Sự đa dạng trong số lượng các doanh nghiệp và loại hình kinh doanh đã khiến cho các nhà đầu tư nghĩ rằng công ty này không khác gì một quỹ tương hỗ. Nhiều nhà đầu tư cá nhân cũng đã đổ một phần lớn tài sản ròng của mình vào Berkshire. Rất nhiều người trong số họ đã không bỏ lỡ cơ hội tham dự cuộc gặp gỡ thường niên của tập đoàn được tổ chức tại Omaha nhằm tìm hiểu xem nhà đầu tư vĩ đại nhất trong thế hệ của ông ấy lên kế hoạch sử dụng tiền của họ như thế nào.

Từ năm 1965 cho tới cuối năm ngoái, lợi nhuận hàng năm thu về từ cổ phiếu của Berkshire là 20,3%, cao gấp đôi so với mức lợi nhuận trung bình 10% từ chỉ số S&P 500. Công ty này hiện đang có giá trị thị trường vào khoảng 441 tỷ USD và là công ty duy nhất trong top 6 doanh nghiệp niêm yết lớn nhất được định nghĩa không phải là một công ty công nghệ.

Sự lớn mạnh của Berkshire ngày hôm nay chính là thành tựu đáng ngưỡng mộ của Buffett, nhưng công ty này cũng đang vấp phải một số vấn đề nhất định. Trong khi Buffett hoàn toàn có thể bỏ một số tiền rất lớn cho chỉ một thỏa thuận, ông cũng cần những thương vụ mua lại quyền kiểm soát hoặc một phần lớn cổ phiếu của một doanh nghiệp để có thể tạo ra sự mới mẻ cho Berkshire. Việc không thể tìm ra được những thương vụ “tầm cỡ” đó, theo lời của Buffett, đã góp phần vào sự thiếu hiệu quả trong hoạt động của cổ phiếu Berkshire so với chỉ số S&P 500 trong vòng 5 năm trở lại đây.

Berkshire đang chuyển hướng “để trở thành một tập đoàn kinh tế lớn và điều đó thực sự rất tốt, nhưng công ty này có một tuyên bố giá trị khác biệt đối với mọi người”, theo Meyer Shields, một chuyên gia phân tích tại Keefe Bruyette và Woods. “Đây là một tập đoàn kinh tế mà trong quá khứ có thể mang lại mức lợi nhuận không một doanh nghiệp nào sánh kịp, và thành tích đó giờ đây khó có thể đạt được hơn. Bạn có trong tay một loạt các doanh nghiệp tốt, và cũng có thể có những doanh nghiệp dưới mức trung bình, nhưng điểm mấu chốt vẫn nằm ở một loạt các doanh nghiệp hiệu quả kia ”.Thậm chí trong suốt khoảng thời gian thị trường lao dốc trong tháng 3 vừa qua, Buffett đã tỏ ra khá “im ắng”. Điều đó làm dấy lên câu hỏi về việc những nhà đầu tư thực sự thu lại được gì khi họ rót tiền vào Berkshire? Nếu như họ không thể thu về những lợi ích từ khả năng của Buffett trong việc hoàn thành các thương vụ đầu tư đặc biệt và phức tạp, tương tự như thương vụ mà ông đã thành công trong quá khứ khi mua lại quyền kiểm soát của BNSF và các khoản đầu tư vào cổ phiếu của các doanh nghiệp như Goldman Sachs Group Inc, liệu họ còn muốn tiếp tục đầu tư vào một tập đoàn lớn, nhưng lại sở hữu một loạt các công ty công nghiệp lạc hậu và các nhà bán lẻ?

Điều này không quá thú vị đến thế, nhưng nó cũng có những lợi thế của riêng mình. Tính đến hết quý I năm 2020, Buffett đang nắm trong tay số lượng tiền mặt kỷ lục lên tới 137 tỷ USD, và ông sẽ giữ Berkshire đứng vững như một “pháo đài tài chính”. Khi mà chỉ số S&P 500 mất hơn 38% giá trị trong năm 2008, giá cổ phiếu của Berkshire chỉ giảm 32%. “Thứ mà Buffett đã và đang mang tới cho các nhà đầu tư đó chính là sự đảm bảo rằng một khi tiền của họ được đổ vào Berkshire, công ty sẽ làm những điều đúng đắn với chúng”, theo Tom Russo, người giám sát danh mục đầu tư, trong đó có Berkshire, của công ty tư vấn đầu tư Gardner Russo & Gardner.

