Thị trưởng chứng khoán biến động khó lường là do nhân tố tác động từ bản thân các nhà đầu tư. Vậy điều gì đã khiến nhận thức của họ thay đổi làm khuấy động đến cả thị trường đầu tư chứng khoán? 

1. Khi các công ty công nghệ trở thành “mỏ vàng” trong làng chứng khoán

Hai hãng điện thoại và sự lựa chọn về đầu tư cổ phiếu:

Mỗi lần ai trong nhóm bạn tôi đổi điện thoại thì cả nhóm sẽ bay vào tư vấn giữa việc nên mua Iphone hay Samsung. Dĩ nhiên đứa sắp mua sẽ phải đưa ra 2 lựa chọn về 2 chiếc điện thoại phù hợp nhất. 1 chiếc thuộc về Apple và 1 chiếc thuộc dòng Samsung.

Chúng tôi sẽ tư vấn bằng cách lên danh sách các điểm mạnh và yếu của 2 chiếc điện thoại rồi bạn của tôi sẽ dựa vào đó để đưa ra quyết định. Câu chuyện đơn giản vậy nhưng có vẻ chúng tôi trong tất cả lần đưa ra quyết định, sản phẩm apple luôn được ưu tiên hơn hẳn.

Điều đó cũng xảy ra với đa số những người mà tôi tiếp xúc. Một thời gian ngắn sau đó, tôi có dịp được trò chuyện với người quen là nhà đầu tư, anh ta có niềm tin mạnh mẽ về việc đổ vốn vào cổ phiếu Apple, anh ta cũng sẳn lòng chia sẻ những số liệu đầy tính thuyết phục về sự tăng trưởng của doanh nghiệp này cũng như về cổ phiếu của nó. 

Tôi tự hỏi có phải sự ủng hộ mạnh mẽ của người tiêu dùng vào Apple trong hơn cả một thập kỷ, đã khiến cho các nhà đầu tư đưa ra các kết luận chắc chắn về việc cổ phiếu của công ty sẽ tiếp tục sinh lời trong thời gian dài?

2. Yếu tố “lung lay” quyết định của các nhà đầu tư gây nên sự khuấy động cho thị trường chứng khoán

Trong “Lạc quan tếu”, Shiller có phân tích về sự bùng phát của công nghệ trong thời điểm tăng trưởng thu nhập vững chắc song song với việc giới đầu tư chứng khoán đã hoang man thế nào khi lần đầu đối diện với sự xuất hiện của các công ty công nghệ đầy tiềm năng.

Trích: ” Internet và World Wide Web đã xâm chiếm ngôi nhà của chúng ta trong nửa cuối thập niên 1990, khiến chúng ta ý thức sâu sắc về tốc độ thay đổi công nghệ… Tăng trưởng thu nhập doanh nghiệp ngoạn mục của Mỹ năm 1994 lên đến 36% theo giá trị thực được đo bằng thu nhập thực tế S&P Composite, tiếp theo là tăng trưởng thu nhập thực tế 8% vào năm 1995 và 10% vào năm 1996, trùng khớp với sự ra đời của Internet nhưng thực tế chẳng liên quan gì với Internet… Nhưng sự xuất hiện của sự tăng trưởng lợi nhuận trùng khớp với sự xuất hiện của một công nghệ mới đầy kịch tính như Internet đã tạo ra một ấn tượng trong công chúng rằng hai sự kiện này có
mối liên hệ nào đó…”

Sự xâm nhập của các công ty về lĩnh vực này để làm giới thị trường chứng khoán đảo điên, tuy các công ty mới lập trên vẫn chưa đặt dấu chân vào thị trường chứng khoán nhưng đa số các nhà đầu tư đã bắt đầu lo lắng về các công ty họ đã bỏ vốn vào cũng như cân nhắc việc đầu tư vào các công ty công nghệ.

Robert J.Shiller cũng phân tích việc tạo nên nhận thức này trong các nhà đầu tư là hoàn toàn lý trí và có cơ sở, tuy nhiên nó cũng không hẳn là hợp lý. 

Trích:” Tuy nhiên, điều gây ra sự bùng nổ của thị trường chứng khoán không phải bản thân cuộc cách mạng Internet vốn khó định lượng, mà là những ấn tượng của công chúng được tạo ra từ cuộc cách mạng. Phản ứng của công chúng bị ảnh hưởng bởi tính có vẻ hợp lý dựa trên trực giác về truyền thuyết Internet, và tính hợp lý này cuối cùng bị ảnh hưởng dễ dàng từ các ví dụ hoặc lập luận xuất hiện trong tâm trí. Nếu chúng ta thường xuyên dành thời gian trên Internet, những ví dụ này lại càng thường trực dễ dàng.” 

 Tạm Kết

Một nhà đầu tư luôn cân bằng lý trí bản thân trên sàn chứng khoán, tuy lý thuyết nghe có vẻ đơn giản. Thực tế, Shiller đã chứng minh được rằng chúng ta cũng có thể bị lừa bởi lý trí bản thân thông qua sự tác động từ các nhân tố bên ngoài như xu hướng, dòng thác thông tin…

Vậy làm sao để giữ sự minh mẫn về tâm lý trong suốt quá trình tham gia vào thị trường chứng khoán này? Việc này sẽ cần nhiều trải nghiệm và trau dồi, nhưng chúng ta có thể bắt đầu từ việc trau dồi không rủi ro thông qua quyển sách “Lạc Quan Tếu”.

Tác giả: Happy Live Team

Có thể bạn quan tâm: Lạc Quan Tếu – Irrational Exuberance

Nhận diện SIÊU BONG BÓNG

Cơ hội làm giàu từ sự phi lý trí của thị trường chứng khoán

ĐỌC THỬ

ĐẶT SÁCH