Cách ứng phó với xu hướng thay đổi của thị trường chứng khoán
Như chúng ta đã thấy trong phần trước về Thời điểm thị trường chứng khoán, bạn có thể tính thời điểm thị trường chứng khoán — tùy thuộc vào cách bạn định nghĩa nó. Điều quan trọng là tập trung vào việc hiểu xu hướng thị trường chứng khoán, bao gồm cách phát hiện khi chúng thay đổi và cách xử lý cổ phiếu của bạn khi chúng thay đổi.
Dù chúng ta đang ở trong thị trường giá lên, thị trường giá xuống, giai đoạn điều chỉnh hay bất kỳ hình thái nào khác của sự biến động và bất ổn, năm cấp độ tiếp cận thị trường trong The Big Picture sẽ giúp bạn quản lý rủi ro hiệu quả. Trong phần này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách bạn có thể theo dõi và xử lý các điểm chuyển đổi quan trọng, chẳng hạn như đỉnh hoặc đáy thị trường. Chúng ta cũng sẽ thảo luận về các khái niệm liên quan đến thị trường giá xuống, thị trường giá lên và các giai đoạn điều chỉnh, cùng cách chúng hỗ trợ nhà đầu tư hiểu rõ hơn về cách đầu tư vào cổ phiếu.
Như đã đề cập trong các bài học trước, xu hướng của các chỉ số thị trường có tác động sâu sắc đến hiệu suất của từng cổ phiếu riêng lẻ, hoặc là thúc đẩy giá cổ phiếu tăng lên hoặc kéo chúng giảm xuống. Hiểu được mối quan hệ chặt chẽ này là yếu tố cốt lõi để học cách mua cổ phiếu, khi nào nên bán và cách đọc biểu đồ cổ phiếu một cách hiệu quả.
Thời Điểm Thị Trường Chứng Khoán Đạt Đỉnh
Khi một xu hướng tăng dần đạt đỉnh và các chỉ số thị trường bắt đầu suy giảm, sự đi xuống này thường kéo theo phần lớn cổ phiếu giảm giá. Bạn cần học cách nhận ra các dấu hiệu cảnh báo mà các chỉ số thị trường phát ra khi xu hướng bắt đầu suy yếu và rơi vào giai đoạn điều chỉnh hoặc thị trường giá xuống.
Như đã thấy, KungFu Stocks Pro cung cấp cảnh báo kịp thời khi thị trường suy yếu, đồng thời điều chỉnh mức độ tiếp cận thị trường được khuyến nghị khi các tín hiệu cảnh báo ngày càng gia tăng.
Biểu đồ dưới đây là một ví dụ minh họa cho việc các chỉ số thị trường phá vỡ xu hướng. Lưu ý rằng những điểm mấu chốt về hỗ trợ và kháng cự và hành động của các chỉ số tại các đường trung bình động (MA) quan trọng, được minh họa ở đây trên Nasdaq, cũng áp dụng cho Dow, S&P 500 và từng cổ phiếu riêng lẻ. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học phân tích kỹ thuật và cách đọc biểu đồ cổ phiếu.
Ngày Phân Phối (Distribution Days):
Khi thị trường chứng khoán đang trong xu hướng tăng, không thiếu những dự đoán và ý kiến cho rằng “bữa tiệc” sẽ sớm kết thúc. Tuy nhiên, những dự đoán này thường không chính xác. Dựa vào cảm tính để đầu tư cổ phiếu sẽ gây nhiều thiệt hại hơn là mang lại lợi ích về lâu dài.
Hãy nhớ rằng, các chuyển dịch lớn trong xu hướng thị trường thường không xảy ra chỉ sau một đêm. Các dấu hiệu cảnh báo sẽ tích lũy dần theo thời gian, giúp nhà đầu tư có cơ hội điều chỉnh và tránh được những tổn thất không đáng có.
Thay vì phỏng đoán hay dự đoán, hãy tập trung vào điều quan trọng nhất: hành động giá và khối lượng của các chỉ số chính và các cổ phiếu dẫn dắt. Cách tốt nhất để theo dõi điều này là học cách đọc biểu đồ cổ phiếu.
