Hệ thống đầu tư Canslim: Đừng để báo cáo tài chính đánh lừa bạn
Hệ thống đầu tư Canslim– Để trở thành nhà tư thông minh và thành công, bạn cần phải biết cách phân tích và so sánh EPS một cách chính xác, tránh bất kỳ khoản lợi nhuận bất ngờ nào và chỉ tập trung vào các công ty có mức tăng trưởng EPS bền vững và mạnh mẽ.
Đừng để báo cáo tài chính đánh lừa bạn
Hầu hết các nhà đầu tư đều bị ấn tượng bởi những gì họ đọc được, vì thế các công ty thường thích phô bày những gì tốt đẹp nhất của mình khi công bố báo chí hoặc xuất hiện trên tivi.
Tuy nhiên, cho dù doanh số công ty tăng 20% lên mức cao kỷ lục, điều này không có nghĩa là công ty đang kiếm được nhiều lợi nhuận hơn. Câu hỏi quan trọng mà các nhà đầu tư sắc sảo luôn phải đặt ra là: EPS quý hiện tại tăng bao nhiêu phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái?
Giả sử công ty công bố doanh số tăng 10% và lợi nhuận ròng tăng 12%.Nghe có vẻ tốt phải không? Chưa chắc đâu. Bạn không chỉ quan tâm đến tổng lợi nhuận ròng của công ty. Bạn không sở hữu toàn bộ công ty mà chỉ sở hữu cổ phiếu, tương ứng với 1 tỷ lệ nhất định của công ty.
Bạn phải có khả năng nhìn thấy những gì thực sự ẩn đằng sau các con số đẹp mà công ty công bố. Các công ty thường cố tình đánh lừa sự chú ý của bạn. Đừng để các con số doanh số và lợi nhuận ròng làm phân tán sự chú ý của bạn khỏi yếu tố quan trọng thực sự đó là: EPS quý hiện tại.
Bạn luôn so sánh EPS quý hiện tại của công ty so với cùng kỳ năm trước, chứ không phải so quý trước đó, để tránh bị ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ. Nói các khác bạn không nên so sánh EPS quý 4 so với quý 3. Thay vào đó, bạn phải so sánh EPS quý 2/2024 năm nay so với quý 2/2023, để có đánh giá chính xác hơn.
Loại bỏ các khoản lợi nhuận bất thường chỉ xuất hiện 1 lần
Một nhà đầu tư sắc sảo nên tránh được cái bẫy do các khoản lợi nhuận bất thường không lặp lại. Ví dụ, nếu một công ty sản xuất máy tính báo cáo lợi nhuận quý gần nhất bao gồm cả các khoản lợi nhuận bất thường không lặp lại từ các hoạt động như bán bất động sản, thì phần lợi nhuận này nên được trừ ra khỏi con số lợi nhuận được báo cáo. Khoản lợi nhuận này là sự kiện chỉ xảy ra một lần, không phản ánh cho khả năng sinh lợi từ hoạt động kinh doanh chính. Chúng ta nên lờ đi các khoản lợi nhuận của các sự kiện chỉ xảy ra một lần.
Thiết lập mức tối thiểu cho tăng trưởng EPS quý hiện tại
Bất kể bạn là nhà đầu tư mới hay có kinh nghiệm, tôi có lời khuyên chỉ nên mua cổ phiếu có mức tăng trưởng EPS quý gần nhất ít nhất là 18% hoặc 20% so với cùng kỳ năm trước. Theo nghiên cứu của chúng tôi ở các cổ phiếu tăng giá mạnh nhất, chúng tôi phát hiện thấy, đây là mức tăng trưởng tối thiểu cần phải có trước khi có đợt sóng tăng giá mạnh. Nhiều nhà đầu tư thành công đã thiết lập mức tăng trưởng EPS quý hiện tại tối thiểu là 25%-30%
Thậm chí để an toàn hơn, cổ phiếu bạn chọn nên có tăng trưởng EPS hai quý gần nhất ở mức cao. Trong thị trường giá lên (tức thị trường tăng giá mạnh), tôi tập trung vào các cổ phiếu có mức tăng trưởng EPS từ 40% đến 500% hoặc cao hơn. Bạn có hàng ngàn cổ phiếu được niêm yết trên thị trường để lựa chọn. Tại sao bạn không mua cổ phiếu có chất lượng tốt nhất?
