Chinh phục nỗi sợ hãi trong giao dịch: Bí kíp từ bậc thầy Mark Douglas
Mark Douglas là một nhà giao dịch tổ chức dày dạn kinh nghiệm và được coi là một trong những huấn luyện viên giao dịch hàng đầu mọi thời đại.
Các phương pháp của ông đã giúp vô số nhà đầu tư cá nhân, chuyên nghiệp và quản lý quỹ đầu cơ cải thiện hiệu suất của họ trên thị trường bằng cách nắm vững giáo lý duy nhất mà chúng ta có thể kiểm soát, đó là tư duy.
Bài viết này sẽ tóm tắt ngắn gọn những kiến thức của Mark Douglas, không kèm theo ví dụ (bạn có thể tham khảo trong những cuốn sách của ông), và tất cả thông tin được trình bày ở đây đều được ghi nhận là của ông.
Bạn cần những kỹ năng gì để có một giao dịch sinh lời?
Thật buồn cười, để chiến thắng, không cần kỹ năng thể chất nào khác ngoài việc nhấp chuột để thực hiện giao dịch sinh lời.
Tuy nhiên, để chiến thắng một cách nhất quán lại là một vấn đề hoàn toàn khác. Các kỹ năng cần thiết để trở thành một nhà giao dịch có lợi nhuận nhất quán thường không tự nhiên và đòi hỏi sự tinh tế.
Bạn cần gì để đạt được sự nhất quán?
Xác định phương pháp giao dịch có lợi thế: Nghĩa là một mô hình có xác suất đi đến mức X cao hơn là đi đến mức Y.
Có kế hoạch tận dụng lợi thế này: Bao gồm các thông số rủi ro, quản lý vốn (kích thước vị thế) và mục tiêu lợi nhuận.
Thoải mái với việc thực hiện giao dịch: Bạn phải có khả năng thực hiện giao dịch hoàn hảo, không có sai sót, để bạn có thể tận dụng tối đa kế hoạch giao dịch của mình. Đây là khía cạnh quan trọng nhất khi tham gia thị trường và có thể đạt được bằng cách học cách giao dịch với tâm lý thoải mái, không sợ hãi. Chúng ta có thể tiến thêm một bước nữa và nói rằng, chúng ta có thể học cách giao dịch mà không sợ hãi bằng cách học cách suy nghĩ theo xác suất. Bằng cách này, kết quả của từng giao dịch là hoàn toàn không liên quan, điều duy nhất quan trọng là lợi nhuận sau hơn 20 giao dịch.
Bản chất của giao dịch nhất quán như sau:
“Mô hình này sẽ xuất hiện X lần và khi nó xuất hiện, xác suất nó đi theo hướng này cao hơn hướng ngược lại. Nếu tôi hạn chế rủi ro và tiềm năng lợi nhuận của tôi ít nhất gấp 2,5 lần rủi ro thì tôi sẽ trở thành nhà giao dịch có lợi nhuận trong dài hạn.”
Tại sao chúng ta nên tư duy theo xác suất?
Khi xây dựng một chiến lược giao dịch có lợi thế, chúng ta biết rằng nó hoạt động 60 trên 100 lần, vì vậy chúng ta cần suy nghĩ về lợi nhuận từ chiến lược này không chỉ dựa trên từng giao dịch riêng lẻ.
Do đó, trong 20 giao dịch, sẽ có 12 giao dịch thắng và 8 giao dịch thua lỗ, chúng ta không thể biết trước đâu là giao dịch thắng hay thua, hay thứ tự diễn ra của chúng. Nhưng về lâu dài, số giao dịch thắng sẽ vượt trội so với giao dịch thua lỗ, và điều này có thể rất đáng kể khi lợi nhuận trung bình của các giao dịch thắng lớn hơn 2-3 lần so với giao dịch thua lỗ.
Xây dựng lợi thế và phương pháp giao dịch
Chúng ta cần hiểu điều gì tác động đến giá (xem đoạn sau) và sử dụng phân tích kỹ thuật để tìm các mô hình có xác suất lặp lại cao hơn 50%. Sau đó, chúng ta cần triển khai:
– Thông số rủi ro: Tôi sẽ phải trả bao nhiêu tiền để tìm hiểu xem lợi thế có hoạt động trong giao dịch cụ thể này hay không?