Biểu đồ về giá và khối lượng cho thấy các nhà đầu tư tổ chức — những người điều khiển phần lớn sự tăng giảm của thị trường — đang thực sự làm gì. Khi cần xác định liệu các nhà đầu tư tổ chức đang chuyển từ chế độ mua sang chế độ bán, phương pháp hiệu quả nhất là theo dõi các ngày phân phối (distribution days).
Ngày Phân Phối Là Gì?
“Phân phối” đơn giản là một thuật ngữ khác của “bán ra.” (Bạn có thể dễ dàng theo dõi hoạt động mua và bán của nhà đầu tư tổ chức trên từng cổ phiếu bằng cách sử dụng chỉ số Xếp hạng tích lũy/phân phối trên IBD Stock Checkup).
Ngày phân phối xuất hiện trong xu hướng tăng của thị trường khi một hoặc nhiều chỉ số chứng khoán chính: đối với thị trường chứng khoán Việt Nam (VN-Index) (còn chứng khoán Mỹ như Nasdaq Composite, S&P 500) đóng cửa giảm 0,2% hoặc hơn với khối lượng giao dịch cao hơn ngày trước đó. Lưu ý, khối lượng không cần phải vượt mức trung bình chỉ cần cao hơn ngày liền kề trước đó là đủ.
Trên biểu đồ cổ phiếu, hãy chú ý mối quan hệ giữa giá và khối lượng. Nếu giá giảm với khối lượng giao dịch thấp, điều này ít đáng lo ngại vì nó cho thấy áp lực bán không quá mạnh. Nhưng trong ngày phân phối (số 1 và 2), giá giảm mạnh kèm theo khối lượng giao dịch tăng cao, cho thấy sự bán ra mạnh mẽ từ các nhà đầu tư tổ chức.
Thị trường chứng khoán luôn dao động, vì vậy một ngày giảm giá với khối lượng tăng chưa hẳn là vấn đề lớn. Tuy nhiên, nếu xuất hiện nhiều ngày phân phối trong một thời gian ngắn, đó là dấu hiệu đáng lo ngại. Điều này cho thấy các quỹ đầu tư và các nhà đầu tư tổ chức đang bán ra ngày càng quyết liệt.
Khi các ngày phân phối dồn dập, việc quản lý rủi ro trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Hãy chắc chắn bảo vệ lợi nhuận và ngăn chặn thua lỗ lớn bằng cách theo dõi và điều chỉnh theo bất kỳ sự thay đổi nào trong xu hướng thị trường thông qua Nhập Báo IBD.
Thời Điểm Thị Trường Chạm Đáy
Khi thị trường đang trong giai đoạn điều chỉnh, làm thế nào để biết xu hướng đã thay đổi và là lúc để bắt đầu mua cổ phiếu trở lại?
Hãy chờ đợi một tín hiệu gọi là ngày xác nhận xu hướng tăng (Follow-Through Day).
Nghiên cứu từ IBD về mọi chu kỳ thị trường từ năm 1880 đã cho thấy rằng không có thị trường giá lên nào bắt đầu mà không có một ngày xác nhận xu hướng tăng. Thay vì dựa vào linh cảm hay dự đoán, hãy chờ tín hiệu đã được kiểm chứng này để xác nhận thị trường đã chạm đáy và một xu hướng tăng mới đã bắt đầu.
Ngày Xác Nhận Xu Hướng Tăng (Follow-Through Day) Là Gì?
Ngày xác nhận xu hướng tăng cho thấy một nỗ lực hồi phục đã thành công và xu hướng thị trường đã chuyển từ điều chỉnh sang tăng giá. Đây là tín hiệu để bắt đầu mua cổ phiếu một cách từ từ.
Các yếu tố chính của một ngày xác nhận xu hướng tăng:
Mức đáy mới: Trong xu hướng giảm, hãy tìm một chỉ số chính (Dow, S&P 500 hoặc Nasdaq) chạm mức giá thấp mới.
Ngày Nỗ lực hồi phục: Sau khi chạm đáy, quan sát một ngày mà chỉ số đóng cửa tăng. Điều này có thể cho thấy chỉ số đã ngừng giảm, thiết lập một “mức đáy” mới và đang trên đà hồi phục. Tuy nhiên, chỉ một ngày tăng là chưa đủ để xác nhận xu hướng thay đổi. Ngày này được tính là ngày đầu tiên của nỗ lực hồi phục. Miễn là chỉ số không phá vỡ mức đáy trước đó, nỗ lực hồi phục vẫn được duy trì.
