Làm thế nào để có thể đạt được TỰ DO TÀI CHÍNH “THỰC SỰ”?
Giàu có tài chính và tự do tài chính là hai điều hoàn toàn khác nhau. Khi bạn tách biệt được hai khái niệm này, vô vàn lựa chọn hấp dẫn sẽ mở ra để bạn có một cuộc sống tài chính thoải mái.
Tự do tài chính là có “đủ” tiền để đưa ra những quyết định trong cuộc sống mà không bị chi phối bởi tiền bạc.
Tiền thì anh không thiếu nhưng nhiều thì anh không có, mà cần thì anh luôn có.
Tiền bạc luôn luôn đóng một vai trò trong cuộc sống của bạn. Một người thiếu tiền sẽ suốt ngày luôn canh cánh nỗi lo “cơm áo gạo tiền”, không suy nghĩ được gì khác. Bạn trở nên tự do khi tiền bạc không còn là yếu tố thống trị ảnh hưởng đến quyết định của bạn.
Dưới đây là những dấu hiệu chứng tỏ bạn là nô lệ của tiền bạc:
- Bạn băn khoăn chọn người yêu dựa trên vật chất hào nhoáng thay vì những rung động của con tim.
- Bạn đắn đo chọn công việc dựa trên mức lương thưởng thay vì niềm đam mê với ngành nghề.
- Bạn để sự tham lam vô sỉ hay thói tệ lưu manh bần cùng ảnh hưởng cách đối nhân xử thế.
- Bạn hy sinh sự chính trực để đạt được mục đích tài chính.
- Bạn làm việc vất vả để duy trì lối sống của mình.
“Ở đời chỉ cần có tiền là xong tất!”, không thể tổng kết toàn bộ cuộc sống chỉ bằng câu giản đơn như thế. Cuộc sống không chỉ là bảng cân đối lời-lỗ, mọi quyết định đưa ra không chỉ nên dựa trên lợi nhuận. Tiền bạc không nên là sức mạnh thống trị cuộc đời con người. Nghèo vẫn sạch được, đói vẫn thơm được, không nhất thiết phải phú quý mới sinh lễ nghĩa. “Biết đủ là đủ” là một cách sống văn minh và nhân văn.
Tự Do Tài Chính quan trọng hơn Giàu Có
Tự do tài chính không đồng nghĩa với giàu có. Bao nhiêu là “đủ” tùy vào mỗi cá nhân. Một người có hàng tỷ VND mỗi năm vẫn có thể bị tù túng trong chính “cái hộp” biệt thự của họ, trong khi người khác đạt được tự do chỉ với 50 triệu VND mỗi năm.
Để dễ hiểu hơn, hãy nhìn tự do tài chính dưới góc nhìn của một người cổ đại. Với chàng ăn lông ở lỗ này, thức ăn chính là nguồn tài nguyên thống trị nhiều quyết định của anh. Nếu lương thực khan hiếm, tìm kiếm thức ăn sẽ chiếm lĩnh toàn bộ tâm trí anh. Khi lương thực dư dả, anh ta mới thảnh thơi tận hưởng những thú vui tinh thần khác. Nói cổ đại là nói vui, chứ hiện nay trên thế giới vẫn có 1,000,000,000 người đang phải đối mặt với nạn đói, tức 1/7 người đang đói, và cứ 4 giây thì có một người chết vì đói (1/2 số đó là trẻ em dưới 5 tuổi)…
Với thức ăn, có giới hạn trần cho số lượng bạn có thể tiêu thụ. Khi bạn đạt đủ thức ăn trong kho, tự do khỏi đói khát đã được bảo đảm. Nhưng không hề có giới hạn trần cho tiêu xài tiền bạc. Đó là lý do tại sao ngay cả ở một đất nước nghèo “đội sổ” như Việt Nam hay đất nước giàu có như Mĩ, có nhiều người tự do khỏi đói khát hơn là tự do khỏi tiền bạc.
