Đi theo dòng tiền: Margin khủng, thanh khoản nhỏ – tiền vay không nhằm mục đích giao dịch?
Hai tuần trở lại đây dòng tiền thị trường đã sụt giảm đáng kể trong khi các con số thống kê về dư nợ margin ở mức cao kỷ lục cho thấy hoặc nhà đầu tư đã mua và nắm giữ bằng vốn vay, hoặc nguồn vốn này không được sử dụng trong giao dịch hàng ngày..
Thống kê cho thấy lượng margin chốt tới cuối năm 2023 là vào khoảng 180 nghìn tỷ, chỉ xếp sau lượng margin khi thị trường lập đỉnh ở 1.500 điểm vào cuối năm 2021 và cuối quý 1 năm 2022. Bình luận từ các chuyên gia gần gũi với hoạt động này cho thấy có hiện tượng vay vốn thay thế kênh ngân hàng bằng việc cầm cố cổ phiếu trên tài khoản. Nhà đầu tư có nhiều cách để có thể rút tiền vay này ra sử dụng vào mục đích khác ngoài giao dịch.
Đánh giá về nhu cầu sử dụng margin của nhà đầu tư thông thường, các chuyên gia cũng cho rằng chưa nhiều. Với lượng tiền mặt sẵn có trong tài khoản đầu tư lớn, thanh khoản hàng ngày nhỏ kết hợp với quãng thời gian sát kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, hiện thị trường vẫn chỉ đang vận động bằng dòng tiền cũ, vốn vay ít.
Hiện thị trường vẫn chưa có động lực nào rõ rệt để tiếp tục bứt phá dù các chuyên gia đánh giá hiệu ứng của đợt công bố báo cáo tài chính quý 4/2023 vẫn chưa hết. Nguyên nhân là do dòng tiền vẫn quá tập trung vào nhóm cổ phiếu ngân hàng. Nhiều doanh nghiệp có kết quả kinh doanh tốt cổ phiếu vẫn không tăng lên được. Mặc dù dòng tiền không mạnh ở thời điểm hiện tại và có thể còn suy yếu trong những ngày tới, cơ hội cho các cổ phiếu trễ nhịp có thể đến sau kỳ nghỉ Tết.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
VN-Index đã có tuần giảm đầu tiên sau 5 tuần tăng liên tiếp. Chỉ số cũng đã tiến tới khá sát vùng 1.200 điểm đạt ngưỡng kỳ vọng của anh chị trong các lần trao đổi trước và trừ cổ phiếu ngân hàng, không có nhóm nào đủ thay thế dẫn dắt chỉ số lúc này. Thanh khoản tuần qua sụt giảm là tín hiệu tốt hay xấu?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Giai đoạn dẫn dắt của nhóm cổ phiếu ngân hàng vừa qua đã giúp cho chỉ số cũng như các cổ phiếu thiết lập các vùng đỉnh mới trong ngắn hạn, do đó việc điều chỉnh và tái tích lũy trở lại để chuẩn bị cho các nhịp bứt phá mới trong một xu hướng tăng điểm là điều hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, điều mà chúng ta đang quan sát thấy đó là dòng tiền đang thiếu đi động lực. Thanh khoản trong cả nhịp tăng lẫn điều chỉnh đều suy yếu, cho thấy sự quyết liệt không hoàn toàn xuất hiện ở phe nào.
Phe mua sau những phiên tăng dài tập trung vào nhóm cổ phiếu dẫn dắt cũng đã chững lại ở đây, mặc dù cũng đã có sự lan tỏa nhưng tính chất cục bộ vẫn hiện hữu, được thể hiện bởi sự phân hóa liên tục giữa các nhóm ngành và ngay giữa các cổ phiếu trong cùng một ngành. Thiếu đi nhóm dẫn dắt thay thế để thu hút lại dòng tiền, chỉ số sẽ khó có thể duy trì ổn định được đà tăng cũng như biên độ tăng điểm sẽ không lớn.
Tuy vậy, phe bán cũng không thể hiện trạng thái áp đảo hơn và phần nào, theo tôi, hành động bán đến từ việc chốt lời những vị thế trading ngắn hạn. Thị trường hiện tại không còn nhiều thông tin tiêu cực hay những kỳ vọng kém khả quan để nhà đầu tư từ bỏ vị thế nắm giữ cổ phiếu hoặc bán tháo mạnh. Do đó, việc thanh khoản sụt giảm trong giai đoạn này không phải là một tín hiệu hỗ trợ cho một xu hướng tăng điểm, nhưng cũng không có nghĩa là thể hiện tâm lý bi quan của nhà đầu tư và tôi cho rằng, trạng thái giao dịch có thể đang cho thấy xu hướng “nghỉ ngơi” trước thời điểm nghỉ lễ hơn.