Ngày xác nhận xu hướng tăng: Một ngày tăng mạnh với khối lượng giao dịch cao trong giai đoạn điều chỉnh. Để được coi là một ngày xác nhận, ít nhất một chỉ số chính phải đóng cửa tăng 1,25% hoặc hơn với khối lượng giao dịch cao hơn ngày trước đó. Khối lượng không cần phải vượt mức trung bình, chỉ cần cao hơn ngày trước đó. Ngày xác nhận thường xảy ra vào ngày thứ 4 trở đi trong nỗ lực hồi phục (đôi khi sớm nhất là ngày thứ 3).
Quay Lại Thị Trường Một Cách Từ Từ – Và Theo Dõi Ngày Phân Phối
Không phải mọi ngày xác nhận xu hướng tăng đều dẫn đến một đợt tăng giá dài và mạnh. Khoảng 25%-30% trong số đó thất bại, và thị trường nhanh chóng quay trở lại giai đoạn điều chỉnh. Vì vậy, bạn nên quay lại thị trường một cách từ từ khi ngày xác nhận xuất hiện.
Nếu xu hướng tăng nắm giữ và các cổ phiếu dẫn dắt bắt đầu tăng giá với khối lượng giao dịch lớn từ các nhà đầu tư tổ chức, bạn có thể tăng mức đầu tư một cách quyết liệt hơn. Nếu xu hướng tăng thất bại, hãy tuân thủ các quy tắc bán và quay lại quan sát thị trường.
Nếu bạn thấy các ngày phân phối xuất hiện ngay sau hoặc chỉ vài ngày sau ngày xác nhận, hãy cẩn trọng! Điều này có thể cho thấy xu hướng tăng mới không được duy trì và thị trường sẽ nhanh chóng quay lại giai đoạn điều chỉnh.
Sô tiền Lớn Nhất Đến Từ Giai Đoạn Đầu Của Xu Hướng Tăng Mới
Như đã đề cập, các cổ phiếu chiến thắng lớn thường bắt đầu tăng giá ngay trong giai đoạn đầu của một xu hướng thị trường mới.
Trong giai đoạn điều chỉnh trước đó, những cổ phiếu này sẽ hình thành các mẫu hình biểu đồ. Sau đó, chúng phá vỡ các mẫu hình này khi hướng thị trường thay đổi, thường là ngay trong ngày xác nhận xu hướng tăng hoặc chỉ vài tuần sau đó.
Dưới đây chỉ là hai ví dụ về hiện tượng tương tự xảy ra trong mọi chu kỳ thị trường:
Thị Trường Giá Lên, Thị Trường Giá Xuống Và Điều Chỉnh
Sau khi hiểu cơ bản về đỉnh, đáy của thị trường và cách theo dõi chúng qua Phương pháp Canslim và The Big Picture, hãy cùng tìm hiểu thêm về khái niệm quan trọng: sự khác biệt giữa thị trường giá lên (bull markets), thị trường giá xuống (bear markets) và điều chỉnh (corrections).
Bull Markets và Bear Markets
Thị trường giá lên (bull market): Thị trường đang trong xu hướng tăng giá.
Thị trường giá xuống (bear market): Thị trường đang trong xu hướng giảm giá.
Tuy nhiên, có hai điểm cần lưu ý khi đánh giá xu hướng thị trường:
- Một ngày xác nhận xu hướng tăng mới không nhất thiết đánh dấu sự bắt đầu của một chu kỳ thị trường giá lên mới.
- Một xu hướng giảm mới cũng không đồng nghĩa là thị trường đã chuyển sang giai đoạn giá xuống.
Để phân biệt rõ hơn giữa chu kỳ giá lên và giá xuống dài hạn với các xu hướng ngắn hạn hoặc điều chỉnh xảy ra trong đó, hãy bắt đầu với một số định nghĩa.
