Từ năm 2018, kinh tế toàn cầu bắt đầu tăng trưởng mạnh mẽ và đồng bộ, Nhưng khi năm 2018 trôi qua, đà phát triển trở nên chậm dần, nhạt nhòa, các xu hướng tăng trưởng đi lệch dự kiến ban đầu. Nền kinh tế Mỹ tăng tốc nhờ các chính sách kích thích tài khóa vào đầu năm nay, trong khi đó, kinh tế của EU, Anh, Nhật Bản và Trung Quốc bắt đầu suy yếu. Những khác biệt này sẽ tiếp tục tồn tại trong năm 2019.

Một rủi ro khác tồn tại trong năm nay là sự sụt giảm mạnh về tăng trưởng thương mại thế giới, từ mức hơn 5% vào đầu năm 2018 xuống gần bằng 0% vào cuối năm. Các xung đột thương mại leo thang đẩy giá trị thương mại thế giới xuống thấp, kéo theo sự sụt giảm mạnh trong nền kinh tế toàn cầu. Đồng thời, những ảnh hưởng của việc tăng lãi suất, tăng vốn chủ sở hữu và biến động trên thị trường hàng hóa cho thấy điều kiện tài chính thế giới đang thắt chặt. Những rủi ro này báo hiệu nền kinh tế toàn cầu sẽ nhạy cảm, dễ tổn thương hơn trước những biến động trong tương lai, kéo theo đó là khả năng suy thoái kinh tế gia tăng trong vài năm tới.

1. Kinh tế Mỹ sẽ vượt mức tăng trưởng chung

Năm 2018, tăng trưởng Mỹ đạt 2,9%, mặc dù sự phát triển này chủ yếu do chính sách tài khóa dưới hình thức giảm thuế và tăng chi tiêu. Tác động của biện pháp này vẫn duy trì đến năm 2019, nhưng sẽ giảm dần trong các năm sau. Dự kiến, tăng trưởng đạt 2,6% trong năm 2019 – giảm so với năm 2018, nhưng vẫn sẽ cao hơn mức tăng trưởng chung toàn cầu.

2. Tốc độ phát triển của châu Âu sẽ chậm hơn

Tăng trưởng của EU đạt đỉnh vào nửa cuối năm 2017 và giảm dần kể từ đó. IHS Markit dự đoán mức tăng trưởng này sẽ giảm còn 1,5% trong năm 2019. Các biến động chính trị bao gồm Brexit, những thách thức đối với chính phủ Emmanuel Macron và việc Thủ tướng Đức Angela Merkel “nghỉ hưu” là những yếu tố khiến tình hình kinh tế ngày càng đi xuống. Các yếu tố khác như thắt chặt các điều kiện tín dụng và căng thẳng thương mại leo thang cũng tác động đến sự suy giảm tăng trưởng ở châu Âu.

3. Sự phục hồi của Nhật Bản vẫn còn yếu, tăng trưởng kinh tế dưới 1% vào năm 2019

Năm 2018, nền kinh tế Nhật dự kiến tăng trưởng 0,8%. Trong năm 2019, tỷ lệ này chỉ tăng nhẹ lên 0,9%. Sự suy giảm của nền kinh tế Trung Quốc và hậu quả do căng thẳng thương mại giữa Mỹ – Trung đã hạn chế sự phát triển của Nhật Bản, Mặc dù người Nhật nổi tiếng với năng suất làm việc cao, tuy nhiên, việc lực lượng lao động giảm sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế. Về Abenomics, một gói kinh tế vĩ mô dựa trên “3 mũi tên” gồm nới lỏng tiền tệ, kích thích tài chính và cải cách cơ cấu, đã cho thấy những hạn chế.

4. Trung Quốc tiếp tục suy giảm

Tốc độ tăng trưởng hàng quý của Trung Quốc liên tục giảm kể từ đầu năm 2017, chạm mức thấp nhất trong 10 năm vào quý III/2018. Tốc độ mở rộng hàng năm chậm lại từ 6,7% trong năm 2017 xuống còn 6,6% vào năm 2018, và giảm xuống còn 6,3% trong năm 2019. Để đối phó với những biến động kinh tế gần đây, bao gồm cả tác động thuế quan của Mỹ, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã đưa ra một loạt biện pháp tài chính và tiền tệ nhằm hỗ trợ tăng trưởng và ồn định thị trường tài chính.

Tuy nhiên, những biện pháp này vẫn còn khá khiêm tốn. Tăng trưởng tín dụng tiếp tục bị kìm hãm bởi các khoản nợ khổng lồ và cam kết giảm nợ trong trung và dài hạn của chính phủ. Mặt khác, các nỗ lực kích thích kinh tế của chính phủ có thể phát huy tốt hơn nếu căng thẳng thương mại với Mỹ tiếp tục leo thang và tăng trưởng của Trung Quốc bị tổn hại nghiêm trọng.

