Hiệu ứng tháng Giêng (January Effect) là hiện tượng mà giá cổ phiếu, đặc biệt là các cổ phiếu có vốn hoá nhỏ có xu hướng tăng trong tháng đầu năm.

Hiệu ứng tháng Giêng là sự gia tăng theo mùa của giá cổ phiếu trong tháng một. Các nhà phân tích thường cho rằng sự phục hồi này là sự gia tăng mua cổ phiếu nối tiếp sự giảm giá thường xảy ra vào tháng 12. Vào tháng 12, các nhà đầu tư thường báo tháo cổ phiếu để hiện thực hoá các khoản lỗ nhằm được giảm thuế.

Ngoài ra một cách giải thích khác cho hiện tượng này là các nhà đầu tư sử dụng tiền thưởng cuối năm cho các khoản đầu tư vào tháng tiếp theo.

Hiệu ứng tháng Giêng dường như có ảnh hưởng lớn đến các cổ phiếu vốn hoá nhỏ hơn là các cổ phiếu vốn hoá lớn và trung bình do chúng có tính thanh khoản thấp hơn.

Giải thích hiệu ứng tháng Giêng

Bên cạnh việc hiện thực hoá các khoản lỗ để giảm thuế và dùng tiền thưởng đầu tư vào thị trường, một lời giải thích khác cho hiệu ứng tháng giêng có liên quan đến tâm lí nhà đầu tư. Một số nhà đầu tư tin rằng tháng 1 là tháng tốt nhất để bắt đầu một chiến lược đầu tư hoặc có lẽ là thực hiện quyết tâm trong năm mới là bắt đầu đầu tư cho tương lai.

Một số người tuyên bố rằng các nhà quản lí quĩ đầu tư mua cổ phiếu của những doanh nghiệp hàng đầu vào cuối năm và loại bỏ cổ phiếu của những doanh nghiệp đang thua lỗ để làm đẹp cho báo cáo tài chính cuối năm của họ. Tuy nhiên lí do này là không đúng vì việc mua và bán sẽ chủ yếu ảnh hưởng đến các cổ phiếu lớn.

Bán tháo cổ phiếu cuối năm cũng thu hút người mua vào cổ phiếu do họ biết rằng giá cổ phiếu giảm không phải do giá trị nội tại của công ty. Trên quy mô lớn, điều này có thể đẩy giá cổ phiếu cao hơn vào tháng một.

Các nghiên cứu và chỉ trích hiệu ứng tháng Giêng

Một nghiên cứu phân tích dữ liệu từ năm 1904 đến 1974, kết luận rằng lợi nhuận trung bình của cổ phiếu trong tháng một lớn hơn gấp 5 lần so với bất kì tháng nào khác trong năm, đặc biệt xu hướng này thường xảy ra ở các cổ phiếu vốn hóa nhỏ.

Công ty đầu tư Salomon Smith Barney đã thực hiện một nghiên cứu phân tích dữ liệu từ năm 1972 đến 2002 và thấy rằng các cổ phiếu có vốn hoá nhỏ đạt được kết quả tốt hơn vượt trội so với các cổ phiếu có vốn hoá lớn.

Tuy nhiên, dữ liệu cho thấy hiệu ứng tháng Giêng ngày càng suy giảm.

Một cựu giám đốc của Tập đoàn Vanguard đã chỉ trích hiệu ứng tháng Giêng, nói rằng sự kiện bất thường theo mùa không mang lại cho nhà đầu tư bất kì cơ hội đáng tin cậy nào. Ông cũng cho rằng hiệu ứng tháng Giêng nhỏ đến mức chi phí giao dịch cần thiết để lợi dụng nó sẽ chiếm hết cả lợi nhuận.

Cũng có ý kiến cho rằng hiện tại có quá nhiều người biết về hiệu ứng tháng Giêng, và các hành động của họ được phản ánh vào giá trên thị trường, dẫn đến hiệu ứng này bị vô hiệu hoá.

William O’Neil: Thận trọng với sai lệch quanh thời điểm kết thúc năm và đầu tháng giêng

Có thể xảy ra những sai lệch nhất định ở các chứng khoán cơ sở của hợp đồng quyền chọn tại thời điểm các hợp đồng quyền chọn đáo hạn. Tương tự, cũng có những sai lệch đáng kể xảy ra ở một số mã cổ phiếu tại thời điểm cuối tháng 12 và đôi khi kéo dài suốt tháng 1 và đầu tháng 2.

Cuối năm là thời điểm không rõ ràng để các nhà đầu tư mua cổ phiếu, vì nhiều giao dịch được thực hiện với mục đích tránh thuế. Nhiều cổ phiếu có yếu tố cơ bản kém bất ngờ tăng giá mạnh trong khi các cổ phiếu từng đóng vai trò dẫn dắt bắt đầu điều chỉnh. Đến một thời điểm hợp lý, các hoạt động sai lệch này sẽ biến mất và các cổ phiếu dẫn dắt thực sự sẽ tăng giá trở lại.

Thị trường chung cũng thường xuất hiện những đợt bán tháo sau khi bắt đầu năm mới, khiến cho mọi việc trở nên khó đoán hơn. Những hành động giá giả mạo có thể xuất hiện theo kiểu: một ngày “tăng giá mạnh” và được theo sau bởi một ngày “giảm giá mạnh”, sau đó lại được nối tiếp bởi một ngày “tăng giá mạnh” khác. Có những thời điểm mà tôi chỉ muốn đi du lịch trong tháng giêng. Hiệu ứng tháng giêng, tức các cổ phiếu có giá trị vốn hóa nhỏ và vừa sẽ tăng giá mạnh trong trong giêng, có thể là tín hiệu sai lệch và không xác thực. Tốt nhất, hiệu ứng này nên chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn.

Điều quan trọng là bạn phải tuân thủ chặt chẽ quy tắc giao dịch của bạn và đừng bị dao động bởi nhiều chỉ báo không tin cậy, chưa được kiểm chứng.

Nguồn: Investopedia & Bộ sách Làm giàu từ chứng khoán

Có thể bạn quan tâm

Bộ sách Làm giàu từ chứng khoán

Hướng dẫn thực hành CANSLIM cho người mới bắt đầu

ĐẶT SÁCH NGAY