Giàu có chỉ là một góc của bức tranh tổng thể. Nếu tổng chi vượt quá tổng thu, thì không quan trọng bạn giàu hay nghèo: bạn không tự do gì hơn những người chỉ hưởng lương tối thiểu. Theo đuổi sự giàu có là một mục tiêu đáng trân trọng (miễn là bạn thực hiện bằng cách đóng góp giá trị), nhưng giàu có không bảo đảm cho sự bình an tâm hồn và sự thỏa mãn, vốn thường được đính kèm làm “quà khuyến mãi” khi bạn đạt tự do tài chính.
Một người thường đặt mục tiêu tài chính bằng cách định lượng số tiền kiếm được hoặc số tiền tiết kiệm được. Có được ___ vào ngày ___. Vậy chưa đủ. Suy nghĩ giản đơn này sẽ không giúp bạn đạt được tự do tài chính một cách dễ dàng trừ phi bạn nỗ lực ở tất cả khía cạnh.
Để đạt được tự do tài chính có 3 nền tảng chính:
- Ngưỡng chi phí cuộc sống thấp: tối ưu hóa chi phí và sống đơn giả
- Thu nhập cao hơn chi tiêu: kiếm nhiều tiền nhất có thể
- Tự động hóa tài chính: thu nhập tự động và chi tiêu tự động
Đây là một mục tiêu cực kỳ khó thực hiện. Tuy nhiên bạn không cần đạt 100% tự do tài chính để tận hưởng hương vị ngọt ngào mà nó mang lại. Nuôi dưỡng bất kỳ khía cạnh nào nêu trên cũng sẽ cải thiện cuộc sống của bạn theo chiều hướng tích cực.
1. Ngưỡng Chi Phí Cuộc Sống Thấp
Từ bầy gia súc của anh, chỉ một hai tách sữa,
Từ vựa lúa của anh, chỉ một ổ bánh mì,
Trong cung điện của anh, chỉ một nửa chiếc giường:
Con người có thể sử dụng nhiều hơn? Và liệu anh có sở hữu những gì còn lại?
-Thơ Sankrit cổ
Ngưỡng chi phí cuộc sống là số tiền tối thiểu bạn cần để hưởng thụ một cuộc sống thoải mái. Một ngưỡng chi phí cuộc sống thấp có nghĩa bạn có thể hoàn toản thỏa mãn chỉ với một ít tiện nghi vật chất. Cường đôla có thể cần 100 triệu mỗi tháng, Dũng vnd có thể chỉ cần 10 triệu. Nếu bạn hết sạch tiền tiết kiệm và giảm thu nhập xuống còn 80%, liệu bạn còn có thể hạnh phúc? Hay bạn sẽ trở thành một người khốn khổ cố gắng thích nghi với mức thu nhập mới?
Có ngưỡng chi phí cuộc sống thấp nghĩa là bạn sẵn sàng hy sinh nhiều hơn để tạo ra những thay đổi lớn. Một anh nhân viên công sở có chi phí cuộc sống tầm 10 triệu tháng. Nếu anh có cơ hội để chuyển sang một nghề anh đam mê, nhưng lương khởi điểm chỉ có 5 triệu, anh sẽ không dám tiến bước. Một chi phí cuộc sống thấp là tự do. Càng ít ràng buộc bởi vật chất chừng nào, bạn càng tự do chừng đó. Dưới đây có 2 yếu tố để giúp bạn có ngưỡng chi phí cuộc sống thấp.
Yếu tố số 1 là kỹ năng giảm thiểu ham muốn của bạn. Khi bạn yêu những gì bạn có thì bạn đã có tất cả. Kinh tế càng khủng hoảng chúng ta càng phải tập sống đơn giản. Warren Buffet từng nói: “Đừng nhầm lẫn chi phí cuộc sống với chất lượng cuộc sống”. Đa số chúng ta đều bị tẩy não để ham muốn nhà cao cửa rộng, ăn ngon mặc đẹp, điện thoại hi-tek, xe hơi sang trọng với niềm tin rằng sở hữu chúng sẽ giúp bạn hạnh phúc hơn, thành đạt hơn. Nhưng bạn cần tỉnh táo phân loại ưu tiên. Một người có ít tiền vẫn sống thoải mái hạnh phúc được. “Biết đủ là đủ” là yếu tố tạo nên hạnh phúc bền vững hơn là một tài khoản kếch xù.