Ông Nguyễn Việt Quang – Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội
Chỉ còn hơn 1 tuần giao dịch nữa thôi là chúng ta sẽ bước vào kỳ nghỉ Tết âm lịch. Hầu hết trước và sau kỳ nghỉ tết VN-Index thanh khoản đều diễn ra khá ảm đạm do tâm lý nghỉ ngơi của nhà đầu tư sau 1 năm giao dịch cũng như tâm lý “tháng Giêng là tháng ăn chơi”. Nên việc thanh khoản sụt giảm giai đoạn này là điều dễ hiểu và tín hiệu tôi nghĩ ở ngưỡng trung tính khi thị trường giai đoạn này diễn biến biên độ khá nhẹ nhàng.
Ông Nguyễn Văn Sơn – Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Theo tôi, diễn biến thị trường điều chỉnh sau 5 tuần tăng liên tiếp với thanh khoản ở mức thấp là một tín hiệu phù hợp về cả mặt kỹ thuật cũng như về mặt thời điểm, và đây không phải là một tín hiệu xấu.
VN-Index sau chuỗi đi lên tiệm cận vùng kháng cự tâm lý 1.200 điểm, với sự nâng đỡ chính từ nhóm cổ phiếu ngân hàng mà chưa có nhịp điều chỉnh nào đáng kể, thì việc chỉ số này có tuần giảm điểm lại cũng là bình thường. Đây có thể là một nhịp tạm nghỉ nhằm củng cố cho đà tăng điểm của thị trường chung.
Đồng thời, xét trong bối cảnh thị trường đang tiến gần tới kỳ nghỉ Tết dài ngày thì giao dịch của nhà đầu tư thường trầm lắng hơn. Khi hoạt động giao dịch hạ nhiệt thì kéo theo thanh khoản sụt giảm cũng là điều dễ hiểu, nhưng điều quan trọng là điểm số cũng chỉ giảm nhẹ, thể hiện nhà đầu tư không chịu áp lực bán hạ giá.
Nhìn chung, thị trường giao dịch trầm lắng có thể là một tín hiệu bình thường trước kỳ nghỉ Tết dài ngày. Và diễn biến này có thể còn tiếp diễn trong tuần tới.
Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc cao cấp Phòng Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Thanh khoản tuần qua sụt giảm cho thấy nhà đầu tư khá dè dặt khi thị trường tiến gần đến mốc 1.200 điểm. Thị trường có vẻ cần một “cú hích” để có thể vượt qua mốc điểm này. Tuy là tuần đầu tiên giảm điểm sau 5 tuần liên tiếp nhưng phiên giao dịch cuối tuần qua cho thấy một điểm sáng là việc gia tăng về giá trị giao dịch. Khối lượng giao dịch sụt giảm nhưng giá trị gia tăng cho thấy đà lan toả thị trường tập trung nhiều vào các cổ phiếu vốn hoá lớn và nổi bật là nhóm ngân hàng đã giúp thị trường có phiên đóng tuần tăng điểm.
Ông Lê Đức Khánh – Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Tín hiệu tích cực của thị trường đã bắt đầu kể từ giai đoạn đầu năm mới khi dòng tiền được kích hoạt ở nhóm cổ phiếu dẫn dắt, nhóm cổ phiếu tài chính – Xu hướng tăng điểm của thị trường đã được xác nhận. Nếu nhóm cổ phiếu ngân hàng đã tạm chững lại thì nhóm cổ phiếu chứng khoán, thép thậm chí kể cả các cổ phiếu bán lẻ, hóa chất, dầu khí thậm chí vẫn có thể thay nhau tăng điểm để giúp thị trường tăng hướng lên khu vực 1,180 – 1,200 điểm trong ngay giai đoạn đầu năm 2024.
Theo tôi thanh khoản toàn thị trường sụt giảm ở giai đoạn điều chỉnh tích lũy là bình thường. Khối lượng giao dịch có thể chưa tăng mạnh ngay giai đoạn đầu tháng 2 nhưng vẫn có thể cải thiện với đà phục hồi của chỉ số VN-Index trong 1 – 2 tuần tới.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
Tuần qua thị trường xôn xao với các thông kê lượng margin rất cao tính đến cuối năm 2023. Tuy nhiên thanh khoản tháng 1/2024 chỉ khá sôi động trong 2 tuần đầu, sau đó giảm đi đáng kể và hiện duy trì rất thấp. Vậy có thể hiểu nhà đầu tư đã mua và nắm giữ cổ phiếu bằng vốn vay? Việc cầm cố cổ phiếu để rút tiền mặt khỏi tài khoản chứng khoán có thực hiện được?