– Thông số vốn: Giao dịch có tín hiệu mạnh mẽ hơn sẽ được phân bổ vốn lớn hơn.
Những niềm tin tự hủy hoại bản thân và cách để vượt qua chúng
Nếu bạn gặp chuyện buồn trong cuộc sống cá nhân, hãy tạm dừng giao dịch vài ngày nếu bạn liên tục suy nghĩ về nó, vì điều này sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của bạn. Bạn không nhất thiết phải ngừng giao dịch hoàn toàn, nhưng bạn cần phải suy ngẫm và xác định trạng thái tinh thần nào đã dẫn đến điều này.
Duy trì nhật ký giao dịch là một phương pháp phản ánh bản thân hiệu quả. Hãy viết ra những gì bạn đang làm, suy nghĩ của bạn về lý do tại sao bạn làm điều đó và tại sao bạn lại có những suy nghĩ đó.
Ngoài ra, hãy giảm kích thước vị thế và quan sát kết quả trước khi quay lại giao dịch ở mức bình thường.
Khi nào bạn nên cẩn thận?
Sự hưng phấn có thể xảy ra khi bạn có chuỗi thắng, thắng lớn hoặc đang ở trạng thái hoàn toàn tự tin vì bạn tham gia thị trường với sự chắc chắn tuyệt đối về điều gì sẽ xảy ra.
Khi ở trạng thái hưng phấn, khẩu vị rủi ro thường trở nên quá lớn. Điều này có thể khiến bạn đi từ “thiên đường xuống địa ngục ngay lập tức”. Trong những tình huống này, bạn cần hiểu được cảm xúc và sau đó đảm bảo rằng bạn bám sát kế hoạch và thực hiện.
Sau khi chúng ta có một lợi thế, điều duy nhất có thể ngăn chúng ta thực hiện theo kế hoạch là gì?
Nỗi sợ!
Những nỗi sợ này đến từ việc sợ:
– Bị sai
– Mất tiền
– Bỏ lỡ (do không vào hoặc thoát lệnh sớm
Vậy giao dịch mà không sợ hãi là gì?
Trên thực tế, học cách giao dịch mà không sợ hãi, do dự hay mâu thuẫn nội tâm chính là việc tin rằng bạn không cần biết trước điều gì sẽ xảy ra với từng giao dịch để giành chiến thắng hay kiếm tiền một cách ổn định.
Việc nghĩ, cho rằng hoặc tin rằng bạn biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo sẽ tạo ra kỳ vọng không thực tế về một kết quả cụ thể. Chính kỳ vọng rằng một giao dịch sẽ mang lại lợi nhuận cho bạn mới là thứ khiến bạn gặp rắc rối. Bạn cần tham gia giao dịch mà không mong đợi thắng hay thua, nhưng việc tham gia giao dịch một cách nhất quán và không sợ hãi sẽ dẫn đến lợi nhuận ổn định trong một chiến lược có lợi nhuận.
Giao dịch không sợ hãi là một kỹ năng tinh thần cần được học hỏi, chẳng hạn như học khả năng không hoảng loạn và có thể thoát khỏi giao dịch khi biết nó không hiệu quả.
Đọc nến
Nến không mang điện tích dương hay âm, chúng chỉ đơn giản là các nhịp tăng và giảm. Khả năng đọc các nhịp này của chúng ta cho biết tiềm năng di chuyển của thị trường theo bất kỳ hướng cụ thể nào. Nếu chúng ta coi các nhịp này là mối đe dọa, thì điều này sẽ gây ra vấn đề do dự và kỳ vọng.
Đặc điểm của giao dịch chuyên nghiệp:
– Bạn phải xác định trước rủi ro mà bạn sẵn sàng chấp nhận cho mọi giao dịch, điều này đòi hỏi bằng chứng cho lý do tại sao giao dịch có thể không hiệu quả. Cần có một tư duy không sợ hãi cho giao dịch.
– Tư duy theo xác suất
– Giao dịch trên cơ sở dài hạn; không giao dịch theo từng giao dịch riêng lẻ.
– Biết rằng không có cách nào để biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
– Chấp nhận rủi ro của mọi giao dịch.
– Thực hiện chiến lược mà không do dự khi các mô hình cho thấy tín hiệu vào lệnh.
