Đáo hạn phái sinh (Expiration date) là ngày cuối cùng mà hợp đồng phái sinh còn hiệu lực. Trước ngày này, nhà đầu tư cần đưa ra quyết định với vị thế mà họ đang giữ.

Đáo hạn phái sinh là gì?

Đáo hạn phái sinh (Expiration date) là ngày cuối cùng mà hợp đồng phái sinh còn hiệu lực. Trước ngày này, nhà đầu tư cần đưa ra quyết định với vị thế mà họ đang giữ. Sau khi hợp đồng quyền chọn hay hợp đồng tương lai qua hết ngày đáo hạn phái sinh, nó sẽ không còn giá trị, cho nên ngày đáo hạn phái sinh cũng chính là ngày cuối cùng để giao dịch quyền chọn.

Trong trường hợp nhà đầu tư không thực hiện quyền chọn, hoàn tất vị thế để nhận tài sản hoặc lợi nhuận, đồng nghĩa với việc để hợp đồng hết hạn và vô giá trị.

Phiên đáo hạn phái sinh là ngày nào?

Ngày đáo hạn phái sinh là ngày nào? Đó là ngày công cụ phái sinh quyết toán, đến hạn thanh toán hoặc hết hạn, ngày mà các nghĩa vụ không còn được tích lũy và việc thanh toán cuối cùng diễn ra. Mỗi công cụ phái sinh đều quy định ngày đáo hạn cụ thể. Tại thị trường Việt Nam theo quy định vào ngày thứ Năm lần thứ 3 trong tháng đáo hạn sẽ là ngày đáo hạn phái sinh định kỳ. Tháng đáo hạn được hiểu lần lượt là tháng hiện tại, tháng kế tiếp, tháng cuối cùng của 2 quý gần nhất.

Dựa trên phương pháp định giá hợp lý với thời điểm khởi đầu ngày 16/02/2023, khung giá hợp lý của các hợp đồng tương lai đang được giao dịch trên thị trường được thể hiện như sau:

Đáo hạn phái sinh có ảnh hưởng tới thị trường không?

Có thể khẳng định ngày đáo hạn phái sinh ảnh hưởng lớn đến thị trường, xu hướng chung trước ngày đáo hạn thị trường biến động khá mạnh. Bởi vì vào ngày đáo hạn, các nhà đầu tư dù đang ở vị thế nào đều phải thực hiện vị thế trong giao dịch hoặc lựa chọn không thực hiện để hợp đồng trở nên vô giá trị. Chính vì thế, họ có thể bán/không bán và mua/không mua trong giao dịch để chốt lời hoặc cắt lỗ.

Đây cũng là thời điểm để các nhà đầu tư biết được kết quả giao dịch hợp đồng phái sinh có hiệu quả, kiếm được lợi nhuận không. Dựa theo dữ liệu thống kê năm 2017 đến hiện tại, các phiên ATC có sự biến động tăng giảm đột ngột, mã giao dịch trên sàn chênh lệch so với phiên trước ATC và theo xu hướng giảm là chủ yếu.

Ví dụ: Quý I năm 2022, thị trường chứng khoán Việt Nam diễn ra 3 phiên giao dịch: Mã VN30 F2201 có lịch đáo hạn phát sinh vào 01/2022, ngày giao dịch đầu tiên vào 20/11/2021 và giao dịch cuối cùng vào 21/01/2022. Ở giai đoạn đầu không có nhiều sự biến động hay thay đổi giao dịch từ thị trường. Nhưng kể từ thời điểm 15/12/2021 thì thị trường trở nên nhộn nhịp hơn và đến ngày 19/01/2022 (trước ngày đáo hạn 2 ngày), thị trường sụt giảm mạnh.

Một số câu hỏi của nhà đầu tư về ngày đáo hạn phái sinh?

 1. Nếu nhà đầu tư không đóng vị thế đối với hợp đồng tương lai A khi đến ngày đáo hạn thì chuyện gì sẽ xảy ra? 

Giả sử bạn đang ở vị thế mua của hợp đồng tương lai A, đến ngày đáo hạn T nhưng chưa thực hiện đóng vị thế thì bạn được coi là không nắm giữ vị thế mua vào ngày T+1 ⇒ T+n. Và để giữ vị thế mua của hợp đồng tương lai A, bạn bắt buộc phải bán hợp đồng đang nắm giữ, sau đó mua một hợp đồng mới ở vị thế mua vào tháng tiếp theo.

Vị thế mua là bạn có quyền mua/không mua khi giao dịch. Nếu đến ngày đáo hạn mà vẫn chưa thực hiện vị thế của mình, bạn vẫn được giữ hợp đồng nhưng không có quyền mua/không mua theo vị thế nữa. Lúc này nếu muốn giữ vị thế mua thì phải bán hợp đồng và mua một hợp đồng mới vào tháng liền kề tới (mở vị thế mua mới). Tương tự như khi đang ở vị thế bán.

2. Nếu không đóng vị thế vào ngày đáo hạn hợp đồng tương lai thì giá thanh toán sẽ như thế nào?

Nhà đầu tư không chủ động đóng vị thế khi kết thúc ngày đáo hạn thì sở giao dịch chứng khoán và hệ thống tự động đóng vị thế, tiến hành thanh toán lãi/lỗ theo giá đóng cửa ở chỉ số VN30. Thay vì bạn chủ động thực hiện vị đóng vị thế của mình sẽ được thanh toán theo giá đặt ra trong thỏa thuận hợp đồng.

Ví dụ: Mã hợp đồng tương lai VN30F2106 ngày đáo hạn là 17/06/2021. Nhà đầu tư đặt lệnh mua hợp đồng với giá 1590, giá hợp đồng cuối phiên đóng cửa 1595, chỉ số VN30 cuối phiên ATC 1600.

Nếu bạn chủ động đóng vị thế bằng cách bán hợp đồng theo giá ATC thì lãi lỗ thanh toán theo giá đóng của là 1595. Trong khi đó nếu không đóng vị thế thì hợp đồng thanh toán lãi lỗ theo chỉ số VN30 là 1600.

3. Tại sao lại có sự biến động giá trước khi đáo hạn phái sinh? 

Sự biến động giá diễn ra do hoạt động thực hiện vị thế của nhà đầu tư ồ ạt trên thị trường. Bên cạnh đó, các chứng khoán cơ sở (đặc biệt các mã trong rổ VN30) biến động mạnh nhằm mục đích điều hướng thị trường và chỉ số theo ý muốn của những ông lớn. Nếu họ đang ở vị thế mua thì điểm của chỉ số VN30 biến động sẽ giúp thu lợi nhuận, áp đảo vị thế còn lại.

Khi đã lựa chọn tham gia vào thị trường phái sinh, nhà đầu tư cần quan tâm đến thông tin ngày đáo hạn để kịp thời thực hiện các giao dịch chốt lời/cắt lỗ hiệu quả. Từ hợp đồng tương lai, quyền chọn hay những hợp đồng có thời hạn, nếu không chú ý về thời gian đáo hạn bạn có thể bỏ lỡ cơ hội nhận khoản lợi nhuận, hoặc rơi vào nguy cơ tổn thất tài chính.

Nguồn: finhay.com.vn

Có thể bạn quan tâm:

Bộ sách Giao Dịch Để Kiếm Tiền Hàng Ngày Từ Cơ Bản Đến Nâng Cao

? ĐẶT SÁCH NGAY?