Mặc dù đa dạng hóa mang đến một số lợi ích nhất định nhưng đa dạng hóa quá mức là cực kỳ rủi ro, quá phức tạp và khiến bạn mất đi sự tập trung trong khi lại không có được mức lợi nhuận cao tương xứng. Trong đầu tư, bạn không chỉ biết càng nhiều càng tốt, mà cần phải biết những việc không nên làm. William O’Neil cho rằng chúng ta không nên khiến mọi thứ trở nên phức tạp, mà hãy giữ cho nó thật đơn giản.

“Đừng bỏ tất cả các trứng vào một giỏ!” hay…?

Đã bao nhiêu lần bạn từng nhận được lời khuyên: “Đừng bỏ tất cả các trứng vào một giỏ!” Mới nghe qua, đây có vẻ là lời khuyên tốt, nhưng kinh nghiệm của tôi cho thấy, chỉ có rất ít người có thể làm giỏi cùng lúc nhiều hơn một hoặc hai việc. “Một nghề thì sống, đống nghề thì chết”. Những ai chỉ am hiểu mỗi thứ một chút hiếm khi có được thành công lớn trong bất cứ lĩnh vực gì, bao gồm cả đầu tư. Liệu các chứng khoán phái sinh sẽ hữu ích hay làm hại các nhà đầu tư chuyên nghiệp ở Phố Wall? Liệu mức đòn bẩy cao bất thường 50 lần hoặc 100 lần sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng kiếm tiền hay nhanh chóng đốt cháy tài khoản?

Liệu bạn có dám đến khám nha sĩ, người còn kiêm thêm cả nghề cơ khí hoặc đóng bàn tủ, thậm chí còn viết nhạc, sửa ô tô, sửa ống nước, làm kế toán vào cuối tuần?

Điều này đúng với các cả đầu tư cá nhân lẫn các doanh nghiệp. Ví dụ tốt nhất về đa dạng hóa ở các doanh nghiệp là các tập đoàn đa ngành. Hầu hết các tập đoàn đa ngành lớn đều làm ăn thiếu hiệu quả. Quy mô của chúng quá lớn, thiếu hiệu quả và dàn trải ở nhiều ngành nghề kinh doanh nên không có sự tập trung nguồn lực nhằm mang tới sự hiệu quả và tăng trưởng lợi nhuận. Điều gì đã xảy ra đối với Jimmy Ling và Ling-Temco-Vought hoặc Gufl+Western Industries sau khi cơn sốt thành lập tập đoàn đa ngành vào cuối năm 1960 đổ vỡ? Các tập đoàn doanh nghiệp lớn và bộ máy chính phủ cồng kềnh ở Mỹ đều trở nên thiếu hiệu quả, phạm phải nhiều sai lầm và tạo ra vô số vấn đề lớn mà ngày nay chúng ta đang phải giải quyết.

Bạn có nhớ khi Mobil Oil lấn sân sang lĩnh vực bán lẻ bằng cách mua lại Montgomery Ward, một hệ thống bán lẻ đang gặp khó khăn, cách đây vài năm không? Công ty bán lẻ đã không thành công như mong đợi. Điều tương tự cũng xảy ra với Sears, Roebuck khi lấn sang ngành dịch vụ tài chính bằng cách mua lại Dean Witter và Coldwell Banker, hoặc gã khổng lồ trong ngành công nghiệp xe hơi General Motors thâu tóm công ty cung cấp dịch vụ máy tính EDS. Hàng trăm doanh nghiệp cố gắng đa dạng hóa kinh doanh cũng gặp phải kết cục không mấy tốt đẹp. Hãy xem thử Citigroup đã có kết cục như thế nào khi cố gắng mở rộng sang hoạt động cho vay dưới chuẩn từ năm 2000 đến năm 2008?

Đa dạng hóa càng nhiều, bạn càng ít hiểu biết ở bất kỳ lĩnh vực nào trong số đó.

