Sinh ra trong hoàn cảnh nghèo khó vào năm 1836, Jay Gould đã trở thành một trong những người đàn ông giàu nhất ở Mỹ trong Thời kỳ Mạ vàng (Gilded Age)  nhưng lại được ít người biết đến và ngưỡng mộ.  Điều này chủ yếu là do nhà đầu tư tài chính Phố Wall này đã làm mọi thứ, bất chấp thủ đoạn để kiếm tiền: Lách luật, thao túng cổ phiếu, hối lộ quan chức, đâm sau lưng bạn bè.  Không ai ngạc nhiên khi vào mùa xuân năm 1873, một nhà đầu tư xông vào bàn của Gould tại nhà hàng Delmonico’s và đấm vào mũi ông. Nhiều nơi cho cho rằng đây là chuyện “thường ngày ở huyện” xảy ra với Gould. 

Hình minh họa năm 1882 cho thấy Gould (ở phía trước) tham gia cùng các ông trùm tài chính trong việc kiểm soát hệ thống đường sắt Mỹ

Để kiếm lợi cho cá nhân, Gould sẽ sẵn sàng khiến cả thị trường đau khổ, lầm than- đây là nhận định của nhà báo Greg Steinmetz, được ông viết trong một cuốn sách về Gould. 

Khi một công ty đường sắt phải ngừng thi công vì một bê bối một vụ kiện sắp xảy ra, Gould – lúc đó chỉ cao hơn 1,50m, 17 tuổi  đã đến cuộc họp và yêu cầu xây dựng tuyến đường sắt ngay lập tức. Anh ta nói với các giám đốc điều hành đường sắt rằng mình có đủ nhân lực để bắt đầu xây dựng ngay hôm nay. Bằng sự cương quyết của mình, Gould khiến phía đường sắt đồng ý, và sự nghiệp “lừng lẫy” của Gould được bắt đầu từ đó.

Gould làm việc không ngừng nghỉ và không biết mệt mỏi, anh thường xuyên mất ngủ nhiều ngày,đến mức cơ thể suy nhược tự sinh bệnh. Hồi phục sau cơn sốt thương hàn năm 20 tuổi, anh làm việc tại một cửa hàng tổng hợp, cố gắng kết bạn với những người chủ. Nhưng khi một khách hàng muốn bán cho chủ một mảnh đất có giá trị, Gould đã tự mình mua nó.  Điều đó khiến anh ta mất việc, nhưng đổi lại. Gould đã kiếm được 5.000 đô la lợi nhuận (tương đương 100.000 đô la Mỹ hiện tại).

Năm 1856, một chủ xưởng thuộc da giàu có tên là Zadock Pratt muốn Gould đến khảo sát tài sản của ông ta, nhưng chàng trai trẻ lại đề nghị một giải pháp kinh doanh thay thế.

Gould nói dối về một khu rừng thuộc da, nơi họ có thể xây dựng một cơ sở mới. Pratt đồng ý, vì vậy Gould đi lang thang trong vùng hoang dã của Pennsylvania để tìm kiếm khu rừng anh đã trót khoác lác.  Khi tìm thấy nó, một xưởng thuộc da do Pratt và Gould đồng sở hữu đã được xây dựng. Gould đã bán da của xưởng thuộc da cho Pratt, cho đến khi Gould nhận ra mình có thể bán được giá tốt hơn ở Thành phố New York.  Mối quan hệ giữa hai bên kết thúc và lợi nhuận của Gould tăng lên.

Gould nhận ra ở thành phố New York, anh sẽ kiếm được nhiều tiền hơn trong việc mua và bán cổ phiếu thuộc da hơn là sản xuất chúng. Từ đó, Gould bước vào “thế giới đầy khói của cổ phiếu và trái phiếu”. 

Ở Phố Wall, “bộ não và thông tin… là yếu tố quyết định thành công”, Steinmetz viết, và không ai giỏi hơn Gould.  “Anh ấy có phương pháp tốt, ham học hỏi hơn trong việc tìm kiếm thông tin chi tiết và kiên nhẫn với những điều vụn vặt”.

