Quyết định mang tính bước ngoặt của Warren Buffett ở tuổi 25
Vị trí đó thật ngắn ngủi: Năm sau đó, khi tôi 25 tuổi, Ông Graham – tôi hay gọi như vậy – cho tôi biết trước rằng ông sắp về hưu. Thực ra ông ta còn làm hơn thế nữa: Ông ta cho tôi cơ hội thay thế ông, với con trai của Jerry là Mickey làm đối tác cao cấp và tôi làm đối tác cấp dưới. Đó là một quỹ nhỏ – 6 đến 7 triệu USD – nhưng nổi tiếng.
Đây quả thật là một quyết định khó khăn. Một bên là cơ hội để tôi có bước chân vào vị trí của thần tượng mình – Tôi còn đặt tên cho con trai đầu của tôi là Howard Graham Buffett. (Howard là tên dành cho cha tôi). Nhưng tôi cũng muốn trở lại Omaha. Có thể là tôi đã suy nghĩ trong một tháng vào mỗi buổi sáng khi đi làm, tôi sẽ nói với Ông Graham rằng tôi sắp rời đi. Nhưng thật khó khăn.
Sự thật là, khi tôi tốt nghiệp ĐH, tôi có 9,800 USD, nhưng cuối năm 1955, tôi có đến 127,000 USD. Tôi đã nghĩ rằng mình sẽ quay lại Omaha, dạy vài lớp học, và đọc thật nhiều – Tôi sẽ về hưu! Tôi tính rằng mình có thể sống với chi phí 12,000 USD một năm, và với tài sản 127,000 USD tôi có thể dễ dàng làm điều đó. Tôi bảo vợ tôi rằng, “Lãi suất kép chắc chắn sẽ làm tôi giàu.”
Vợ và các con tôi trở về Omaha trước. Tôi lái xe, và trên đường về phía Tây tôi đã kiểm tra các công ty mà tôi thích đầu tư vào. Đây quả thực là một sự cần cù. Tôi dừng ở Hazleton, Pennsylvania để thăm công ty Jeddo-Highland Coal. Tôi cũng ghé thăm công ty Kalamazoo Stove & Furnace ở Michigan, đang được giải thể. Tôi đi xem tòa nhà công ty như thế nào, họ đang bán những gì. Tôi đi Delaware, Ohio để kiểm tra công ty Greif Bros. Cooperage (Bây giờ có ai biết về nghề đóng thùng nữa đâu?) Ông chủ tịch công ty tiếp tôi. Tôi không có cuộc hẹn nào cả; tôi chỉ ghé qua thôi. Tôi nhận thấy mọi người luôn nói chuyện với tôi. Tất cả những người này đã giúp tôi.
Ở Omaha, tôi thuê một ngôi nhà tại 5202 Underwood với số tiền 175 USD một tháng. Tôi bảo vợ tôi rằng, “Anh rất vui khi mua nhà, nhưng nó sẽ giống người thợ mộc bán bộ đồ nghề của mình.” Tôi không muốn dùng hết vốn của mình.
Tôi cũng không có kế hoạch sẽ mở một quỹ, hoặc kiếm một việc làm. Tôi không có lo lắng nào vì tôi có thể làm chính việc của mình. Tôi thật sự không muốn làm lại công việc bán chứng khoán cho người ta nữa. Nhưng hoàn toàn tình cờ, 7 người, bao gồm một vài người thân đã nói với tôi rằng, “Anh đã từng bán CK, và chúng tôi muốn anh bảo chúng tôi nên làm gì với số tiền của mình.” Tôi trả lời, “Tôi sẽ làm lại điều đó, nhưng tôi sẽ lập một liên doanh giống như Ben và Jerry đã làm, và nếu ông bà muốn tham gia thì cứ tham gia.” Bố vợ tôi, bạn cùng phòng thời đại học, mẹ anh ấy, cô tôi Alice, chị gái tôi, anh rể tôi và luật sư của tôi tất cả ký tên vào. Tôi cũng góp vào 100 USD. Đó là sự khởi đầu – hoàn toàn tình cờ.
Khi tôi lập liên Doanh đó, chúng tôi ăn tối cùng nhau, 7 người đó với tôi – tôi chắc đến 99% rằng nó xảy ra tại Omaha Club. Tôi mua cuốn sổ cái với 49 cent, và họ mang check của họ đến. Trước khi nhận tiền của họ, tôi đưa họ nữa tờ giấy mà tôi đã copy bằng giấy than – đại loại như là các quy tắc cơ bản. Tôi nói rằng, “Có 2 tài liệu gồm 4 trang về pháp lý của liên Doanh. Đừng lo lắng quá về nó. Tôi sẽ nói cho quý vị biết nó là gì, và quý vị sẽ không còn bất ngờ nữa.
“Nhưng những quy tắc cơ bản này là triết lý. Nếu quý vị cùng quan điểm với tôi thì chúng ta đi tiếp. Nếu không, tôi cũng hiểu. Tôi sẽ không cho quý vị biết chúng ta đang sở hữu những gì hay tương tự. Tôi muốn nhận hoa khi nào tôi xứng đáng, và tôi muốn nhận trái cây ném vào tôi khi tôi đáng được như vậy. Nhưng đừng ném trái cây vào tôi khi tôi bị âm 5%, và thị trường đang âm 15% – tôi sẽ nghĩ là mình xứng đáng nhận hoa vì điều đó.” Chúng tôi rõ ràng mọi thứ, và họ đưa tôi các tấm check.
Tôi không gạ gẫm ai cả, nhưng ngày càng nhiều check đến với tôi từ những người tôi không quen biết. Lúc này tại New York, quỹ Graham-Newman đang được giải thể. Có một vị hiệu trưởng đại học ở Vermont, Homer Dodge, người đã từng đầu tư với Graham, đã hỏi, “Ben, tôi nên làm gì với tiền của mình đây?” Ben nói rằng, “À, có thằng bé này trước đây làm cho tôi…” Vì thế Dodge đã lái xe đến Omaha, đến ngôi nhà thuê tôi đang ở. Tôi 25 tuổi, trông giống như 17, và hành động giống như 12 tuổi. Ông ta nói, “Anh làm nghề gì?” Tôi trả lời, “Đây là những gì tôi làm với gia đình tôi, và tôi sẽ làm thế với ông.”
Mặc dù tôi không biết gì cả, nhưng tuổi 25 là cột mốc xoay chuyển. Đời tôi đang thay đổi, lập một cái gì đó mà sau này sẽ trở thành một liên doanh khá lớn gọi là Berkshire Hathaway. Tôi đã không sợ. Tôi đã làm điều tôi thích, và bây giờ tôi vẫn làm thế.
Bài báo của Warren Buffett đăng trên series “When I was 25” của Forbes, Le Trung Hieu dịch
Có thể bạn quan tâm: Payback Time – Ngày đòi nợ – Phil Town
(đầu tư theo phong cách Warren Buffett, Charlie Munger)