Để mài giũa khả năng lựa chọn cổ phiếu, hãy quan sát một hoặc hai quý tiếp theo và kiểm tra xem liệu EPS được báo cáo tăng trưởng ra sao so với cùng kỳ năm trước. Liệu công ty sẽ có mức tăng trưởng cao hơn hoặc thấp hơn một cách bất thường so với cùng kỳ năm ngoái. Sau khi bạn thấy mức tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước không bị ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ, bước thực hiện này sẽ giúp bạn có thể dự đoán được báo cáo lợi nhuận trong những tháng tới là tốt hay xấu.
Phù thủy chứng khoán Mark Minervini trong cuốn sách “Giao Dịch Như Một Phù Thủy Chứng Khoán (Trade like stock market wizards)” gọi đây “hiệu ứng con gián”, tức nếu bạn tìm thấy một con gián nhiều khả năng sẽ có nhiều con gián khác gần đó. Theo hiệu ứng này, một công ty công bố một hoặc hai quý có tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao, nhiều khả năng sẽ tiếp tục sẽ có kết quả tích cực trong các quý tới. Điều này là do hiệu ứng này sẽ tạo đà. Ví dụ, các báo cáo lợi nhuận trong một hoặc hai quý gần nhất tốt sẽ kích thích các nhà phân tích điều chỉnh tăng dự báo lợi nhuận cho các quý tới. Đến lượt nó, sẽ kích thích các nhà đầu tư tổ chức nhảy vào mua cổ phiếu. Chưa kể, các công ty môi giới chứng khoán cũng khuyến nghị khách hàng mua cổ phiếu đó.
Nhiều nhà giao dịch cá nhân và thậm chí là một số nhà đầu tư tổ chức mua cổ phiếu khi EPS quý gần nhất vừa được công bố sụt giảm vì họ yêu thích công ty đó và nghĩ rằng, giá cổ phiếu đang “rẻ đi”. Thông thường, họ nghĩ đến câu chuyện lợi nhuận sẽ tăng trở lại trong tương lai gần. Trong một số trường hợp điều này có thể đúng, nhưng phần lớn thì không. Một lần nữa, bạn có quyền lựa chọn đầu tư trong số hàng ngàn doanh nghiệp, và nhiều công ty trong số đó đang cho thấy kết quả hoạt động kinh doanh rất tốt. Vì thế, bạn không cần thiết phải tin vào lời hứa hoặc kỳ vọng lợi nhuận kinh doanh sẽ tốt trở lại, điều có thể không bao giờ xảy ra. Tốt nhất, cứ đầu tư vào công ty đang cho thấy kết quả hoạt động kinh doanh tích cực.
Yêu cầu tăng trưởng EPS quý hiện tại cao là một cách đầu tư thông minh nhằm làm giảm thiểu rủi ro trong việc lựa chọn cổ phiếu. Nhưng bạn cũng nên hiểu rằng, trong giai đoạn cuối cùng của thị trường tăng giá, một số hoặc nhiều cổ phiếu dẫn dắt thị trường sau một thời gian tăng giá mạnh mẽ, sẽ đạt đỉnh ngay khi tăng trưởng EPS quý hiện tại là trên 100%. Điều này biến nhiều nhà đầu tư và cả các nhà phân tích trở thành những kẻ ngốc khi mua cổ phiếu ở đỉnh, bất chấp kết quả kinh doanh vẫn rất tốt. Vì vậy, bạn phải hiểu bối cảnh thị trường chung, chứ không phải lúc nào cũng cho rằng kết quả kinh doanh tốt là cổ phiếu sẽ tăng giá.
Tìm kiếm sự tăng tốc và đột biến trong tăng trưởng EPS
Các phân tích của chúng tôi về các cổ phiếu thành công nhất cho thấy, trong phần lớn các trường hợp, có sự tăng tốc (accelerated) trong tăng trưởng EPS trong 10 quý trước khi giá cổ phiếu bắt đầu leo dốc. Sự tăng tốc trong tăng trưởng EPS có nghĩa là tốc độ tăng trưởng EPS được tăng dần theo thời gian. Nói cách khác, EPS cao không phải là nguyên nhân duy nhất khiến giá cổ phiếu tăng vọt mà chính là mức tăng trưởng cao cộng với sự tăng tốc (acceleration) hoặc thậm chí là sự đột biến (breakout) trong tăng trưởng EPS. Ví dụ, một công ty thường có mức tăng EPS bình thường là 15%, bỗng năm nay tăng 40%-50% hoặc cao (Phố Wall gọi điều này là “sự bất ngờ tích cực của lợi nhuận”) sẽ tạo nên môi trường hấp dẫn để giá cổ phiếu tăng vọt.