Ông Nguyễn Việt Quang – Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội
Theo tôi thấy việc margin rất cao tính đến cuối năm 2023 khả năng cao đến từ các tổ chức, nhà đầu tư lớn sử dụng margin và nhóm đầu tư này sẽ thiên về nắm giữ cổ phiếu lâu dài. Còn về nhà đầu tư nhỏ lẻ thì tôi thấy việc sử dụng margin giai đoạn này còn hạn chế.
Việc cầm cố cổ phiếu để rút tiền mặt khỏi tài khoản chứng khoán có thể thực hiện theo 2 hình thức: i) Nhà đầu tư bán thỏa thuận sang tài khoản người thân và sử dụng margin để mua lượng cổ phiếu đó sau đó rút toàn bộ tiền từ tài khoản của mình; ii) Nhà đầu tư dùng tiền vay mua full margin sau đó bán lượng hàng đã mua khi về tài khoản và rút lượng tiền đang chờ về đảm bảo đúng tỷ lệ an toàn.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Theo thống kê dư nợ vay tại các công tý chứng khoán tính đến cuối năm 2023 là gần 180 nghìn tỷ đồng, trong đó vay margin là khoảng 172 nghìn tỷ đồng – mức cao nhất kể từ Quý 2/2022. Tuy nhiên, lượng margin tăng lại không đi cùng với thanh khoản của thị trường, nhất là trong giai đoạn giữa tháng 12 cho đến nay. Nếu nhìn kỹ vào số dư nợ vay margin thì đóng góp nhiều nhất đến từ một số công ty chứng khoán đặc thù và có vốn chủ lớn như TCBS, VPBS,… Các công ty trên có thể tiếp cận các nhóm khách hàng tổ chức, nhóm cổ đông lớn của các doanh nghiệp và thực hiện cho vay vốn ở nhóm này bằng thế chấp cổ phiếu.
Thời điểm hiện tại, việc tiếp cận vay vốn ở ngân hàng không còn dễ dàng và các doanh nghiệp có thể tìm đến các công ty chứng khoán như một kênh thay thế với mức lãi suất vay tương đối. Do đó tôi cho rằng mức tăng dư nợ cho vay của các công ty chứng khoán chủ yếu đến từ việc cho vay các tổ chức, doanh nghiệp trên thị trường. Nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ chiếm một phần do lượng tiền gửi của khách hàng cá nhân ở các công ty chứng khoán vẫn đang cao, chứng tỏ nhu cầu cần vay vốn margin vẫn chưa tăng quá nhiều.
Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc cao cấp Phòng Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Lượng margin tăng cao nhưng bên cạnh đó chỉ số VN-Index và thanh khoản thị trường không tăng mạnh theo, cho thấy chưa có sự tham gia thị trường của dòng tiền mới mà chủ yếu là dòng tiền cũ. Một phần cũng đến từ việc hấp thụ lượng hàng lớn khối ngoại đã bán mạnh trong thời gian qua.
Bên cạnh đó lượng tiền margin trên thị trường chứng khoán từ lâu còn là một kênh thay thế một phần cho kênh ngân hàng, phục vụ vay vốn thông qua thế chấp cổ phiếu.
Ông Nguyễn Văn Sơn – Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Theo tôi, margin trên thị trường không chỉ phục vụ cho mình mục đích cung cấp sức mua cho nhóm nhà đầu tư giao dịch cổ phiếu thông thường mà còn phục vụ cho các mục đích khác. Mặc dù không có con số thống kê chính xác lượng margin cho từng mục đích cụ thể trên, nhưng chúng ta có thể nhận định một cách tương đối như sau: lượng margin phục vụ cho nhóm nhà đầu tư giao dịch thông thường sẽ cùng chiều với mức độ sôi động của thị trường.
Trong giai đoạn thị trường giao dịch giằng co và “sideway” với thanh khoản thấp ở hai tháng cuối năm 2023 thì lượng margin cho mục đích giao dịch thông thường không thể cao được. Và với thống kê lượng margin chốt tới cuối năm 2023 là vào khoảng 180 nghìn tỷ, chỉ xếp sau lượng margin khi thị trường lập đỉnh ở 1.500 điểm vào cuối năm 2021 và cuối quý 1 năm 2022, có thể kết luận rằng, phần lớn lượng margin tăng thêm có thể là phục vụ cho các mục đích khác nhằm rút tiền mặt ra ngoài để phục vụ cân đối dòng tiền cuối năm tài chính.