Những người chỉ trích Buffett đặt ra nghi ngờ về việc chiến lược của ông không có gì đặc biệt. David Rolfe, cổ đông lâu năm tại Wedgewood Partners Inc, đã bán toàn bộ cổ phiếu của Berkshire và cho biết khả năng sử dụng tiền đầu tư hiệu quả của Buffett là điều rất quan trọng nếu như Berkshire muốn một lần nữa đạt được tốc độ tăng trưởng đáng ngưỡng mộ như trước kia.

“Chúng tôi biết tập đoàn này trong thời gian gần đây đã không thể làm được những gì mà họ đã đạt được trong quá khứ”, ông cho biết. Nhưng đầu tư một lượng lớn tiền như thế thực sự là một sự kỳ công mà rất ít người đã từng thử”.

Điều kiện đầu tư hiện tại đang là khá thử thách. Lãi suất ngân hàng và trái phiếu ở mức thấp đã khiến cho các nhà đầu tư chuyển hướng sang cổ phiếu nhằm tìm kiếm mức lợi nhuận cao hơn, do đó, giá trị cổ phiếu được đẩy lên mức tương đối cao. Buffett đã phải cạnh tranh với một loạt các quỹ đầu tư chứng khoán tư nhân trong quá trình tìm kiếm các thương vụ đầu tư hấp dẫn. Đó là một môi trường hết sức khắc nghiệt đối với bất cứ ai muốn mua được cổ phiếu với mức giá hời, điều đã khiến cho cỗ máy phân bổ vốn của Berkshire dừng hoạt động”, Rolfe cho biết.

Cấu trúc đầu tư của Berkshire cũng có sự thay đổi trong những thập kỷ gần đây, Buffett chia sẻ trong lá thư thường niên gửi tới các nhà đầu tư trong năm 2018 rằng công ty đang chuyển hướng từ một doanh nghiệp “tập trung chủ yếu vào thị trường chứng khoán thành một doanh nghiệp thu lợi từ hoạt động điều hành các hoạt động kinh doanh”.Berkshire đã không có bất cứ phản hồi nào về yêu cầu cung cấp thông tin, nhưng Buffett hoàn toàn ý thức được điều gì đang cản trở tình hình hoạt động của công ty. Ông thừa nhận điều đó trong cuộc họp cổ đông thường niên tổ chức vào năm 2019 và đã đưa ra cảnh báo từ rất lâu trước đó. “Warren đã nói từ rất lâu trước đó rằng, khi chúng ta lớn mạnh, tỷ suất lợi nhuận sẽ đi xuống”, theo James Armstrong, Chủ tịch của Henry H Armstrong Associates, một nhà quản lý tài sản đã đầu tư vào Berkshire.

Trong suốt những thập kỷ vừa qua, Buffett đã tham gia vào lĩnh vực dệt may, nhưng sau đó đã cho đóng cửa, và mua thêm nhiều các doanh nghiệp mới trong các lĩnh vực như bảo hiểm – những doanh nghiệp mang lại cho ông khoản phí khổng lồ mà qua đó ông có thể sử dụng để thực hiện các thương vụ đầu tư khác. Đó đích thực là một phương pháp hữu hiệu, với chi phí rẻ, để “vay” tiền, và đó là một công thức quan trọng trong sổ tay đầu tư của Buffett.

Trong năm 2000, ông mua lại MidAmerican Energy, công ty hiện tại đang đóng vai trò hết sức quan trọng trong lĩnh vực năng lượng đang phát triển nhanh chóng mà Berkshire đang tham gia. Ông cũng mua lại công ty đường sắt BNSF vào năm 2010 trong một thương vụ đình đám giữa thời khủng hoảng. Với việc mua lại Precision Castparts với giá trị lên tới 37,2 tỷ USD 4 năm về trước, Berkshire đã trở thành một công ty chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp.

