Trong một thế giới đầy rẫy “ý kiến chuyên gia” và những lời hứa chính trị hấp dẫn, Thomas Sowell – nhà kinh tế học Mỹ, Giáo sư tại Stanford (Hoover Institution), tác giả hơn 30 cuốn sách kinh tế – xã hội – đã viết cuốn Những sự thật và ngụy biện trong kinh tế học (Economic Facts and Fallacies) như một lưỡi dao cắt qua màn sương ngụy biện.
Nếu bạn từng xem Kimetsu no Yaiba, chắc hẳn không xa lạ với bối cảnh Vô Hạn Thành – nơi mọi thứ dường như không có điểm dừng. Nghe thì kịch tính, nhưng khi áp dụng vào kinh tế học, “Vô Hạn Thành” vào kinh tế học thì nó lại trở thành một ngụy biện tai hại.
Thông tin chứng khoán thì nhiều, sự thật thì ít. Trang bị lăng kính kinh tế của Thomas Sowell để lọc bỏ ảo tưởng và ra quyết định đầu tư sáng suốt.
Vào thế kỷ XVIII, Adam Smith đã mỉa mai những “nhà lý luận giáo điều” nghĩ rằng họ có thể sắp xếp xã hội như sắp xếp các quân cờ trên bàn cờ. Thomas Sowell, trong cuốn Những sự thật và ngụy biện trong kinh tế học (Economic Facts and Fallacies), gọi đây là Ngụy biện Quân cờ (chess-pieces fallacy): ảo tưởng rằng con người chỉ là công cụ để đẩy qua lại, thay vì những cá nhân có ý chí, sở thích và phản ứng riêng. Và khi con người không di chuyển “đúng ô” như kỳ vọng, bàn cờ sụp đổ.
Khi chi phí thuê nhà ngày càng đè nặng lên túi tiền, “kiểm soát giá thuê” thường được quảng bá như chiếc phao cứu sinh cho người nghèo. Nghe hợp lý, phải không? Giá thấp hơn, người thuê nhà được lợi. Nhưng đó chính là ngụy biện tổng-bằng-0: giả định rằng nếu một bên được lợi thì bên kia tất yếu phải mất, trong khi quên rằng giao dịch tự nguyện chỉ diễn ra khi cả hai bên đều thấy mình có lợi.
