Kiểm soát bản thân, kiểm soát thị trường: Mô hình kiểm duyệt niềm tin cho trader
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao bạn lại đưa ra những quyết định giao dịch nhất định? Hay tại sao bạn lại cảm thấy lo lắng hoặc tức giận khi thị trường biến động?
Câu trả lời có thể nằm ở NIỀM TIN của bạn. Theo Van K. Tharp, một nhà huấn luyện tâm lý giao dịch nổi tiếng, niềm tin đóng vai trò then chốt trong việc quyết định khả năng giao dịch thành công của mỗi cá nhân.
Bài viết này sẽ giới thiệu Mô hình Kiểm duyệt Niềm tin từ Van K. Tharp, giúp bạn khám phá những niềm tin về bản thân và thị trường, từ đó nâng cao hiệu quả giao dịch.
Kiểm soát bản thân, kiểm soát thị trường: Mô hình kiểm duyệt niềm tin cho trader
Bước 1: Viết 100 niềm tin về bản thân
Hãy dành thời gian để suy nghĩ và viết ra 100 niềm tin về bản thân, bắt đầu bằng những câu như: “Tôi là…”, “Tôi cảm thấy…”, “Tôi xem bản thân là…”.
Giả sử bạn suy nghĩ trong khoảng 5 phút và viết ra được những mục sau:
– Tôi là một nhà giao dịch khá.
– Tôi cảm thấy tích cực về tiềm năng của bản thân.
– Tôi khá là sắc sảo khi nghĩ về thị trường.
– Tôi thông minh.
Đó là một khởi đầu tốt, hãy lặp lại bài tập này mỗi khi thực hiện một giao dịch, có thể là khi mở hoặc đóng một vị thế.
Giả sử bây giờ là sáng thứ Hai và bạn mở bốn vị thế trong thị trường. Sau đó, bạn tiếp tục đánh giá bản thân và lưu tâm đến suy nghĩ của mình:
– Tôi đang cảm thấy rất hào hứng.
– Tôi thích những cổ phiếu chuyển động nhanh.
Vào giữa buổi chiều, thị trường đang giảm sâu, và ba trong số những cổ phiếu của bạn đã giảm mạnh. Hãy để ý những suy nghĩ trong bạn:
– Tôi cảm thấy tức giận về những vị thế này. Tôi chỉ mới vào, và chúng đang đi ngược lại kỳ vọng của tôi.
– Lần này, tôi sẽ không để chúng chiếm thế ưu. Tôi sẽ bám trụ cho đến khi chúng tăng lên lại.
Bạn vừa thu thập thêm được một số thông tin về bản thân mình. Hãy tiếp tục cho đến khi bạn đã viết ra được ít nhất 100 lời nhận định phản ánh bản thân và cảm xúc của bạn. Khi làm điều này, bạn sẽ có nguồn dữ liệu dồi dào hơn rất nhiều về cách bạn tạo ra kết quả giao dịch, và bạn đang trên đường để trở thành một nhà giao dịch có hiệu suất cao nhất.
Bước 2: Phân tích niềm tin của bạn
Sau khi có đủ 100 niềm tin, hãy sử dụng Mô hình Kiểm duyệt niềm tin để đánh giá mỗi niềm tin:
1. Ai cho tôi niềm tin này? Cha mẹ? Bạn bè? Truyền thông? Trường học? Hay tôi đã tự lựa chọn nó cho mình?
2. Niềm tin này cho tôi điều gì?
3.Niềm tin này giải thoát tôi khỏi điều gì?
4. Niềm tin này kiềm hãm tôi như thế nào?
5. Đây là niềm tin mà tôi muốn giữ vì nó hữu ích, hay nó là niềm tin tôi muốn loại bỏ bởi vì nó kiềm hãm tôi? (Nhân tiện, sâu xa hơn, mọi niềm tin đều giới hạn bạn theo một cách nào đó, nhưng một số niềm tin vẫn có ích vì giúp bạn tìm thấy bản thân, và do đó chúng vẫn đáng để giữ.)
6. Nếu niềm tin này không hữu ích, liệu tôi có thể đơn giản chỉ bỏ nó đi và thay vào bằng một niềm tin tốt hơn, hay sẽ có đè nén (cảm xúc) để giữ nó lại?
Bước 3: Giải phóng những niềm tin hạn chế
Đối với những niềm tin cản trở bạn, hãy dành thời gian để khám phá nguồn gốc và tác động của chúng. Sau đó, sử dụng các kỹ thuật như viết nhật ký hoặc liệu pháp để giải phóng những cảm xúc tiêu cực liên quan đến niềm tin đó.
