Dòng tiền tự do (Free Cash Flow) là gì? Phân tích dòng tiền tự do
Dòng tiền tự do là thước đo hoạt động của doanh nghiệp được tính toán bằng hiệu số giữa dòng tiền hoạt động và chi tiêu vốn.
Định nghĩa
Dòng tiền tự do (Free Cash Flow) là một trong những thước đo để phân tích, so sánh và định giá một doanh nghiệp.
Dòng tiền tự do (Free Cash Flow) là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với nhà đầu tư theo quy tắc số 1. Có thể nói đây là phần quan trọng nhất trong nghiên cứu doanh nghiệp.
Điều đáng nói ở đây không phải con số bạn có thể khám phá dễ dàng. Nó không nằm trong quy tắc kế toán được chấp nhận chung nên bản báo cáo tài chính của công ty không có dòng dành cho các dòng tiền tự do. Trong khi đó, đây lại là con số bạn cần phải biết trước khi mua cổ phiếu của một doanh nghiệp. Vì dòng tiền tự do mới thực sự là số tiền chảy vào túi của bạn khi bạn sở hữu doanh nghiệp.
Để tôi cho bạn một ví dụ. Giả sử bạn sở hữu một tiệm giặt sấy, bạn phải thay mới máy giặt theo thời gian. Do đó, sau khi dòng tiền vào, bạn sẽ dùng một phần chi trả cho việc thay máy để duy trì hoạt động kinh doanh.
Số tiền còn lại sau khi bạn chi trả cho nhân viên đi mua máy giặt mới, mua nước giặt, lau dọn và thuê cửa tiệm,… hay số tiền còn lại sau khi thay thế tất cả những thứ cần thiết để duy trì doanh nghiệp chính là dòng tiền tự do.
Điều thú vị là nhiều doanh nghiệp có con số thu nhập ròng rất đẹp nhưng dòng tiền tự do thì không. Họ ngốn sạch thu nhập của mình cho hoạt động kinh doanh như phải xây lại nhà xưởng, mua thiết bị mới.
Trong thực tế, những công ty sản xuất xe là ví dụ điển hình cho việc thiếu dòng tiền tự do. Vì họ không ngừng cho ra những mẫu xe mới, bỏ tiền vào R&B và khi sản xuất mẫu mới bạn phải hủy mẫu cũ. Họ còn xây nhà kho mới, nhà xưởng mới. Tất cả những phi vụ này bào mòn dòng tiền tự do.
Dòng tiền tự do (Free Cash Flow) vô cùng quan trọng là bởi hai nguyên nhân. Đầu tiên đó là số tiền chúng ta có được khi sở hữu toàn bộ công ty, từ đó ta có thể phân bổ ở bất cứ đâu. Thứ hai, đó là số tiền công ty có thể phân bổ những nơi mà nó mong muốn.
Theo đó, cách nghiên cứu dòng tiền tự do (Free Cash Flow) tốt nhất là: đầu tiên bạn phải xem công ty đó có đang sở hữu dòng tiền tự do không. Thứ hai là hiểu được công ty làm gì với số tiền này. Cụ thể ta phải làm thế nào? Rất đơn giản. Bạn hãy nhìn báo cáo lưu chuyển tiền tệ, dòng tiền tự do nằm ở báo cáo lưu chuyển tiền tệ, trong đó được thực hiện bằng công thức toán học rất đơn giản. Nhìn vào báo cáo lưu chuyển tiền tệ thường sẽ có một dòng in đậm có tên dòng tiền haojt đồng hay dòng tiền từ hoạt động kinh doanh. Nếu để ý, bạn sẽ thấy dòng này khác với dòng thu nhập ròng – thường nằm ở trên cùng bản báo cáo. Bạn lấy dòng tiền hoạt động trừ cho dòng mua tài sản và thiết bị (ở bên dưới vài dòng). Giả sử dòng tiền hoạt động hay dòng tiền từ hoạt động kinh doanh là một triệu đô. Công ty này có 100 đô chi tiêu để mua tài sản và thiết bị. Điều đó có nghĩa là chúng ta có dòng tiền trị giá 1 triệu đô la và chi trả 100 đô để duy trì hoạt động kinh doanh. Thành ra, chúng ta còn 999,900 đô la và có thể tùy ý xử trí số tiền này. Người chủ có thể đầu tư vào doanh nghiệp khác hoặc tái đầu tư để phát triển công ty. Đó là ví dụ về doanh nghiệp có dòng tiền tự do tuyệt vời.
Tương tự ví dụ trên, nếu công ty có dòng tiền từ hoạt động kinh doanh là 1 triệu đô nhưng dùng 990.000 để đầu tư vào nhà xưởng và thiết bị. Nói các khác công ty đang thay thế tài sản để duy trì hoạt động kinh doanh. Trong trường hợp đó chúng ta chỉ có 10.000 đô la dòng tiền tự do. Bỗng nhiên khoản đầu tư của chúng ta không còn hấp dẫn như khi mới nhìn thu nhập ròng nữa.
Với Bershire Hathaway, Warren Buffett xây dựng một công ty quái thú dòng tiền. Ông ấy mua nhiều công ty tư nhân hoặc đại chúng có khả năng sinh cổ tức và số tiền đó chảy về dưới dạng dòng tiền tự do cho Berkshire. Từ đó Buffett dùng để đầu tư vào những thứ khác. Chúng tôi muốn được giống như vậy. Chúng ta muốn dòng tiền tự do đến từ các công ty mình sở hữu cổ phiếu. Vấn đề là chúng ta không sở hữu toàn bộ doanh nghiệp. Chúng ta sẽ nhận dòng tiền tự do qua một trong 3 cách phân bổ sau:
Cách thứ nhất, có lẽ là cách có lợi khi công ty tái đầu tư dòng tiền tự do để giúp doanh nghiệp tăng trưởng. Chúng ta muốn nhìn thấy điều này, đó là cách phân bổ tuyệt vời. Cách thứ hai là công ty trả cổ tức cho chúng ta. Chúng ta phải trả thuế trên số tiền đó trừ phi đó là tài khoản không phải trả thuế như Roth IRA. Nhưng ít nhất thì chúng ta sở hữu dòng tiền đó rồi chúng ta lại có thể tái đầu tư. Cách thứ ba rất tuyệt đó là khi công ty mua lại cổ phần bằng dòng tiền tự do đó. Chúng ta muốn công ty làm như vậy khi cổ phiếu rẻ hơn giá trị nội tại của nó hay còn gọi là niêm yết. Nếu công ty mua lại cổ phần của mình ở giá rẻ hơn với giá trị nội tại thì càng tích lũy thêm giá trị cho cổ đông như chúng ta. Chúng ta càng đạt được nhiều giá trị hơn so với việc nhận cổ tức. Còn nếu công ty mua lại với giá cao hơn giá niêm yết, thì đó là chuyện không hợp lý chẳng khác nào là hành động quăng tiền ra khỏi túi. Tóm lại, có 3 cách xử trí dòng tiền tự do: 1 tái đầu tư để tăng trưởng, 2. trả cổ tức, 3. mua lại cổ phần của mình.
Bạn phải đảm bảo dòng tiền tự do (Free Cash Flow) ít nhất bằng với thu nhập ròng. Nếu không, bạn cần tránh đầu tư quá nhiều vào công ty.
Nguồn: Phil Town’s Rule #1 Investing
Các bạn có thể tham khảo thêm về các thuật ngữ khác tại đây