Sai lầm trong trading:
– Do dự: Vào lệnh quá muộn hoặc không vào lệnh
– Vội vàng: Vào lệnh quá sớm trước khi tín hiệu được hình thành
– Thoát lệnh thắng quá sớm: Bỏ lỡ lợi nhuận tiềm năng
Nếu các tiêu chí cho lợi thế/chiến lược đã được đáp ứng, thì không có lý do gì để không tham gia giao dịch. Nếu bạn do dự, thì đó là vì bạn nghĩ hoặc cho rằng mình biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Nếu bạn giao dịch dựa trên giả định rằng mình không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, thì bạn sẽ không do dự tham gia giao dịch.
Nếu bạn vội vàng, bạn đang cho rằng tín hiệu cuối cùng sẽ xuất hiện và bạn biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Đây là một lỗi khác – giao dịch bên ngoài chiến lược.
Tất cả những sai lầm này xảy ra khi chúng ta cho rằng mình biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo!
3 Giai đoạn phát triển trong trading
Giai đoạn Máy móc (Mechanical Stage): Tiêu chí cứng nhắc xác định nên lợi thế của bạn. Tất cả các quyết định thực hiện giao dịch đều được đưa ra trước hoạt động của thị trường. Việc backtest và forward-test trên tài khoản demo là một cách để tìm ra phương pháp hiệu quả. Tâm lý của bạn cũng cần đồng bộ với chiến lược. Đây chỉ đơn giản là vấn đề về quy mô vị thế. Để có thể thực hiện giao dịch hoàn hảo, bạn cần có khả năng thực hiện với bất kỳ quy mô vị thế nào và tăng dần lên.
Giai đoạn Chủ quan (Subjective Stage): Kiểu giao dịch linh hoạt hơn theo quyết định của bạn, nơi bạn sử dụng hiểu biết về thị trường, suy nghĩ hợp lý về biến động giá để xác định lợi thế. Giai đoạn này dành cho các trader có kinh nghiệm hơn.
Giai đoạn Trực giác (Intuitive Stage): Giai đoạn giao dịch nâng cao nhất. Bước vào vùng “zone” nơi bạn có thể thu thập và tổng hợp tất cả dữ liệu để cung cấp cho bạn lợi thế để hòa nhập với thị trường.
Trong tất cả các giai đoạn này, giai đoạn máy móc là dễ dạy và lặp lại nhất vì nó liên quan đến việc thu thập và phân tích dữ liệu. Hai giai đoạn còn lại rất phức tạp và khó định lượng về mặt chiến lược.
Quản lý kỳ vọng
Trong mỗi giao dịch, bạn cần quản lý kỳ vọng của mình theo cách bạn không biết điều gì sẽ xảy ra – giống như chơi máy đánh bạc. Điều này giúp bạn không có xu hướng xác định và diễn giải mọi biến động giá lên xuống theo một cách nào đó mang tính đe dọa.
Nói một cách lý trí, chúng ta không biết liệu bất kỳ giao dịch nào có hiệu quả hay không, vì chúng ta không bao giờ biết chắc chắn ai đang tham gia thị trường và mục đích của họ là gì. Không có mối liên hệ nào giữa kết quả của hai giao dịch được thực hiện bằng cùng một hệ thống đã tạo ra tín hiệu.
Phân tích kỹ thuật tạo lợi thế như thế nào?
Phân tích kỹ thuật cung cấp cho các trader cá nhân khả năng có tỷ lệ thắng cao hơn. Các mô hình xuất hiện trên thị trường và lặp lại chính nó, dẫn đến kết quả dựa trên xác suất theo thời gian. Miễn là trader biết rằng lợi thế được tạo ra trên nhiều giao dịch, chứ không phải trên từng giao dịch riêng lẻ, thì kết quả dài hạn sẽ xấp xỉ với xác suất xảy ra lợi thế đó.
Điều quan trọng cần lưu ý là một cá nhân hoặc một nhóm cá nhân có thể tham gia thị trường và thực hiện các hành động hoàn toàn phủ nhận kết quả của mô hình của bạn, và điều đó hoàn toàn ổn vì không thể biết trước điều đó. Nhìn nhận kết quả theo cách này, như một quá trình ngẫu nhiên, có nghĩa là bạn sẽ không bao giờ cảm thấy lo lắng hoặc xúc động khi mô hình/setup của bạn không hoạt động.