Dù ở bất kỳ điều kiện nào, hãy sử dụng Nhật Báo IBD như một công cụ hướng dẫn để quản lý rủi ro và tận dụng cơ hội đầu tư.
Thị Trường Giá Xuống So Với Điều Chỉnh
Ngay cả trong thị trường giá lên, vẫn có những giai đoạn được gọi là điều chỉnh.
Trong những giai đoạn này, các chỉ số thị trường tạm nghỉ và giảm trong vài tuần hoặc vài tháng, sau đó tiếp tục đà tăng.
Mức giảm trong các đợt điều chỉnh trung gian thường vào khoảng 10% trên các chỉ số như VN-Index, Nasdaq, S&P 500 hoặc Dow, đây là mức giảm nhẹ và không đủ để thay đổi xu hướng tăng của thị trường giá lên.
Theo quy tắc chung:
Giảm dưới 20%: Điều chỉnh trung hạn
Giảm từ 20% trở lên: Thị trường giá xuống.
Thời gian kéo dài:
Thị trường giá xuống: Thường kéo dài 8-9 tháng.
Điều chỉnh trung gian: Thường kéo dài vài tuần đến vài tháng.
Thị Trường Giá Lên So Với Xu Hướng Tăng Ngắn Hạn
Một ngày xác nhận xu hướng tăng có thể đánh dấu sự khởi đầu của một xu hướng tăng mới, nhưng không nhất thiết là sự khởi đầu của một chu kỳ thị trường giá lên.
Một thị trường giá lên chỉ có thể bắt đầu sau khi thị trường đã trải qua một chu kỳ giá xuống.
Ví dụ:
Tháng 3/2009, thị trường chứng khoán bắt đầu một chu kỳ giá lên mới sau khi Nasdaq giảm hơn 50%, vượt xa mức giảm 20% được coi là thị trường giá xuống.
Ngày 1/9/2010, Nasdaq có một ngày xác nhận xu hướng tăng nhưng không đánh dấu chu kỳ giá lên mới vì mức giảm trước đó chỉ dưới 20%, thuộc điều chỉnh trung hạn.
Thời gian kéo dài:
Thị trường giá lên: Thường kéo dài 2-4 năm.
Xu hướng tăng ngắn hạn: Thường kéo dài vài tuần đến vài tháng.
Tại Sao Phân Biệt Các Chu Kỳ Quan Trọng?
Phân biệt giữa thị trường giá lên, giá xuống và điều chỉnh trung gian giúp bạn xác định thời điểm tốt nhất để đầu tư:
1. Lợi nhuận lớn nhất thường xuất hiện trong giai đoạn đầu của thị trường giá lên.
Đây là thời điểm lý tưởng để mua cổ phiếu.
Tuy nhiên, khi chu kỳ giá lên bước vào năm thứ ba, thị trường có xu hướng trở nên biến động và thiếu ổn định hơn.
2/ Ở giai đoạn cuối của chu kỳ giá lên:
Các cổ phiếu dẫn đầu bắt đầu đạt đỉnh và giảm giá.
Nhà đầu tư tổ chức (quỹ đầu tư, quỹ hưu trí) sẽ bắt đầu bán ra, đẩy giá cổ phiếu xuống bất kể doanh thu hay lợi nhuận của công ty có tốt đến đâu.
Lưu Ý Về Thị Trường Giá Xuống
Trong chu kỳ thị trường giá xuống, các cổ phiếu tăng trưởng dẫn đầu chu kỳ giá lên trước đó thường giảm trung bình 72%.
Lịch sử cho thấy chỉ 1 trong 8 cổ phiếu có thể quay lại dẫn dắt trong chu kỳ giá lên tiếp theo.
Khi thị trường yếu đi, hãy chủ động bảo vệ lợi nhuận và tránh thua lỗ lớn. Dù thị trường chỉ điều chỉnh trung hạn hay bước vào giai đoạn giá xuống toàn diện, hãy tuân thủ các quy tắc mua và bán cổ phiếu trong bộ sách làm giàu từ chứng khoán. Điều này không chỉ giúp bạn bảo vệ danh mục đầu tư mà còn chuẩn bị sẵn sàng để nắm bắt cơ hội trong xu hướng tăng kế tiếp.
Happy Live team sưu tầm/investors
