Phóng viên Roula Khalaf của tờ Financial Times mới đây đã có cuộc trò chuyện đặc biệt cùng Elon Musk. Buổi trò chuyện kết hợp trong bữa ăn tối, diễn ra trong hơn 1 giờ đã tiết lộ thêm nhiều điều về người giàu nhất hành tinh. Dưới đây là bài lược dịch.

Bữa tối với Elon Musk bắt đầu bằng việc lái xe Tesla. Tôi ngồi ở phía sau, bên cạnh X, cậu con trai hai 2,5 của tỷ phú. Bây giờ là khoảng 7 giờ tối ở Austin và X tỏ ra khá cáu kỉnh. Chúng tôi đã khởi hành đến Fonda San Miguel, nhà hàng Mexico yêu thích của Musk, sau chuyến thăm tới nhà máy Tesla Gigafactory.

Tại nhà máy khổng lồ này, Musk đang sản xuất những chiếc SUV chạy điện Y, mẫu xe mới nhất trong bộ sưu tập của Tesla – công ty đưa ông vào vị trí đầu danh sách người giàu trên thế giới (giá trị tài sản ròng: 232 tỷ USD). Musk vừa cõng X trên vai vừa tự hào khoe về mặt bằng nhà máy.

Khi vừa đến nhà hàng, Giám đốc an ninh của Musk – cũng là tài xế của ông đã đến giải cứu với một bình sữa giúp X ngủ. Trong vài giờ tới, tôi sẽ hiểu rõ hơn về tính cách gây tò mò của Elon Musk: Một kỹ sư, người có tầm nhìn xa, tỷ phú, kẻ ngang ngược, kẻ kích động và kẻ gây rối.

Bất chấp đám người hoài nghi, bao gồm cả bản thân tôi, Musk đã xây dựng Tesla thành một công ty với vốn hóa hơn 700 tỷ USD và buộc ngành công nghiệp xe hơi phải tăng tốc chuyển dịch sang xe điện. Không hề tỏ ra khiêm tốn, Musk ước tính rằng ông có thể đã thúc đẩy “sự ra đời của năng lượng bền vững” thêm “10, thậm chí có thể là 20 năm”.

Chỉ trong hơn một thập kỷ, ông cũng đã thay đổi ngành công nghiệp vũ trụ thương mại và kinh tế học vũ trụ, chạy đua trước các đối thủ trong việc chế tạo một tên lửa tái sử dụng có thể chở hành khách. Nasa đã chọn tàu Starship của SpaceX để đưa các phi hành gia lên mặt trăng trong vài năm tới. SpaceX hiện trị giá khoảng 125 tỷ USD. Một ngày nào đó, Musk tin chắc rằng, ông có thể định cư trên sao Hỏa.

Musk cũng là một người hành động không tuân theo bất kỳ quy định, quy tắc nào cả. Ông ấy liên tục đăng tweet cho hơn 100 triệu người theo dõi của mình, say sưa với những hành động bộc phát thái quá, chiến đấu với các cơ quan quản lý và nhân viên cũng như chế nhạo các đối thủ cạnh tranh.

Ông thường xuyên phải đối mặt với Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC): Musk bị phạt và buộc phải từ bỏ chức Chủ tịch Tesla do các dòng tweet năm 2018, trong đó tuyên bố đã đảm bảo vốn để đưa Tesla thành công ty tư nhân. Những tuyên bố này được một thẩm phán Mỹ sau đó mô tả là có đã được thực hiện một cách “thiếu thận trọng”. Một vụ kiện gần đây cáo buộc Musk điều hành một kế hoạch đa cấp để hỗ trợ dogecoin, một loại tiền số.

Tại sao một người đàn ông nghiêm túc với những ý tưởng nghiêm túc lại mê mẩn những trò chơi ngớ ngẩn trên Twitter mà cũng có thể khiến những người theo dõi ông phải trả giá đắt? “Bạn không thấy giải trí sao?” Musk cười lớn. “Tôi làm đủ trò ngốc trên Twitter, thường tự bắn vào chân mình và tự gây ra đủ thứ rắc rối cho bản thân… Tôi không biết nữa, tôi chỉ muốn tìm cách thể hiện bản thân trên Twitter. Đó là một cách để đưa thông điệp đến với công chúng”.

