Trong công thức tính toán trên tử số bao gồm các khoản lợi nhuận ròng (trước thuế thu nhập), các khoản thu nhập bất thường và khoản trả cổ tức; mẫu số là lượng vốn doanh nghiệp đã sử dụng bao gồm tổng giá trị của các cổ phiếu thông thường và cổ phiếu ưu đãi, các khoản nợ (như nợ vay, nợ thuê tài chính. Không bao gồm các khoản nợ như nợ lương nhân viên, hay nợ nhà cung cấp…), các khoản thuê tài chính và các khoản dự phòng. Các số liệu này có thể thu thập từ bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.

Doanh lợi vốn kinh doanh là chỉ tiêu tốt để so sánh khả năng sinh lời của các doanh nghiệp cũng như tính hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp ở mọi lĩnh vực kinh doanh.

Ví dụ giả sử công ty A kiếm được khoản lợi nhuận là 2,1 triệu đồng trên doanh thu 21 triệu đồng, công ty B kiếm được  3,15 triệu đồng lợi nhuận trên tổng doanh thu là 21 triệu đồng. Nếu xét về mức sinh lợi đơn thuần, B có lợi nhuận biên là 15%, A có lợi nhuận biên 10%.

Tuy nhiên, nếu giả sử lượng vốn mà A sử dụng là 10,5 triệu đồng và B sử dụng 21 triệu đồng. Khi đó tỉ lệ ROCE giữa A và B tương ứng là 20% và 10%. Như vậy rõ ràng là công ty A đã sử dụng vốn hiệu quả hơn công ty B.

Các nhà đầu tư cũng so sánh chỉ số ROCE của một doanh nghiệp với phí vay vốn hiện tại. Nếu một nhà đầu tư gửi tiết kiệm ngân hàng 2,1 triệu đồng với mức lãi suất là 5%/năm; như vậy thu nhập trên vốn của anh ta là 105.000 đồng. 

Khi đầu tư 2,1 triệu đồng vào một doanh nghiệp, nhà đầu tư bao giờ cũng kì vọng sẽ thu về một khoản tiền lời cao hơn nhiều so với 105.000 đồng. Nhưng để tạo ra mức lãi cao, doanh nghiệp phải huy động vốn theo cách ít tốn kém nhất và ROCE đo lường khả năng này. Nếu doanh nghiệp có lượng tiền dự trữ lớn sẽ làm giảm ROCE.

Nguồn: Giáo trình Kiểm soát, NXB Đại học Kinh tế Quốc Dân