Tại sao nhiều người có mức lương cao ngất ngưởng (còn tôi thì không)? Ý niệm cung cầu trong kinh tế học sẽ lý giải cho việc cá nhân này kiếm được nhiều tiền hơn cá nhân khác như thế nào? Mời bạn xem xét câu trả lời đến từ nhà kinh tế học Thomas Sowell?

Vì đâu lương thấp? Đọc ngay lý giải dưới góc nhìn cung cầu

Trong nhiều xã hội ở quá khứ, con người bị buộc phải làm việc, dù là dưới hình thức nông nô hay nô lệ. Trong một xã hội tự do, mọi người được trả tiền để làm việc.

Việc trả tiền lương và tiền công không chỉ dừng lại ở vai trò kinh tế chu cấp thu nhập cho một cá nhân cụ thể. Từ quan điểm của toàn bộ nền kinh tế, việc trả tiền để công việc được thực hiện là một cách phân bổ các nguồn lực khan hiếm có các mục đích sử dụng thay thế khác nhau.

Lao động là một nguồn lực khan hiếm bởi vì lượng công việc phải làm luôn lớn hơn số lượng lao động với thời gian làm việc giới hạn, vậy nên thời gian của những lao động đó phải được phân bổ cho các cách sử dụng thời gian và tài năng cạnh tranh nhau.

– Nếu lương của tài xế xe tải tăng gấp đôi, một số tài xế taxi có thể muốn chuyển sang lái xe tải.

– Nếu thu nhập của các kỹ sư tăng gấp đôi thì một số sinh viên đang cân nhắc học chuyên ngành toán hoặc vật lý có thể quyết định chuyển sang học chuyên ngành kỹ thuật.

– Nếu tiền lương của tất cả các công việc tăng gấp đôi thì một số người đã nghỉ hưu có thể quyết định quay lại làm việc, ít nhất là bán thời gian, trong khi những người đang nghĩ đến chuyện nghỉ hưu có thể quyết định hoãn lại một thời gian nữa.

Số tiền mọi người được trả phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Những mức lương cao ngất ngưởng của các vận động viên chuyên nghiệp, các ngôi sao điện ảnh hoặc giám đốc điều hành của các tập đoàn lớn thường khiến cánh nhà báo và nhiều người khác đặt ra câu hỏi rằng liệu người này hay người kia “thực sự” đáng giá bao nhiêu.

Bởi vì không có cái gọi là giá trị “thực sự”, nên chúng ta có thể tiết kiệm thời gian và năng lượng đổ vào một câu hỏi khó trả lời như vậy. Thay vào đó, chúng ta có thể đi tìm câu trả lời cho một câu hỏi thực tế hơn: Yếu tố nào quyết định số tiền mà mọi người được trả cho công việc của họ? Câu trả lời chính là cung và cầu.

Tại sao cung và cầu lại có thể giúp một cá nhân kiếm được nhiều tiền hơn một cá nhân khác?

Có một sự thật rõ ràng là người lao động sẽ luôn muốn được trả lương cao nhất có thể, còn người sử dụng lao động luôn muốn trả thấp nhất có thể. Việc tuyển dụng chỉ xảy ra khi có sự trùng khớp giữa mức lương được đề nghị và mức lương được người sử dụng lao động chấp nhận trả. Nhưng tại sao sự trùng khớp đó lại diễn ra với mức lương trả cho một kỹ sư cao hơn gấp mấy lần so với mức lương trả cho một người đưa thư?

Tất nhiên là người đưa thư cũng muốn được trả lương theo mức lương của các kỹ sư, nhưng nguồn cung lao động của những người có khả năng trở thành người đưa thư quá nhiều, do vậy các nhà tuyển dụng không cần phải tăng thang lương của họ lên mức đó. Trong khi đó, phải mất một thời gian dài mới đào tạo được một kỹ sư, và không phải ai cũng có khả năng thành thạo quá trình đào tạo đó, nên số lượng kỹ sư không hề dư dả so với nhu cầu thị trường. Đó là khía cạnh “cung” của câu chuyện. Nhưng điều gì xác định “cầu” lao động? Điều gì xác định giới hạn mức lương mà một người sử dụng lao động sẵn sàng trả?

Thực tế khan hiếm kỹ sư không phải yếu tố duy nhất làm cho lượng lao động này có giá đến thế. Chính khả năng giúp cho thu nhập của công ty tăng cao mới là thứ khiến người sử dụng lao động sẵn sàng trả giá cao cho dịch vụ của những kỹ sư này – và nó cũng là thứ đặt ra hạn mức cao nhất mà người sử dụng lao động có thể trả. Một kỹ sư làm tăng thu nhập của công ty lên 100.000 đô la và yêu cầu mức lương 200.000 đô la rõ ràng sẽ không được tuyển dụng. Mặt khác, nếu kỹ sư làm tăng thu nhập của công ty lên 250.000 đô la, thì kỹ sư đó đáng được thuê với mức giá là 200.000 đô la – với điều kiện là không có kỹ sư nào khác có khả năng làm công việc tương tự với mức lương thấp hơn.

Vậy là bạn đã biết được phần nào tấm màn đang ngăn trở mình với mức lương mong muốn. Tuy nhiên, đôi lúc việc chấp nhận ở lại tổ chức với một mức lương thấp có thể không đến từ giá trị của những con số trong tài khoản ngân hàng, mà nằm ở những giá trị tiềm năng tạo cơ hội phát triển trong tương lai.

Chúc bạn có được mục tiêu công việc phù hợp và từ đó đạt được thu nhập như ý muốn.

Happy Live Team

Nguồn: sách “Basic Economics: Kinh tế học cơ bản, a bờ cờ, kinh tế học nhập môn cho nhà đầu tư”

Có thể bạn quan tâm: Basic Economics Kinh tế học cơ bản, a bờ cờ, kinh tế học nhập môn cho nhà đầu tư

“Cuốn sách giúp thay đổi rất nhiều luận điểm còn đang mơ hồ và những lầm tưởng khi nghĩ về kinh tế học”

ĐẶT SÁCH