Ví dụ: Niềm tin “Hiệu suất tốt đến từ việc chọn đúng cổ phiếu”
Hãy đánh giá nó thông qua Mô hình Kiểm duyệt Niềm tin mà một ai đó có thể đưa ra:
– Ai cho tôi niềm tin này?
Trả lời: Tôi nghe thấy điều này rất nhiều lần. Có rất nhiều quyển sách nói về cách chọn cổ phiếu. Tôi xem những chuyên gia đưa ra khuyến nghị của họ trên kênh tài chính. Mọi người đều nói về tầm quan trọng của nó, và vậy nên nó phải đúng.
– Niềm tin này cho tôi điều gì?
Trả lời: Tôi dành ra rất nhiều thời gian tìm kiếm cổ phiếu đúng. Tôi nghe theo những người nghĩ rằng họ là những người chọn lọc cổ phiếu giỏi. Tôi đọc sách về cách chọn cổ phiếu. Một khi tôi đã chọn được đúng cổ phiếu, đây là tất cả những gì mà tôi phải làm – chỉ việc mua và nắm giữ nó. Tôi đặt câu hỏi về các tiêu chí chọn lọc cổ phiếu của mình để xem liệu tôi còn có thể cải thiện chúng hay không.
– Niềm tin này giải phóng tôi khỏi điều gì?
Trả lời: Tôi không còn phải thực hiện việc lên kế hoạch bởi vì nó không liên quan gì đến chọn lọc cổ phiếu. Và tôi không phải chú ý đến thị trường nói chung bởi vì những cổ phiếu đúng luôn luôn là những cổ phiếu tốt. Tôi không cần dành thời gian để cải thiện bản thân cho nên nó giải phóng tôi khỏi trách nhiệm cá nhân. Nó giải phóng tôi khỏi việc tìm kiếm sai lầm mỗi khi thất bại. Thay vào đó, tôi có thể an tâm giả định rằng tôi chọn cổ phiếu chưa tốt. Tôi không còn phải quan tâm đến những khía cạnh quan trọng khác trong giao dịch như điểm thoát và chiến lược định vị quy mô vị thế.
Bạn có lẽ bắt đầu nhận ra bằng cách nào một số khía cạnh của niềm tin này có thể không còn hữu ích? Hãy chuyển sang câu hỏi tiếp theo:
– Niềm tin này kiềm hãm tôi như thế nào?
Trả lời: Nó khiến tôi nghĩ rằng điểm vào và chọn lọc cổ phiếu là những khía cạnh quan trọng nhất trong việc kiếm tiền. Nếu tôi không làm tốt, chắc hẳn đã có cái gì đó sai trong tiêu chí chọn cổ phiếu của mình. Thay vào đó, tôi nên tập trung vào bản thân. Tôi nên tập trung vào những phần khác của hệ thống và xem xét liệu rằng hệ thống có hiệu quả hay không. Ngoài ra, tôi cần phải biết hệ thống sẽ làm việc ra sao trong những loại thị trường khác nhau và làm cách nào để định vị quy mô vị thế giao dịch của mình nhằm đạt được mục tiêu. Niềm tin này khiến tôi ngó lơ những việc đó. (Dĩ nhiên, phần lớn mọi người sẽ không thể đưa ra câu trả lời này bởi vì niềm tin sẽ giới hạn nhận thức của họ về những yếu tố khác.)
– Niềm tin này có hữu ích?
Trả lời: Vì chọn lọc cổ phiếu là một trong những khía cạnh ít quan trọng nhất trong giao dịch, niềm tin này không thật sự hữu ích.
– Tôi có thay đổi được nó, hay có cảm xúc bị đè nén trong tôi?
Trả lời: Tôi có thể thay đổi nó, nhưng tôi sợ phải bỏ niềm tin này bởi vì tôi vẫn chưa bị thuyết phục rằng những thứ khác sẽ giúp tôi kiếm được nhiều tiền hơn việc chọn đúng cổ phiếu.
Hãy hình dung khả năng kiểm soát cuộc sống mà bạn sẽ có được sau khi hoàn thành bài tập về 100 niềm tin này.
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn áp dụng cho 1.000 niềm tin? Liệu bạn có làm điều đó không, phụ thuộc vào việc bạn tin bài tập này sẽ hữu dụng tới đâu và bạn cam kết như thế nào, trong việc nắm lấy quyền kiểm soát cuộc sống và tài khoản giao dịch của mình.
Happy Live Team
Nguồn: Super Trader
Có thể bạn quan tâm:
Bí kíp làm chủ tâm lý giao dịch Super Trader – Expanded Edition
