Thông tin chứng khoán thì nhiều, sự thật thì ít. Trang bị lăng kính kinh tế của Thomas Sowell để lọc bỏ ảo tưởng và ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Vì sao nhà đầu tư cần đọc Những sự thật và ngụy biện trong kinh tế học của Thomas Sowell?

Trong thế giới đầu tư, thông tin không thiếu – cái thiếu là cách đọc thông tin một cách tỉnh táo. Cuốn Những sự thật và ngụy biện trong kinh tế học (Economic Facts and Fallacies) của Thomas Sowell chỉ ra hàng loạt sai lầm tư duy phổ biến trong kinh tế học và chính sách. Với nhà đầu tư chứng khoán, hai “cái bẫy” nguy hiểm nhất là Ngụy biện Tổng thể và Thiên lệch trong thống kê.

Hiểu đúng hai điểm này, bạn sẽ tránh được việc ra quyết định dựa trên số liệu hoặc thông cáo báo chí đầy ảo tưởng – những thứ có thể khiến tiền của bạn bốc hơi nhanh chóng.

Ngụy biện Tổng thể: Sai lầm khi suy rộng từ một phần ra toàn bộ

Định nghĩa nhanh

Ngụy biện Tổng thể (Fallacy of Composition) là khi ta nghĩ rằng điều gì đúng với một phần thì cũng đúng với toàn thể. Nhưng thực tế, hiệu ứng tích lũy có thể hoàn toàn trái ngược.

Ví dụ: đứng lên trong sân vận động giúp một người nhìn rõ hơn, nhưng nếu tất cả cùng đứng lên, chẳng ai nhìn được gì.

Ví dụ cho nhà đầu tư

– Thu hút doanh nghiệp địa phương: Một thành phố công bố “thành công lớn” khi lôi kéo được doanh nghiệp A về, nhưng thực chất chỉ là dịch chuyển từ nơi khác, không tạo giá trị ròng cho cả nước. Trong khi đó, người dân địa phương nghèo bị di dời, cộng đồng bị phá vỡ.

– Chi tiêu chính phủ: Người ta thường ca ngợi chi tiêu công tạo ra việc làm. Nhưng nếu số tiền đó không bị đánh thuế, người dân và doanh nghiệp cũng sẽ chi tiêu, tái chi tiêu – và tạo ra việc làm. Kết quả ròng thường là tổng bằng không, thậm chí tổng âm nếu thuế cao làm giảm động lực kinh doanh.

Bài học

Điều gì có vẻ tốt ở quy mô nhỏ chưa chắc tốt ở quy mô lớn. Nhà đầu tư cần nhìn vượt ra ngoài “câu chuyện địa phương” hay “thành tích chính trị” để đánh giá tác động toàn ngành, toàn nền kinh tế.

Thiên lệch trong phân tích thống kê: Khi con số kể câu chuyện sai

Thomas Sowell nhấn mạnh: vấn đề không nằm ở con số, mà nằm ở cách con số bị sử dụng.

Ví dụ điển hình

– Thu nhập trì trệ: Số liệu cho thấy thu nhập hộ gia đình Mỹ chỉ tăng 6% từ 1969–1996. Nhưng nếu tính theo bình quân đầu người, con số tăng tới 51%. Vì sao? Vì quy mô hộ gia đình giảm. Hộ nhỏ hơn không có nghĩa là người Mỹ nghèo đi.

– Tầng lớp trung lưu “biến mất”: Khi định nghĩa trung lưu bằng một khoảng thu nhập cố định (ví dụ 35.000–50.000 USD), số lượng hộ trung lưu sẽ giảm khi toàn bộ phân phối thu nhập dịch chuyển sang phải. Nghĩa là người ta giàu lên, chứ không phải trung lưu “biến mất”.

– Đo lường lạm phát: Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) thường phóng đại lạm phát, vì không tính đúng sự thay đổi về chất lượng sản phẩm. Một chiếc Chevrolet ngày nay có tiện nghi từng chỉ có ở Cadillac – vậy phần tăng giá nào thực sự là lạm phát?

– Lương CEO: Chỉ trích CEO được trả lương “quá cao” mà bỏ qua cạnh tranh thị trường tài năng là một ngụy biện. Các tổ chức tài chính lớn trả mức lương này không vì “lòng tham”, mà vì họ hiểu một nhà quản trị giỏi có thể tạo hoặc giữ hàng tỷ đô cho cổ đông.

Kết luận: Lợi thế của nhà đầu tư nằm ở tư duy phản biện

Thị trường chứng khoán không thiếu thông tin – nó thừa. Người thắng cuộc không phải là người đọc nhiều tin tức nhất, mà là người lọc được ngụy biện và thiên lệch ra khỏi thông tin.

Thomas Sowell trang bị cho nhà đầu tư một lăng kính kinh tế sắc bén để nhìn rõ đâu là thực chất, đâu là ảo tưởng. Khi đó, quyết định đầu tư của bạn dựa trên lý lẽ và bằng chứng, chứ không phải những lời hô hào chính trị hay con số được “tô son trát phấn”.

Nếu bạn nghiêm túc với đầu tư dài hạn, hãy học cách đọc số liệu như một nhà phê phán, không phải như một người tiêu thụ tin tức thụ động.

Happy Live Team

Có thể bạn quan tâm

Những sự thật và ngụy biện trong kinh tế học

MUA NGAY