Yếu tố thứ 2 là tối ưu hóa chi tiêu. Ông bà ta có câu: “Buôn tàu bán bè không bằng ăn dè hà tiện”. May mắn thay, thời buổi ngày nay có 1001 cách cho một người tiêu dùng khôn ngoan tiết kiệm chi tiêu. Đăng ký groupon giúp bạn thảnh thơi thưởng thức ẩm thực, săn hàng không giá rẻ giúp bạn du lịch bốn phương nhẹ nhàng, mua thời trang xuất khẩu giúp bạn mặc đẹp, thuê phim về nhà thay vì đi xem rạp, đi xe bus thay vì xe máy, ở nhà nghỉ thay vì khách sạn, nấu ăn ở nhà thay vì đi ăn tiệm… Sống tiết kiệm là lối sống tích cực, văn minh, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng.
Điều thú vị hơn, hạnh phúc và chi phí cuộc sống thấp có quan hệ 2 chiều, khi bạn cảm thấy hạnh phúc thì chi phí cuộc sống của bạn cũng thấp, khiến bạn càng hạnh phúc hơn.
2. Thu Nhập Cao Hơn Chi Tiêu: Kiếm Nhiều Tiền Nhất Có Thể
Bạn có đang làm công việc trong mơ của bạn? Với lòng tham cố hữu và những món nợ ngập đầu, con người đang làm nô lệ tự nguyện cho những công việc hút vãi linh hồn. Để thoả mãn ham muốn và sinh tồn qua ngày, bạn phải có công việc với thu nhập càng cao càng tốt, và phải nô lệ cho công việc một cách nghiêm túc. Mất công việc là mất hết.
Thống kê của Visa International về mức độ tiêu xài cá nhân xác định Việt Nam dẫn đầu bảng. Nếu tính theo thu nhập đầu người, người Việt Nam qua mặt cả dân Mỹ về mặt tiêu xài. Dù bạn không muốn nợ tiêu dùng, nhưng người yêu, vợ con và đa số thành viên gia đình sẵn sàng mua sắm dùm bạn. Một vài khoản nợ là đầu tư. Bạn mượn tiền đi học, khởi nghiệp hoặc mua nhà là cần thiết để đạt những mục tiêu quan trọng hơn. Nhưng hầu hết món nợ hôm nay của bạn không liên quan gì đến đầu tư tương lai. Mua một bộ cánh đẹp hơn, chiếc xe hơi ngầu hơn, nhà lớn hơn, ăn ngon hơn. Tiêu thụ hôm nay với cái giá của ngày mai.
Lợi nhuận là thu nhập trừ đi chi phí. Không quan trọng bạn kiếm được bao nhiêu mà quan trọng bạn giữ lại được bao nhiêu. Lúc này sự khác biệt giữa giàu có và tự do tài chính rất rõ ràng. Nếu bạn tiêu dùng gần hết số tiền kiếm được mỗi tháng, bạn có thể có một lối sống thoải mái, nhưng bạn chưa đạt được tự do. Để đạt tự do tài chính, bạn phải kiếm nhiều tiền nhất có thể trong khả năng của bạn và chủ động tiết kiệm.
Việc kiếm tiền phụ thuộc vào năng lực tạo ra giá trị và khả năng vận chuyển giá trị của bạn. Bạn càng tập trung phát triển những kỹ năng tạo ra giá trị chừng nào, số tiền bạn kiếm được càng nhiều chừng đó. Bước kế tiếp là bạn tự marketing bản thân để thỏa sức phát triển trong một môi trường thích hợp. Điều này thường đòi hỏi một đòn liên hoàn bao gồm kỹ thuật viết CV, thư giới thiệu, săn việc và phỏng vấn. Với những bạn tự khởi nghiệp, hiểu biết về marketing sẽ giúp bạn kiếm tiền hiệu quả hơn.