Do đó, lượng margin tăng mạnh tại ngày 31/12/2023 có thể không làm thay đổi nhiều tỷ lệ sử dụng margin của nhóm nhà đầu tư cho mục đích giao dịch thông thường. Và ngay cả khi thị trường đi lên trong những tuần giao dịch gần đây nhưng với mức thanh khoản thấp, tôi vẫn thấy tỷ lệ sử dụng magin của nhà đầu tư chưa đáng lo ngại.
Ông Lê Đức Khánh – Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Chúng ta cũng chưa có nhiều số liệu cụ thể – diễn biến thị trường ở pha dao động biên độ hẹp thanh khoản giảm cũng có thể được giải thích bởi thị trường cần các phiên giao dịch tích lũy sau 5 tuần tăng điểm – Dòng tiền có thể tham gia mạnh mẽ một khi xuất hiện các phiên tăng mạnh trong tuần tới.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
Các thông tin kết quả kinh doanh quý 4 và cả năm 2023 đã xuất hiện khá nhiều nhưng trừ cổ phiếu ngân hàng, rất ít mã ở nhóm ngành khác tăng giá rõ rệt, một phần vì con số lợi nhuận cũng kém tích cực. Mạch thông tin này sẽ kết thúc trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, anh chị có nghĩ thị trường sắp kết thúc “sóng kết quả kinh doanh”?
Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc cao cấp Phòng Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Nhà đầu tư có tâm lý dè dặt tham gia thị trường khi gần đến Tết Nguyên đán và chờ đợi kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp xuất hiện nhiều hơn để có cái nhìn tổng quát hơn về bức tranh kinh tế. Việc lượng tiền gửi tại các công ty chứng khoán tăng và tiền margian tăng mạnh cho thấy dòng tiền vẫn ở lại chờ cơ hội rõ ràng hơn để tham gia thị trường. Vào giai đoạn kết thúc “sóng kết qủa kinh doanh”, thị trường khả năng cao sẽ phân hoá mạnh và nhiều cơ hội giải ngân hơn.
Ông Nguyễn Văn Sơn – Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Theo quan sát của tôi, “sóng kết quả kinh doanh” đã thể hiện khá rõ nét trong mùa báo cáo quý 4 hiện tại, với việc dòng tiền hiện hữu mạnh mẽ ở những nhóm cổ phiếu có kết quả kinh doanh tăng trưởng, như nhóm ngân hàng, nhóm khu công nghiệp, nhóm thép, nhóm công ty con của tập đoàn hóa chất….
Tôi cho rằng mạch thông tin này có thể vẫn còn tiếp diễn qua kỳ nghỉ Tết, trước khi có sự phân hóa theo kỳ vọng kinh doanh trong năm tài chính 2024 của các nhóm doanh nghiệp tiềm năng.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Tính cho đến thời điểm hiện tại, đã có tương đối các doanh nghiệp công bố kết quả kinh doanh quý 4/2023, bao gồm cả một số doanh nghiệp lớn trong ngành. Do đó, thị trường hầu hết đã có ước tính tổng quan về tình hình kinh doanh chung của cả ngành, và thông thường giá cổ phiếu của cả ngành sẽ có sự phản ứng nhất định ngay sau khi các doanh nghiệp đó công bố thông tin.
Những đợt công bố kết quả kinh doanh càng về sau sẽ càng tạo ít ảnh hưởng lên giá cổ phiếu hơn và chỉ một số doanh nghiệp có số liệu đột biến so với cả ngành nhiều khả năng mới có phản ứng lại. Vì vậy, tôi cho rằng thông tin kết quả kinh doanh sẽ ngày càng tạo ít tác động lên thị trường trong thời gian tới.
Ông Nguyễn Việt Quang – Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội
Tôi nghĩ sóng “kết quả kinh doanh” có thể chưa kết thúc. Giai đoạn này do dòng tiền trên thị trường không được mạnh kèm theo đó dòng hút tiền lại là dòng cổ phiếu ngân hàng dẫn đến dòng tiền tham gia các nhóm cổ phiếu khác khá yếu và khó thể tăng được. Nhiều cổ phiếu có kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt vẫn chưa tăng, khi ra tết dòng tiền tham gia tốt thì khả năng rất cao những cổ phiếu đó sẽ đem lại kết quả lợi nhuận tốt cho nhà đầu tư nắm giữ.