5. Tăng trưởng của các thị trường mới nổi giảm xuống còn 4,6% vào năm 2019

Một số nền kinh tế, gồm: Brazil, Ấn Độ và Nga đã tăng trưởng nhẹ trong năm 2018, trong khi Argentina, Nam Phi và Thổ Nhĩ Kỳ phải hứng chịu những áp lực tài chính và sự suy thoái. Trong tương lai, các thị trường mới nổi sẽ đối mặt một số bất lợi, gồm: tăng trưởng chậm ở các nền kinh tế đã phát triển và mức sụt giảm trong tăng trưởng thương mại thế giới, đồng USD mạnh, các điều kiện tài chính bị thắt chặt, bất ổn chính trị gia tăng ở các quốc gia như Brazil và Mexico.

6. Thị trường hàng hóa có triển vọng

Trong năm 2019, nhu cầu của thị trường hàng hóa tăng trưởng nên sự sụp đổ giá cả như năm 2015 là điều không thể. Tuy nhiên, sự biến động trong thị trường này vẫn tiếp tục, đặc biệt là ở các thị trường dầu mỏ. Dự đoán, giá dầu sẽ tăng trong thời gian tới, trung bình khoảng 70 USD/ thùng trong năm 2019.

7. Tỷ lệ lạm phát toàn cầu duy trì ở mức gần 3,0%

Bên cạnh đó, lạm phát ở các nước đã phát triển dự đoán là 2,0%.

Nhiều nền kinh tế sẽ đối mặt với những áp lực lạm phát khi chênh lệch giữa GDP thực tế và GDP tiềm năng ngày càng bé và tỷ lệ thất nghiệp giảm. Trong một số trường hợp, các yếu tố này ở mức thấp trong nhiều thập kỷ, sẽ gây nên áp lực giảm phát.

8. Fed và một vài ngân hàng trung ương khác sẽ tăng lãi suất

Cục dự trữ Liên bang Mỹ có thể tăng lãi suất 3 lần trong năm 2019. Các ngân hàng trung ương khác bao gồm ngân hàng Anh, Canada và một số ngân hàng trung ương thuộc các thị trường mới nổi như Brazil, Ấn Độ, Nga có thể cũng làm hành động tương tự.

Các ngân hàng Châu Âu sẽ không tăng lãi suất cho đến đầu năm 2020. Dự kiến, ngân hàng Nhật Bản cũng sẽ không dừng chính sách lãi suất âm cho đến năm 2021. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đi theo hướng ngược lại, lo lắng về khả năng tăng trưởng, ngân hàng này tiếp tục tung ra những gói kích thích khiêm tốn.

9. Đồng USD giữ vững sức mạnh hiện tại trong năm 2019

Nền kinh tế Mỹ tiếp tục tăng trưởng và việc Fed tăng lãi suất nhiều hơn là những căn cứ chính cho dự đoán này. Với sự ổn định gần đây của thị trường ngoại hối, đặc biệt là đồng tiền từ các thị trường mới nổi, thì việc đồng USD tăng giá dường như là điều không thể.

Tuy nhiên, biến động hoàn toàn có thể xảy ra. Bất ổn chính trị ở Châu Âu có thể gây ảnh hưởng xấu đến đồng euro và đồng bảng Anh. Dự kiến, tỷ giá đồng euro/ đồng USD trong cuối năm 2019 là khoảng 1,1 USD so với mức 1,14 USD vào cuối năm 2018. Đồng thời, tỷ giá đồng nhân dân tệ/ USD giữ ở mức ổn định, dưới 7,0. Đây cũng là con số mà chính phủ Trung Quốc mong muốn nhằm ổn định tài chính.

10. Rủi ro từ các cú sốc chính sách tăng lên, nhưng không đủ gây ra suy thoái kinh tế vào năm 2019

Những sai lầm trong việc hoạch định chính sách vẫn là mối đe dọa lớn đối với tăng trưởng toàn cầu trong năm 2019 và các năm sau đó, bao gồm: xung đột thương mại có thể leo thang và vượt khỏi tầm kiểm soát; thâm hụt ngân sách ở Mỹ; mức nợ cao ở Mỹ, châu Âu và Nhật Bản cùng những sai lầm của các ngân hàng trung ương lớn đều sẽ gây ra những mối đe dọa cho nền kinh tế toàn cầu.

Tin tốt là khả năng ảnh hưởng của các sai lầm này đến tăng trưởng toàn cầu năm 2019 vẫn còn tương đối thấp. Tuy nhiên, IHS Market dự đoán rằng hậu quả từ các sai lầm chính sách sẽ tăng lên trong năm 2020 và các năm sau, khiến tăng trưởng chậm lại.

Nguồn NDH