Công bằng mà nói, Musk bị ám ảnh bởi Twitter, đến nỗi ông bị cuốn vào một thương vụ thâu tóm hoành tráng với chính nền tảng này, khiến Phố Wall và ngành công nghệ dậy sóng trong suốt nhiều tháng. Twitter đã kiện Musk (và ông đã kiện ngược lại) sau khi ông rút lui khỏi thỏa thuận mua lại trị giá 44 tỷ USD ký vào tháng 4. Trong tuần này, Musk đã thay đổi quyết định. Bây giờ ông nói rằng mình muốn mua lại Twitter.

Tôi đã hỏi trong bữa tối rằng liệu lời đề nghị ban đầu của ông có phải là một trò đùa tồi tệ không. “Twitter chắc chắn là một lời mời làm tăng mức độ đau đớn của bạn”, ông nói.

Nhưng ông không giấu giếm rằng mối quan tâm của mình đối với công ty chưa bao giờ chủ yếu là tài chính: “Tôi không mua Twitter vì tiền. Việc này không giống như tôi đang cố mua một chiếc du thuyền nào đó mà không đủ tiền mua nó. Tôi không sở hữu bất kỳ chiếc thuyền nào. Nhưng tôi nghĩ điều quan trọng là mọi người phải có một phương tiện trao đổi ý tưởng được tin cậy và toàn diện tối đa và đó phải là nơi đáng tin cậy và minh bạch nhất có thể”.

Musk không ăn trưa, có thể vì một bức ảnh không đẹp của ông trong bộ đồ bơi chụp trên du thuyền ở Mykonos đã lan truyền trong mùa hè. Kể từ đó, ông… ăn kiêng. Tại Fonda San Miguel, một nhà hàng Mexico đầy ắp hứa hẹn một trải nghiệm ẩm thực trong khu vực, ông là một khách hàng ăn tối quen thuộc. Ông gọi một ly margarita lạnh và tôi gọi một cốc bia.

Musk nhìn xung quanh. “Có một số thứ thú vị ở nhà hàng này”, ông nói một cách tán thưởng và gợi ý với người phục vụ rằng họ hãy phục vụ chúng tôi một số món đặc sản của họ. Musk đang nói với tôi rằng các công ty giống như những đứa trẻ khi những món ăn đầu tiên đặt trên bàn: Sườn cừu sốt tiêu, tôm với pho mát và ớt jalapeños. Đồ ăn rất “hoành tráng”, Musk thở hổn hển.

Musk là người thất thường, nhưng ông coi mình là một người giải quyết vấn đề, và vấn đề là mọi thứ từ khả năng kết thúc sự sống trên Trái Đất đến biến đổi khí hậu và thậm chí cả giao thông (công ty Boring của ông đang xây dựng các đường hầm). Gần đây, ông đã mơ về một kế hoạch hòa bình (khá vô ích) của riêng mình để chấm dứt cuộc xung đột Nga – Ukraine.

Sinh ra và lớn lên ở Nam Phi trong một gia đình khá giả, ông đến California sau khi học kinh tế và vật lý ở Canada và Pennsylvania. Một trong những ý tưởng lớn đầu tiên của ông đã đi trước thời đại: Ông muốn cách mạng hóa ngành ngân hàng. Ông đã hợp nhất một doanh nghiệp thanh toán trực tuyến mà mình đồng sáng lập với một công ty khác để trở thành PayPal. Khi PayPal được bán cho eBay, ông đã sử dụng số tiền này để thành lập SpaceX và đầu tư vào Tesla.

Lão hóa dường như là mối đe dọa duy nhất đối với con người mà ông không cố gắng giải quyết, mặc dù một công ty khác mà ông thành lập có tên Neuralink, đang thiết kế những con chip sẽ được cấy vào não để phục hồi chức năng cảm giác và vận động. Musk rất quan tâm đến sự suy giảm dân số và tuyên bố sẽ góp phần giải quyết việc này bằng cách có 10 người con (từ các “đối tác” khác nhau), bao gồm cả cặp song sinh với một giám đốc điều hành tại Neuralink.