“Berkshire thực sự đã lớn mạnh hơn rất nhiều, do đó, công ty này có xu hướng tăng trưởng chậm lại, nhưng họ cũng được phòng bị tốt hơn so với quá khứ, và đó chính là giá trị mà các nhà đầu tư nhận được”, Armstrong cho biết. “Tôi không thể nghĩ tới một cổ phiếu công ty nào khác nếu như bạn tin rằng các thị trường giá xuống và các giai đoạn khủng hoảng không bao giờ có thể biến mất nhờ vào một phép màu nào đó”.

Điều đó là chắc chắn. Nhưng phong thái nắm bắt cơ hội điển hình của Buffett lại khiến cho nhiều người tò mò trong lần biến động thị trường gần đây nhất. Trong cuộc khủng hoảng tài chính 2008, các công ty như Goldman Sachs tìm đến Berkshire vì công ty này sở hữu một lượng tiền mặt khổng lồ cũng như danh tiếng của Buffett. Lần này, cánh cửa để ông có cơ hội bước vào và thực hiện các thương vụ giá rẻ đã đóng sập lại ngay sau khi nó được mở ra, nhờ vào sự can thiệp mạnh mẽ từ phía Cục dự trữ liên bang- Fed khi giữ lãi suất ở mức thấp và đảm bảo các khoản vay cho giới doanh nghiệp.

“Có một giai đoạn trước khi Fed hành động, và chúng tôi bắt đầu nhận được các cuộc điện thoại”, Buffett chia sẻ trong một hội nghị của Berkshire tổ chức trong tháng 5. “Các công ty mà chúng tôi nhận được những cuộc gọi, sau khi Fed đã hành động, một số trong số họ thu về khá nhiều tiền từ thị trường công khai với những điều khoản mà chúng tôi không bao giờ chấp nhận”.

Berkshire vẫn có những lợi thế mà các doanh nghiệp cũng như danh mục của công ty này mang lại. Họ có thể kiếm được tiền từ bất kỳ doanh nghiệp nào mà công ty này đang sở hữu và sử dụng khoản tiền đó cho các hoạt động kinh doanh khác. See’s Candies là một ví dụ. Kể từ khi Buffett đã mua lại công ty này vào năm 1972 với giá 25 triệu USD, công ty đã thu về tới 1,9 tỷ USD lợi nhuận trước thuế trong khi chỉ yêu cầu số tiền đầu tư thêm rơi vào 40 triệu USD, Buffett chia sẻ trong lá thư thường niên gửi tới cổ đông vào năm 2015. Berkshire sử dụng khoản lợi nhuận đó để mua lại các doanh nghiệp khác.

Berkshire cũng phải gánh trên lưng những rủi ro đặc biệt, ví dụ như câu hỏi rằng ai sẽ là người thay thế nhà đầu tư thiên tài năm nay đã 89 tuổi. Những người hoài nghi như Rolfe cho rằng những nhà đầu tư, những người muốn rót vốn vào những công ty góp phần tạo nên sự thành công của Berkshire, như Geico và BNSF, có thể đầu tư vào các đối thủ cạnh tranh đã niêm yết trên sàn chứng khoán khác .

Nhiều người ngưỡng mộ Buffett vẫn nhìn thấy cơ hội khi sở hữu một loại cổ phiếu nhưng lại là tập hợp của một loạt các doanh nghiệp. “Họ sở hữu các doanh nghiệp hoạt động trong những lĩnh vực khác nhau, chịu ảnh hưởng từ nhiếu yếu tố khác nhau”, Amstrong cho biết. Cùng với đó là “một nhóm các cổ phiếu, một lượng lớn tiền mặt và quan trọng nhất là nguồn tiền đó được quản lý bới những con người có tiếng trong giới đầu tư”.

Nguồn: Theo Bloomberg.