Một cách làm hữu ích để theo dõi khả năng tạo ra sự bất ngờ tích cực lợi nhuận chính là xác định xem có bao nhiêu tháng gần đây các nhà phân tích đã nâng ước tính lợi nhuận của công ty và bao nhiêu lần trước đây, công ty đã công bố báo cáo lợi nhuận đánh bại mức ước tính được đồng thuận chung (consensus estimates) của các nhà phân tích Phố Wall.
Theo quan điểm của phù thủy chứng khoán Mark Minervini trong cuốn sách Giao Dịch Như Một Phù Thủy Chứng Khoán (Trade like stock market wizards), mối bận tâm chính của các nhà đầu tư tổ chức để quyết định mua vào cổ phiếu chính là “sự bất ngờ tích cực của lợi nhuận”. Khi công ty nhiều lần công bố lợi nhuân vượt mức dự tính của các nhà phân tích Phố Wall, các nhà phân tích Phố Wall thường có hành động nâng dần mức dự báo lợi nhuận của họ. Điều này sẽ tạo ra các thông tin tích cực và thúc đẩy giá cổ phiếu tiếp tục tăng.
Tăng trưởng EPS cao phải đến từ tăng trưởng doanh số
Sự cải thiện trong tăng trưởng EPS hàng quý nên được hỗ trợ bởi tăng trưởng doanh số, ít nhất là 25% trong quý gần nhất, hoặc ít nhất là đang có sự tăng tốc trong tăng trưởng doanh số của ba quý gần nhất. Đối với những cổ phiếu tốt vừa mới được IPO, tăng trưởng doanh số có thể lên đến 100% hoặc cao hơn trong 8, 10, hoặc 12 quý trước đó.
Hãy lưu ý đến các cổ phiếu có sự tăng tốc trong tăng trưởng doanh số và tăng trưởng lợi nhuận trong ba quý liên tiếp. Bạn không nên vội vàng mất kiên nhẫn và bán đi các cổ phiếu nếu có Mật Mã 33 (Mật Mã 33, nghĩa là có sự tăng tốc trong tăng trưởng EPS, tăng trưởng doanh số và sự mở rộng của lợi nhuận biên trong ba quý liên tiếp, yếu tố quan trọng được cải thiện trong ba quý liên tiếp, đó là cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt). Hãy ôm chặt các cổ phiếu tốt.
Sự giảm tốc của tăng trưởng EPS trong 2 quý liên tiếp là dấu hiệu cảnh báo
Giống như chúng ta luôn phải nhớ cần có sự tăng tốc trong tăng trưởng EPS trước khi mua cổ phiếu, thì khi có sự giảm tốc (decelerate) trong tăng trưởng EPS, hoặc thậm chí là sự sụt giảm mạnh mẽ trong tăng trưởng EPS là dấu hiệu cảnh báo rủi ro. Nghĩa là nếu một công ty đang có tốc độ tăng trưởng quý khoảng 50%, bất ngờ công bố tăng trưởng EPS chỉ còn 15%, điều này cho thấy công ty đang gặp phải vấn đề và bạn nên tránh xa. Thậm chí các doanh nghiệp hàng đầu cũng có một quý tăng trưởng chậm trong một khoảng thời gian nào đó. Vì thế, trước khi thông tin lợi nhuận xấu xuất hiện, tôi thường kiểm tra xem tăng trưởng EPS của hai quý liên tiếp có sụt giảm mạnh hoặc giảm tốc hay không. Mức sụt giảm vào khoảng 2/3 (hoặc lớn hơn) so với tốc độ tăng trưởng trước đó, được xem là nguy hiểm. Ví dụ tốc độ tăng trưởng EPS giảm từ 100% xuống còn 30% hoặc từ 50% xuống còn 15%.
Để trở thành nhà tư thông minh và thành công, bạn cần phải biết cách phân tích và so sánh EPS một cách chính xác, tránh bất kỳ khoản lợi nhuận bất ngờ nào và chỉ tập trung vào các công ty có mức tăng trưởng EPS bền vững và mạnh mẽ. Cuốn sách “Làm Giàu Từ Chứng Khoán” của William O’Neil chính là nguồn tài liệu quý giá giúp bạn trang thành những kiến thức và chiến lược đầu tư hiệu quả nhất. Vui lòng đọc và áp dụng các quy tắc và phương pháp từ cuốn sách này để nâng cao khả năng đầu tư của bạn và đạt được thành công.
Happy Live team biên soạn từ (Bộ sách làm giàu từ chứng khoán của nhà đầu tư huyền thoại William O’Neil)