Nhiều nhà đầu tư đã tiến hành đa dạng hóa danh mục quá mức. Bạn chỉ có thể đạt được tỷ suất sinh lợi lớn bằng cách tập trung danh mục vào một số cổ phiếu. Nói cách khác, bạn phải dồn tất cả trứng vào một vài cái giỏ mà bạn am hiểu sâu sắc và trông coi chúng cẩn thận. Liệu đa dạng hóa danh mục có bảo vệ danh mục của bạn an toàn trước cú đổ vỡ vào năm 2000 hay 2008? Câu trả lời là không, thậm chí còn tệ hơn nữa. Việc sở hữu quá nhiều cổ phiếu sẽ khiến phản ứng cắt lỗ của bạn trở nên chậm chạp hơn. Bạn sẽ không kịp rút vốn để nắm giữ tiền mặt khi thị trường con gấu lớn diễn ra. Nắm giữ quá nhiều cổ phiếu khiến bạn mắc phải ảo tưởng sai lầm về sự an toàn. Bạn dễ mắc vào bẫy cho rằng, nếu có nhiều cổ phiếu thì cổ phiếu giảm sẽ được giảm bớt thiệt hại bằng cổ phiếu tăng. Nhưng trong thị trường con gấu, có đến 75% cổ phiếu đều giảm giá theo thị trường chung. Khi thị trường đạt đỉnh, không có cách nào tốt hơn ngoài việc bạn nên bán cổ phiếu, loại bỏ margin và tăng nắm giữ tiền mặt. Nếu không, bạn sẽ mất sạch toàn bộ lợi nhuận kiếm được từ thị trường tăng giá và thậm chí trở nên thua lỗ.

Mục tiêu của các nhà đầu tư thành công là kiếm được những khoản lãi lớn ở một hoặc hai cổ phiếu chứ không phải tích lũy hàng chục khoản lãi nhỏ.

Tốt hơn hết là bạn có nhiều khoản lỗ nhỏ và một vài khoản lãi lớn. Warren Buffett từng nói: “Đa dạng hóa quá mức, đơn giản là để chống lại sự ngu dốt và ngạo mạn.” Các ngân hàng từ năm 1997 đến 2007 đã mua những gói nợ dưới chuẩn (CDO) được đa dạng hóa ở 5,000 khoản cho vay bất động sản khác nhau. Bạn đã biết kết cục ra sao. Hệ thống ngân hàng tổn thương nặng nề khi các CDO này sụp đổ. Đa dạng hóa không hề bảo vệ mà thậm chí còn khiến bạn thua lỗ nặng nề hơn.

Theo kinh nghiệm của tôi, các nhà đầu tư có quy mô vốn từ $20,000 đến $200,000 nên giới hạn danh mục chỉ trong bốn hoặc năm cổ phiếu mà bạn hiểu rõ về nó nhất. Một khi đã sở hữu năm cổ phiếu, bạn phải kiềm chế lòng tham khi muốn mua thêm những cổ phiếu khác. Hoặc bạn sẽ phải tuân thủ kỷ luật bán đi những cổ phiếu kém nhất trong danh mục hiện tại để chuyển sang các cổ phiếu tiềm năng hơn. Nếu bạn có quy mô vốn đầu tư từ $5,000 đến $20,000, tốt nhất chỉ nên có tối đa ba cổ phiếu trong danh mục. Tài khoản $3,000 chỉ nên có hai cổ phiếu mà thôi. Phải giữ cho mọi thứ trong tầm kiểm soát. Càng sở hữu nhiều cổ phiếu, bạn càng khó khăn để theo dõi chúng một cách kỹ lưỡng. Thậm chí các nhà đầu tư có quy mô danh mục lên tới một triệu đôla cũng không nên sở hữu quá 6 hoặc 7 cổ phiếu được lựa chọn kỹ càng. Nếu bạn cảm thấy không an tâm và căng thẳng khi chỉ sở hữu 6 hoặc 7 cổ phiếu (thậm chí là 10 cổ phiếu), thì việc sở hữu đến 30 hoặc 40 cổ phiếu sẽ trở thành một vấn đề lớn. Bạn chỉ có thể trở thành nhà đầu tư siêu hạng bằng cách tập trung đầu tư vào một vài cổ phiếu, tuân thủ các quy tắc mua và bán cùng với việc nhận định đúng đắn về xu hướng thị trường chung. Không có quy tắc nào nói, một danh mục gồm 50 cổ phiếu không thể giảm 50% hoặc hơn thế.

Nguồn: Trích sách Làm giàu từ chứng khoán

Có thể bạn quan tâm

Bộ sách Làm giàu từ chứng khoán (phiên bản mới) + Hướng dẫn thực hành CANSLIM cho người mới bắt đầu

(Kết hợp Phân tích cơ bản (FA) và Phân tích kỹ thuật (TA) để tìm kiếm Siêu cổ phiếu)

ĐẶT SÁCH