Gould bắt đầu đầu tư vào các tuyến đường sắt vào năm 1859 và dần dần kiểm soát 1/6 tuyến đường sắt của Mỹ. Khi Cornelius Vanderbilt và Daniel Drew bắt đầu chiến đấu để giành quyền kiểm soát Đường sắt Erie, Gould khiến cả hai gặp khó khăn lớn. Trong khi Vanderbilt đang cố gắng mua hết cổ phiếu của Erie, Gould đã hối lộ một thẩm phán để cho phép ngân hàng in thêm giấy chứng nhận và bán cho Vanderbilt gần 7 triệu đô la. 

Sau khi biết bản thân bị lừa, Vanderbilt đã yêu cầu một thẩm phán khác ra lệnh bắt giữ Gould, buộc Gould phải chạy trốn khỏi Manhattan đến New Jersey bằng thuyền vào một đêm với những chiếc túi chứa đầy tiền mặt. Sau đó, Gould lẻn đến New York để hối lộ các quan chức tiểu bang ở Albany. Theo báo cáo, anh ta đến với một chiếc hòm ” nhét đầy những tờ 1.000 đô la” – và mua lấy tự do cho chính mình.  

Sau “Đại chiến Erie” đó, tên tuổi của Gould nổi như cồn. 

Ông là nhà đầu tư tạo ra những cuộc chơi tàn nhẫn nhất trong lịch sử Phố Wall, bao gồm cả việc cố gắng làm lũng đoạn thị trường vàng vào năm 1869 – ngày “Thứ Sáu Đen tối” đầu tiên được ra đời. Trong khi Gould kiếm được một số tiền từ lần đó thì vụ việc này ngược lại đã làm giảm uy tín đáng kể của Tổng thống Mỹ Grant (được cho là có mối quan hệ với Gould). Việc này đã khiến cho các ngân hàng đứng trên bờ vực sụp đổ và đe dọa đến toàn bộ nền kinh tế Mỹ.

Gould không quan tâm. Ông tin rằng tham vọng của mình là “thần thánh, là một con đường chân chính, cao cả và cần thiết”. Trong khi Cornelius Vanderbilt coi Jay Gould là “người đàn ông thông minh nhất nước Mỹ”, thì nhiều người khác lại không thấy vậy. Với tính cách tôn thờ tiền bạc của Gould, Mark Twain đã mô tả ông là “thảm họa lớn nhất từng xảy ra với đất nước này”. Nhiều tờ báo đặt cho ông biệt danh “ác quỷ Mephistopheles”, “một con ma cà rồng trong hình dạng con người” hay “nhân vật nham hiểm nhất từng có hình dáng giống như con dơi trong mắt của người dân Mỹ”.

Gould đã chơi theo luật của riêng mình.  Khi muốn mua Đường sắt Manhattan – còn gọi là các tàu điện trên cao của Thành phố New York, ông đã cho tờ báo New York World của mình đăng những câu chuyện về sự sụp đổ sắp xảy ra của nó, khiến giá cổ phiếu giảm mạnh.  Sau đó, ông đã giành được quyền kiểm soát bằng cách mua cổ phiếu với giá rẻ, sau đó lại đăng tin về tình trạng tốt của tuyến đường sắt để mọi người tin tưởng tiếp tục sử dụng. Từ đó, giá cổ phiếu đã được phục hồi nhanh chóng và kết quả là trong vòng sáu tháng, số cổ phiếu mà Gould mua với giá một triệu đô la có giá trị gấp 2,5 lần số đó.

 Steinmetz viết: “Đó là một trong những khoản đầu tư tốt nhất mà anh ấy từng thực hiện”.

Trong suốt sự nghiệp lừng lẫy của mình, sự xảo quyệt của Jay Gould đã khiến các nhà đầu tư phẫn nộ tới mức không chỉ đấm vào mặt ông ở nhà hàng Delmonico’s, ném ông xuống một dãy cầu thang ở Broadway, mà thậm chí còn đe dọa ông bằng một khẩu súng lục. 

Gould từng bị bắt 3 lần nhưng chưa bao giờ ngồi tù dù chỉ 1 ngày. Ông luôn tìm được cách để thoát khỏi rắc rối nhờ hối lộ. Gould qua đời vì bệnh lao vào năm 1892, ở tuổi 56, với giá trị tài sản ước tính lên đến hàng tỷ đô la ngày nay.

Hoai An Le (Theo TTVN)

Có thể bạn quan tâm

Bộ sách Trí tuệ tỷ đô của các bậc thầy đầu tư

Hấp thụ tinh hoa trí tuệ để trở thành nhà đầu tư tỷ đô

ĐẶT SÁCH NGAY