Musk hóm hỉnh khi tôi hỏi liệu ông có những đứa con nào khác hay không: “Tôi khá chắc là không có em bé nào khác” – và ông cũng bác bỏ những lời đồn đại rằng đã mua một phòng khám sinh sản để hỗ trợ việc sinh con của mình. Một số người bạn, ông tiết lộ, thực sự đã đề nghị ông nên có 500 đứa trẻ, nhưng điều đó sẽ hơi “kỳ lạ”.

Nhắc đến bản thân, ở tuổi 51, ông nói rằng mình có thể có nhiều con hơn, nhưng chỉ muốn ở mức độ mà ông có thể là một người cha tốt đối với chúng. Nhưng ông nói rằng không nên giải quyết vấn đề lão hóa. “Điều quan trọng là mọi người phải chết”.

Nỗi lo lớn hơn của Musk là việc bảo tồn sự sống bên ngoài Trái Đất. Giải pháp của ông là cư trú trên sao Hỏa. “Cuối cùng thì điều gì đó sẽ xảy ra với Trái Đất, vấn đề chỉ là thời gian. Cuối cùng, mặt trời sẽ mở rộng và tiêu diệt tất cả sự sống trên Trái Đất, vì vậy chúng ta cần phải di chuyển đi vào một thời điểm nào đó”, ông nói. “Một câu hỏi đặt ra là chúng ta nên dành bao nhiêu phần trăm nguồn lực cho nỗ lực như vậy? Tôi nghĩ nếu bạn nói 1% tài nguyên, đó có lẽ là một số tiền hợp lý”.

Liệu bản thân Musk có tham gia thuộc địa tiên phong trên sao Hỏa? “Đặc biệt nếu tôi già đi, tôi sẽ làm điều đó. Tại sao không?”, ông nói.

Về những phát ngôn, hành động được cho là “coi thường pháp luật”, Musk nói rằng “đó là điều hoàn toàn vô nghĩa”: “Tôi thực sự tuân theo một triệu luật và quy định và tôi tuân theo gần như 99,99% chúng. Chỉ khi tôi nghĩ rằng luật pháp đi ngược lại với lợi ích của mọi người thì tôi mới có vấn đề”.

Có một số chủ đề khiến Musk thích thú, gây ra những tràng cười kéo dài nhưng cũng có những câu hỏi khác được đáp lại bằng sự im lặng. Sự im lặng lâu nhất là sau câu hỏi của tôi về Trung Quốc và rủi ro đối với nhà máy Tesla ở Thượng Hải, nơi sản xuất từ 30% đến 50% tổng sản lượng của Tesla. Musk là một người ngưỡng mộ cũng như một nhà đầu tư ở Trung Quốc. Nhưng ông không tránh khỏi những căng thẳng Mỹ – Trung đang gia tăng.

Chúng tôi còn hơn một giờ để ăn tối và Musk đang rất vội vàng, sắp tới lịch một cuộc họp với nhóm nhân viên tại SpaceX. Chúng tôi quay trở lại chiếc xe đang đưa ông đến sân bay tư nhân để lên máy bay phản lực và Musk đề nghị tiếp tục cuộc trò chuyện trên đường đi.

Tôi thấy X ở chính xác nơi tôi đã nhìn thấy trước đó, trên ghế ô tô trẻ em của cậu bé. Nhưng hiện tại, X đã vui vẻ hơn sau giấc ngủ ngắn. Cậu bé đang chăm chú xem video về tên lửa trên iPad của mình trong khi người bố tỷ phú thảo luận về tên lửa với nhóm nhân viên.

Đột nhiên, tôi nhận thấy rằng chiếc xe Tesla đang tự lái, như thể để xua tan những nghi ngờ mà tôi đã bày tỏ về triển vọng tự lái của Tesla. Musk nói: “Nó có thể đến sân bay mà không cần can thiệp”. Đã được cảnh báo trước đó, tôi quay sang thắt chặt dây an toàn. Musk có thể là một nhà ảo thuật, nhưng ông ấy cũng có thể sai.

Hà An

Nguồn: Financial Times