Rủi ro và thu nhập luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nhà đầu tư thường ưa thích các dự án có tỷ suất sinh lời càng cao càng tốt, tuy nhiên nếu thu nhập cao thì rủi ro gặp phải cũng sẽ cao tương ứng.

Rủi ro là gì?

Rủi ro là một thuật ngữ khó đạt được sự thống nhất về mặt khái niệm do các cách tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, khi nói đến rủi ro thì người ta thường liên tưởng tới điều gì đó không tốt, không mong đợi sẽ xảy ra. Về mặt tài chính thì rủi ro là sự khác biệt giữa lợi nhuận thực tế và lợi nhuận kỳ vọng. Nếu chênh lệch này càng lớn, thì rủi ro càng lớn.

Phân loại rủi ro

Có nhiều cách khác nhau để phân loại rủi ro, nhưng theo khía cạnh về mặt tài chính cá nhân thì có hai loại rủi ro tài chính chủ yếu sau

Rủi ro hệ thống

Là loại rủi ro tác động tới toàn bộ thị trường hoặc hầu hết các loại chứng khoán. Loại rủi ro này chịu tác động của các điều kiện kinh tế chung như lạm phát, sự thay đổi tỉ giá hối đoái, lãi suất v.v., đó là các yếu tố nằm ngoài công ty, không thể kiểm soát được. Rủi ro có thể dẫn đến sự sụt giảm giá trị của các khoản đầu tư trong một thời kỳ.

Rủi ro hệ thống bao gồm:

• Rủi ro lãi suất là khả năng biến động của mức sinh lời do những thay đổi của lãi suất trên thị trường gây ra.
• Rủi ro thị trường là sự thay đổi mức sinh lời do sự đánh giá và ra quyết định của các nhà đầu tư trên thị trường.
• Rủi ro sức mua là rủi ro do tác động của lạm phát đối với khoản đầu tư. Yếu tố lạm phát hay giảm phát sẽ làm thay đổi mức lãi suất danh nghĩa và từ đó sẽ tác động đến giá của các chứng khoán trên thị trường.
• Rủi ro tỷ giá là rủi ro do tác động của tỉ giá đối với khoản đầu tư.

Rủi ro phi hệ thống

Là loại rủi ro chỉ tác động đến một chứng khoán hoặc một nhóm nhỏ các chứng khoán, rủi ro này làm ảnh hưởng đến ít số lượng công ty hoặc đầu tư hơn. Nhìn chung, rủi ro cụ thể liên quan đến khoản đầu tư vào một sản phẩm, công ty hay ngành công nghiệp đặc thù. Rủi ro này thường do các yếu tố nội tại của công ty gây ra và nó có thể kiểm soát được.

Rủi ro phi hệ thống bao gồm:

• Rủi ro kinh doanh: Rủi ro vốn có đối với chứng khoán, là công ty có thể hoặc có thể hoạt động không tốt. Rủi ro khi một công ty thực hiện dưới mức trung bình được gọi là rủi ro kinh doanh. Có một số yếu tố gây ra rủi ro kinh doanh như thay đổi chính sách của chính phủ, cạnh tranh gia tăng, thay đổi sở thích và sở thích của người tiêu dùng, phát triển sản phẩm thay thế, thay đổi công nghệ, v.v.
• Rủi ro tài chính: Là rủi ro về khả năng thanh toán trái tức, cổ tức và hoàn vốn cho người sở hữu chứng khoán. Rủi ro tài chính liên quan đến sự mất cân đối giữa doanh thu, chi phí và các khoản nợ của doanh nghiệp.

Rủi ro hệ thống có thể được loại bỏ thông qua một số cách như phòng ngừa rủi ro, phân bổ tài sản. Trái với rủi ro phi hệ thống có thể được loại bỏ thông qua đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Mối quan hệ của rủi ro và thu nhập

Thu nhập cá nhân là tổng các khoản thu nhập mà cá nhân có thể kiếm được. Từ các khoản thu nhập ổn định như tiền lương,… đến các khoản thu từ các kênh đầu tư khác nhau như chứng khoán, vàng, ngoại tệ, bất động sản…

Rủi ro và thu nhập luôn song hành. Thu nhập kiếm được khi mỗi cá nhân đầu tư ra bên ngoài luôn có mối quan hệ chặt chẽ với rủi ro. Đây là mối quan hệ tỷ lệ thuận với nhau.

Nếu rủi ro thấp thì lãi suất thấp (chẳng hạn như trái phiếu có rủi ro thấp do vậy lãi suất thấp), nếu rủi ro cao thì lãi suất sinh lời đòi hỏi cao (cổ phiếu rủi ro cao nên cổ tức đòi hỏi cũng cao hơn trái phiếu).

Với các nhà đầu tư ưa chuộng mạo hiểm, họ sẽ ưa thích những lĩnh vực đầu tư có mức lãi suất cao, kéo theo đó là gánh chịu rủi ro cao hơn như : bất động sản, chứng khoán…

Đối với các cá nhân ưa thích sự an toàn, khi có tiền thì họ thường đầu tư vào ngân hàng, các quỹ đầu tư.

Kết luận:

Bởi vì rủi ro và lợi nhuận luôn đi kèm với nhau, cho nên cần cân nhắc ít nhất hai yếu tố:

Thứ nhất, nhà đầu tư cần cân đối nhiều nguồn thu nhập, đa dạng hoá các nguồn thu nhập.

Thứ hai, không chỉ nhìn vào thu nhập mà lĩnh vực / dự án đàu tư mang lại mà cần đánh giá trong mối quan hệ với rủi ro, từ đó cân nhắc và đưa ra các quyết định đầu tư là phù hợp nhất.

Cre: Mạng lưới tài chính cá nhân Việt Nam- Khoa Tài chính Ngân hàng- ĐH Kinh tế- ĐHQGHN

Có thể bạn quan tâm: Tủ sách Đầu tư Happy.Live

ĐỌC THỬ