Ông Lê Đức Khánh – Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Nhóm cổ phiếu ngân hàng đã làm đúng vai trò hỗ trợ và nâng đỡ thị trường ở đúng giai đoạn cần thiết nhất để thị trường xác nhận xu thế hồi phục từ vùng đáy. Giai đoạn tiếp theo khi thị trường hồi phục trở lại lên các mốc cao hơn từ 1,180 – 1,200 điểm hoặc hơn thì các nhóm cổ phiếu khác như nhóm VN30 phi tài chính hoặc nhóm cổ phiếu bán lẻ, thép, hóa chất.. có lẽ sẽ lại tăng điểm. Pha tăng điểm đi kèm diễn biến phân hóa vẫn tiếp tục cho dù không quá thực sự ấn tượng – tôi nghĩ các cổ phiếu có kết quả kinh doanh và dự báo khả quan vẫn sẽ thu hút dòng tiền ở giai đoạn nửa đầu năm 2024.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
Vốn ngoại có khởi đầu khá tích cực khi từ đầu tháng 1/2024 đến nay đã mua ròng gần 800 tỷ đồng giá trị cổ phiếu trên các sàn, sau 6 tháng cuối năm 2023 bán ròng rất lớn. Liệu hiện tượng dịch chuyển dòng vốn này đã kết thúc?
Ông Nguyễn Văn Sơn – Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Theo tôi, việc dịch chuyển dòng vốn từ các thị trường mới nổi và cận biên về lại thị trường chứng khoán Mỹ nhằm đón đầu chu kỳ hạ lãi suất của Fed dự kiến sớm nhất là vào tháng 3 tới vẫn chưa dừng lại và chứng khoán Mỹ vẫn đang đi lên nhờ sự hỗ trợ lớn từ sự dịch chuyển này.
Dựa trên góc nhìn như vậy, thật khó để đưa ra kết luận liệu xu hướng bán ròng của khối ngoại trong suốt sáu tháng cuối năm 2023 đã chính thức kết thúc hay chưa, dù rằng khối này đã mua ròng trở lại trong hơn hai tuần gần đây.
Tuy vậy, việc khối ngoại mua ròng trở lại cũng vẫn là một tín hiệu tích cực với thị trường, và hơn hết sẽ có tác động tốt tới tâm lý giao dịch của thị trường cũng như củng cố thêm niềm tin nắm giữ cổ phiếu dài hơn của nhà đầu tư.
Ông Nguyễn Việt Quang – Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội
Hiện tượng dịch chuyển dòng vốn của khối ngoại khả năng cao đã kết thúc. VN-Index diễn biến trong tháng 1 rất tích cực, thị trường đã phá vỡ xu hướng giảm hình thành từ tháng 9 đến tháng 11 năm ngoái và đã bước vào môỵ xu hướng tăng mới mở ra nhiều cơ hội đem lại lợi nhuận tốt cho nhà đầu tư. Tôi nghĩ chính vì yếu tố đó mà nhà đầu tư ngoại đã đảo chiều từ bán ròng sang mua ròng.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Tôi cho rằng xu hướng của khối ngoại trong thời gian tới sẽ tương đối khó đoán định, nhất là sau khi các số liệu mới nhất về tỷ lệ lạm phát Mỹ vẫn trên mức mục tiêu 2%, tăng trưởng GDP của Mỹ vượt kỳ vọng – cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn đang “khỏe” hơn dự kiến. Do đó, kỳ vọng về lộ trình bắt đầu hạ lãi suất của FED nhiều khả năng sẽ bị đẩy lùi lại. Chỉ số đồng USD (DXY) đã tăng 2% và tỷ giá liên ngân hàng cũng đã tăng 1.4% kể từ đầu năm. Nếu áp lực lên tỷ giá ngày càng gia tăng, điều này có thể phần nào tác động làm thay đổi xu hướng mua ròng hiện tại của khối ngoại.
Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc cao cấp Phòng Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Khối ngoại mua ròng trở lại sau giai đoạn bán ròng mạnh cho thấy họ vẫn ở lại thị trường và tìm cách gia tăng lợi nhuận cao nhất. Với diễn biến thị trường hiện tại, tôi nghĩ khối ngoại nhiều khả năng sẽ thực hiện cơ cấu lại danh mục để tối ưu hoá lợi nhuận.
Ông Lê Đức Khánh – Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Dòng vốn ngoại đã quay lại và có thể kéo dài trong cả năm 2024 – tín hiệu giai đoạn gần đây là rất khả quan – Khối ngoại đã có 2 năm liên tiếp bán ròng và việc mua ròng trở lại năm 2024 khi tỷ giá ổn định, triển vọng vĩ mô Việt Nam khởi sắc hơn cũng là điều có thể lý giải được.
Happy Live team sưu tầm/vneconomy
