Tại sao biết là sai nhưng vẫn làm? Góc nhìn từ những huyền thoại giao dịch theo xu hướng
Ai cũng biết rằng dậy sớm, tập thể dục, ăn uống lành mạnh sẽ tốt cho sức khỏe.
Ai cũng hiểu rằng gồng lỗ là sai, chốt lời sớm sẽ làm mất cơ hội lớn, hay FOMO có thể dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trên thị trường.
Nhưng tại sao chúng ta vẫn liên tục lặp lại những sai lầm đó? Phải chăng kiến thức và lý trí không đủ mạnh để giúp chúng ta đưa ra những quyết định đúng đắn?
Câu trả lời nằm ở tâm lý con người và cách chúng ta phản ứng với thị trường. Trong đầu tư, không phải ai có kiến thức cũng thành công, mà điều quan trọng là ai có thể kiểm soát được bản thân để tuân theo chiến lược một cách kỷ luật. Điều này cũng giống như việc chúng ta biết rõ những thói quen tốt nhưng lại không thể duy trì chúng. Vậy làm thế nào để vượt qua những rào cản tâm lý này?
Tại sao biết là sai nhưng vẫn làm? Góc nhìn từ những huyền thoại giao dịch theo xu hướng
1. Bản chất con người và tâm lý thị trường
Ed Seykota, một trong những huyền thoại của giao dịch theo xu hướng, từng nói: “Dù thắng hay thua, mọi người đều có được thứ họ muốn từ thị trường. Nhiều người có vẻ thích thua, nên họ thắng bằng cách mất tiền.”
Câu nói này phản ánh sự thật rằng hành vi của con người trên thị trường thường bị chi phối bởi cảm xúc hơn là lý trí. Nhiều nhà đầu tư không thực sự muốn kiếm tiền một cách bền vững, mà thay vào đó, họ vô thức tìm kiếm sự kích thích từ giao dịch, cảm giác hưng phấn khi thắng và nỗi đau khi thua. Đây là một trong những lý do khiến họ liên tục lặp lại sai lầm.
Trong giao dịch theo xu hướng, các trader chuyên nghiệp không dựa vào cảm xúc, mà chỉ theo sát những biến động thực tế của giá cả. Jesse Livermore, một huyền thoại giao dịch khác, đã từng nói: “Thị trường chứng khoán không bao giờ rõ ràng. Nó được thiết kế để đánh lừa hầu hết mọi người, tại hầu hết mọi thời điểm.”
Điều này có nghĩa là nếu không có một hệ thống giao dịch rõ ràng, nhà đầu tư sẽ dễ dàng bị cuốn vào những phản ứng cảm tính trước biến động ngắn hạn của thị trường, thay vì tập trung vào bức tranh dài hạn.
2. Thói quen và sự kháng cự với thay đổi
Tâm lý con người vốn có xu hướng duy trì những gì quen thuộc, ngay cả khi điều đó có hại. Brett Steenbarger, một chuyên gia tâm lý học giao dịch, từng nhấn mạnh rằng: “Những hành vi của chúng ta phần lớn được định hình bởi thói quen. Nếu không chủ động thay đổi, chúng ta sẽ bị dẫn dắt bởi chính những lỗi lầm của mình.”
Trong giao dịch theo xu hướng, sự thay đổi không chỉ nằm ở việc điều chỉnh chiến lược mà còn ở việc thay đổi tư duy. Nhiều nhà đầu tư bị ám ảnh bởi việc tìm kiếm điểm vào lệnh “hoàn hảo”, nhưng thực tế, điều quan trọng hơn là duy trì vị thế khi xu hướng vẫn còn tiếp diễn. Một trong những nguyên tắc quan trọng của giao dịch theo xu hướng là: “Hãy đi theo xu hướng, không chống lại nó”. Nếu bạn không thay đổi để thích nghi với thị trường, bạn sẽ liên tục mắc sai lầm.
3. Làm sao để phá vỡ vòng lặp?
– Xây dựng hệ thống giao dịch theo xu hướng: Hãy giao dịch theo xu hướng, không phải theo cảm xúc. Việc có một hệ thống rõ ràng giúp nhà đầu tư hạn chế tác động của cảm xúc vào quyết định.
– Rèn luyện kỷ luật: William Eckhardt, một nhà giao dịch theo xu hướng nổi tiếng, từng nói: “Chúng tôi chỉ làm việc với giá. Giá là thực tế duy nhất quan trọng.” Nếu bạn bám sát nguyên tắc của giao dịch theo xu hướng, bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi những dao động nhất thời.
– Nhận diện và điều chỉnh hành vi: Hãy ghi chép lại những sai lầm của bản thân, tìm hiểu nguyên nhân và có kế hoạch điều chỉnh dần dần. Giao dịch theo xu hướng đòi hỏi sự kiên nhẫn và khả năng chấp nhận sai lầm nhỏ để thu về lợi nhuận lớn hơn trong dài hạn.
– Tìm kiếm sự hỗ trợ: Tham gia các cộng đồng giao dịch theo xu hướng giúp bạn duy trì tư duy đúng đắn và hạn chế những quyết định bốc đồng.
Không phải thiếu kiến thức khiến chúng ta thất bại, mà là việc không thể áp dụng chúng một cách nhất quán. Những huyền thoại giao dịch theo xu hướng như Ed Seykota, Jesse Livermore hay William Eckhardt đều hiểu rất rõ rằng tâm lý con người là trở ngại lớn nhất trong đầu tư. Giao dịch theo xu hướng không chỉ là một phương pháp, mà còn là một tư duy: Đi theo thị trường, không tranh cãi với nó.
Chỉ khi chúng ta chủ động nhận thức, thay đổi và tuân theo nguyên tắc, chúng ta mới có thể thoát khỏi vòng xoáy của những sai lầm lặp đi lặp lại. Và trong giao dịch theo xu hướng, người thành công không phải là người giỏi đoán thị trường, mà là người đủ kiên trì để đi cùng thị trường cho đến khi xu hướng kết thúc.
Bạn có đang rơi vào những bẫy tâm lý trên thị trường? Đã đến lúc thay đổi cách bạn tiếp cận giao dịch!
Happy Live Team
Có thể bạn quan tâm: Trend Following
“Thánh kinh” giao dịch theo xu hướng – Làm chủ dòng chảy thị trường tài chính