Kết luận then chốt: Bạn sẽ nhận được một kết quả ngẫu nhiên, vì vậy hãy kỳ vọng một kết quả ngẫu nhiên và không có ý nghĩa gì về mặt cảm xúc.
Suy nghĩ của trader mới khi vừa vào lệnh
Khi trader mới mua vào tại vùng hỗ trợ, nếu thị trường bắt đầu giảm, họ sẽ tìm kiếm cây nến màu xanh để xác nhận vị thế của mình sẽ phục hồi. Nói cách khác, họ sẽ coi trọng những nến xanh nhiều hơn nến đỏ. Sau đó, họ sẽ giữ lệnh cho đến khi nỗi đau thua lỗ vượt qua nỗi đau thừa nhận sai lầm.
Ngược lại, nếu thị trường bắt đầu tăng sau khi chạm vùng hỗ trợ, họ sẽ nhìn vào những cây nến màu đỏ như một mối đe dọa buộc họ chốt lời giao dịch đang thắng. Do đó, họ coi trọng nến đỏ hơn nến xanh – ngay cả khi thị trường đang diễn biến đúng như mong muốn – và sẽ thoát lệnh sớm, bỏ lỡ lợi nhuận tiềm năng.
Mark Douglas ví von điều này như “đại tiện như voi, nhưng ăn như chim”.
Nếu trader tin rằng đây là kết quả ngẫu nhiên và họ không kỳ vọng về kết quả, họ sẽ không cần can thiệp vào giao dịch, vì rủi ro được xác định trước có liên quan đến một loạt các giao dịch.
Làm thế nào để trader thay đổi cách tư duy?
Nếu có mong muốn thay đổi, bạn sẽ tìm ra cách để tạo điều kiện cho sự thay đổi đó.
Bạn cần phải từ bỏ những niềm tin trước đây; ví dụ như “lợi thế tôi sử dụng có nghĩa là tôi sẽ không tham gia giao dịch này nếu tôi không nghĩ mình đúng”. Bạn cần sẵn sàng từ bỏ điều này. Bạn cần có mong muốn từ bỏ và cần rõ ràng về mục đích tại sao bạn muốn từ bỏ.
Bạn cũng cần chân thành với động lực của mình. Tất cả những điều này đều phụ thuộc vào tính kỷ luật của bản thân trong từng thời điểm.
Kết luận
Để trở thành một trader chuyên nghiệp, bạn cần có mong muốn thay đổi bản thân.
Trader chuyên nghiệp là người tư duy theo chuỗi các giao dịch, tin vào sự phân bố ngẫu nhiên giữa thắng và thua trong chuỗi giao dịch đó, và loại bỏ hoàn toàn những niềm tin mâu thuẫn trước đây.
Hãy ghi nhật ký, đồng thời theo dõi suy nghĩ, lời nói và hành động của bạn để xem chúng có phù hợp với những gì bạn muốn đạt được hay không. Khi bạn nhận ra bạn chưa tập trung vào đúng mục tiêu; tức là bạn nhận thấy rằng bạn đang suy nghĩ hoặc làm điều gì đó không nhất quán với những gì bạn đang cố gắng đạt được – hãy cố tình tập trung lại sự chú ý vào mục tiêu của bạn. Theo thời gian, điều này sẽ điều chỉnh lại tâm trí của bạn để hành động mà không cần nỗ lực và việc tư duy theo kiểu trader mới sẽ trở nên khó hiểu.
Khi nhận được tín hiệu từ phương pháp giao dịch của mình, đừng suy nghĩ, chỉ cần vào lệnh với mức rủi ro đã xác định trước, chẳng có gì để suy nghĩ thêm ở đây.
Hãy bỏ qua cách tiếp cận từng giao dịch riêng lẻ và tập trung vào chuỗi giao dịch. Điều này đặc biệt hữu ích để loại bỏ những tác động tâm lý tiêu cực từ chuỗi thua lỗ.
Bạn có một kế hoạch, vậy thì hãy tuân theo nó một cách kỷ cương!
Hoai An Le (Theo Traderviet)
Tư duy giao dịch theo xu hướng: Kiếm tiền trong mọi xu hướng tăng, giảm, sự kiện thiên nga đen
