Ngày cuối năm, tôi đem ba câu hỏi đến cho ba người bạn của mình: may mắn, niềm vui và sự giàu có là gì?

Chương trình “Ai là triệu phú” của VTV sẽ có người dẫn mới trong năm 2021. Người ký séc mới của chương trình sẽ là Đinh Tiến Dũng, hay là “Giáo sư Cù Trọng Xoay” quen thuộc.

Tôi nhắn tin cho anh Dũng: “May mắn với anh là gì?”. Đó là người sẽ điều phối một trò chơi với trị giá giải thưởng lên đến cả trăm triệu, bàn về sự may mắn chắc là hợp.

Giáo sư Xoay trả lời: “Đôi khi tôi không biết may mắn là đặc ân hay một cái bẫy”. Như trong một trò chơi, người thắng cuộc chưa chắc đã là người may mắn; và người thua cuộc chưa chắc đã là kẻ không may. “Tôi đã quen nhiều người thắng bạc và làm những điều ngu ngốc không gỡ lại được nữa; nhưng tôi cũng biết những cú ngã mang đến cho người ta rất nhiều”.

Tôi hỏi người thứ hai, đạo diễn Việt Tú: “Niềm vui với anh là gì?”. Hai mươi sáu tuổi, Việt Tú đã là tổng đạo diễn hình ảnh của Lễ khai mạc SEAGames 22, và suốt cả sự nghiệp, với những Đẹp Fashion show, Giai điệu tự hào, Hoa hậu Việt Nam hay 5 giải Cống hiến, anh được nuôi dưỡng trong những tiếng vỗ tay của khán giả. Chắc là Việt Tú có tư cách nói về niềm vui.

Việt Tú kể câu chuyện riêng của anh trong năm 2020. Niềm vui với anh chia ra làm hai giai đoạn, trước và sau khi bố anh qua đời. “Trước đây niềm vui của tôi, phần nhiều liên quan đến công việc, sự nghiệp của bản thân và gia đình riêng. Kể từ ngày bố mất, niềm vui với tôi rất đơn giản. Mọi thứ được bình yên, không có biến động, mọi người trong gia đình ổn, mỗi tối được gặp nhau đầy đủ”.

“Trước đây để vui cần nhiều xúc tác, nhiều điều kiện hơn. Giờ đây nó đi kèm ít tính sở cầu hơn, nhiều sự chấp nhận và thấu hiểu hơn”, Việt Tú kết câu trả lời ngắn của mình.

Tôi hỏi người thứ ba, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty Chứng khoán SSI: “Sự giàu có với anh là gì?”. Vẫn cùng logic như hai người trên, lãnh đạo của công ty đại chúng đứng top 50 của Việt Nam, lại hoạt động trong lĩnh vực tài chính, có thể bàn về sự giàu có.

Anh Hưng trả lời: “Sự giàu có là khi người ta có thể làm điều mình thích mà không quan tâm đến tiền nữa”. Người có tiền chưa chắc đã là giàu có. Có người rất nhiều tiền nhưng vẫn đau đầu vì tiền. Nhưng cũng có những người không có tiền mà cũng chẳng nghĩ đến tiền. Vì thứ họ thích làm không cần quá nhiều tiền. “Họ được làm điều mình thích, có thể là thích kinh doanh, nhưng cũng có thể là thích làm từ thiện, thích đi chơi hay thích làm báo… và trong đầu họ không quan tâm đến tiền nữa”.

Tôi hỏi lại anh Hưng, rằng sẽ có rất nhiều người nói sự giàu có của họ đã biến mất trong năm 2020, anh nghĩ thế nào. Anh Hưng trả lời: “Người giàu có thực sự, là người không lúc nào có thể cảm thấy mình nghèo trở lại”.

Đấy là câu chuyện buổi chiều cuối năm của tôi. Người dẫn gameshow nói rằng không biết sự may mắn có phải một cái bẫy không. Nhà đạo diễn sân khấu nổi tiếng nói rằng niềm vui đi kèm với nhiều sự chấp nhận. Và ông chủ công ty chứng khoán nói rằng giàu có là trong đầu không nghĩ đến tiền.

Đó là cuộc khảo sát cuối cùng của tôi cho năm 2020. Vì năm 2020, chúng ta sẽ có nhiều cảm xúc trái ngược về ba điều tôi nêu ra. Sẽ có người cảm thấy rằng bản thân, cộng đồng hay cả hành tinh này đã bị tước đoạt đi may mắn, niềm vui và sự giàu có trong chốc lát. Nhưng chắc là cũng sẽ có người, vì cách định nghĩa may mắn, niềm vui và sự giàu có riêng của bản thân, ngoại cảnh không thể tước đoạt chúng từ họ.

Tôi không định dùng bài viết này để vỗ về độc giả theo kiểu sáo ngữ: hạnh phúc từ tâm mà ra. Khái quát thế trong năm 2020 là bàng quan. Năm 2020, sẽ có nhiều người trên hành tinh này ở nhiều thời điểm cảm thấy khổ đau thực sự, đói khát và tuyệt vọng thực sự – và chúng ta cần sẻ chia điều đó. Nhưng nếu ai đã đọc Phật, chắc chắn sẽ nhớ một ý quan trọng, rằng “quả dị thục của nghiệp” – tức là kết quả cuối cùng của nghiệp – “thời không thể nghĩ đến được”. Đó có lẽ là ý mà Giáo sư Xoay muốn nói, rằng chúng ta sẽ cần nhiều năm nữa để nhìn lại và biết rằng thực sự 2020 đã mang lại cho mình điều gì; những cái gọi là “cú sốc” hôm nay có cần thiết và quan trọng cho tương lai hay không, và chúng ta vẫn có quyền hy vọng, trong tư cách một cộng đồng.

Và cuộc trò chuyện cuối năm còn mang lại cho tôi một suy nghĩ nữa. Đó là ngoại cảnh có thể lấy đi rất nhiều thứ, nhưng không thể lấy đi hết cảm xúc tích cực của một con người, nếu như họ thực sự sở hữu chúng. Việc sở hữu niềm vui và sự giàu có, thực ra luôn là một quá trình tìm kiếm từ bên trong, chứ không thể mua như đồ vật.

Năm 2021, chúc bạn tìm thấy niềm vui, và trở thành người thực sự giàu có.

Nguồn: Đức Hoàng