Ngụ ngôn Lafontaine về Con Ve và Cái Kiến đã dạy một bài học rất hay về việc chủ động tiết kiệm. Trong khi con ve mãi rong chơi thì cái kiến chăm chỉ làm việc để bỏ vào quỹ tiết kiệm. Sau cùng, cái kiến có thể thảnh thơi nghỉ ngơi trong khi con ve chết tức tưởi dưới cái rét mùa đông. Thay vì bận tâm xem mình có đủ thức ăn không, cái kiến luôn có dư phần trong tủ để thoải mái trùm chăn chơi games vào những ngày đông.
Hãy trả cho chính mình trước. Khi bạn có khả năng bỏ 10%, 30% hoặc 50% thu nhập của bạn vào tài khoản tiết kiệm, bạn đã gia tăng sự tự do lên 10%, 30% hoặc 50%. Bất kể bạn mất bao lâu để đạt được sự do, hãy nhớ rằng bạn đang lao động vì những điều lớn lao hơn là những ngày nghỉ nhàn hạ.
3. Tự Động Hóa Tài Chính: Không Phải Làm Việc
Trong thế giới lý tưởng của những kẻ giàu tưởng tượng, xã hội sẽ giàu có vật chất vượt trội nhu cầu sinh lý đến mức con người làm việc hoàn toàn vì niềm vui thích lao động thay vì kế sinh nhai. Chuyện này không xảy ra với tất cả mọi người, nhưng sẽ xảy ra với một số ít người có khả năng tạo thu nhập tự động trước. Theo báo cáo Nielsen năm 2012, hiện Việt Nam có khoảng 8 triệu người được xếp vào tầng lớp trung lưu và sẽ còn gia tăng lên 20 triệu trong năm 2020. Khi tầng lớp trung lưu ngày càng nhiều lên thì thiên đường ở hạ giới của Việt Nam cũng đang tiến dần hơn.
Một mô hình tự do tài chính hoàn chỉnh có nghĩa thu nhập của bạn là tự động: qua lãi suất (ngân hàng, bất động sản), bán bản quyền (sách, âm nhạc), hay sự nghiệp kinh doanh, đầu tư chứng khoán. Nhiều năm qua việc thuê ngoài và tự động hóa đã giúp tôi đạt được một khoảng thu nhập thụ động khá thoải mái. Nếu bạn ngừng làm việc trong khoảng thời gian dài, đời bạn cũng không rẽ ngoặt sang con đường của Cái Bang.
Một cách khác là tạo tài khoản tiết kiệm trị giá 1 năm thu nhập của bạn. Khoảng thu nhập thụ động hoặc tài khoản tiết kiệm này sẽ làm phanh hãm, giữa bạn và những-công-việc-thu-nhập-cao-nhưng-bạn-không-đam-mê.
Một trong những giải pháp hữu hiệu tạo nên tự động hóa tài chính là ủy thác đầu tư vào các quỹ đầu tư mà Happy Fund là một lựa chọn đáng tin cậy, bạn sẽ không cần phải lo nghĩ về thị trường hôm nay như thế nào, tốn thời gian tìm kiếm cổ phiếu, hay quản lý danh mục, bạn chỉ cần tập trung vào công việc mang lại giá trị sống cao nhất của mình.
Cuối cùng, tự động hóa chi tiêu sẽ khép lại trọn vẹn mô hình tự do tài chính của bạn. Nguồn thu nhập tự động thôi không đủ, nếu bạn vẫn phải bận tâm cân đối bảng chi tiêu và trả hóa đơn hằng tháng thì bạn vẫn còn nỗi lo tài chính. Bạn có biết rằng ngân hàng có thể tự động thanh toán các hóa đơn tiền điện, nước cho bạn? Suốt những năm qua, tôi đã tự động hóa tài chính qua hệ thống ngân hàng, thẻ tín dụng, đầu tư và những bảng cân đối tài chính (You Need a Budget).
Happy tổng hợp và biên tập
Thiết Kế Cuộc Đời Thịnh Vượng – Thái Phạm
Hướng dẫn chi tiết cách xây dựng cuộc đời đáng mơ ước của bạn
