BlackBerry: Khi sự tự tin chiến lược trở thành giới hạn phát triển
BlackBerry từng là biểu tượng công nghệ toàn cầu. Trong giai đoạn 2005 – 2010, đây là lựa chọn hàng đầu của giới doanh nhân, chính trị gia, và các tổ chức cần bảo mật cao. Sản phẩm mạnh về email, bàn phím vật lý, và nền tảng BBM riêng biệt khiến họ trở thành một đế chế trong kỷ nguyên đầu của smartphone.
Tuy nhiên, đằng sau thành công đó là một chuỗi quyết định chiến lược bảo thủ, mà đến nay vẫn được nhắc đến như một trong những ví dụ thất bại rõ ràng nhất của tư duy đóng khung trong “thành công quá khứ”.
1. Hiểu sai nhu cầu thị trường
BlackBerry luôn tin rằng khách hàng mục tiêu là các doanh nghiệp và tổ chức chính phủ. Nhưng từ năm 2009 trở đi, thị trường smartphone dịch chuyển sang nhu cầu giải trí, chụp ảnh, mạng xã hội và hệ sinh thái ứng dụng. iPhone và Android nhanh chóng dẫn đầu xu hướng này, trong khi BlackBerry vẫn tập trung vào email, bảo mật và bàn phím vật lý.
Đây là một điển hình của việc doanh nghiệp không nhận ra “khách hàng tiềm năng đang thay đổi”, và quá bám víu vào nhóm người mua cũ.
2. Xây dựng hệ sinh thái riêng trong khi không đủ lực để cạnh tranh
Thay vì gia nhập nền tảng Android khi còn kịp, BlackBerry cố gắng phát triển hệ điều hành BB10 và App World riêng. Nhưng cả nhà phát triển lẫn người dùng đều không mặn mà. Trong khi đó, iOS và Android phát triển hàng triệu ứng dụng, mở rộng hệ sinh thái dịch vụ – thứ mà BlackBerry hoàn toàn không theo kịp.
3. Từ chối thay đổi cho đến khi quá muộn
Ngay cả khi thị phần giảm nhanh chóng và báo cáo tài chính bắt đầu sụt giảm, BlackBerry vẫn kỳ vọng vào sự khác biệt “có tính nguyên tắc” của mình. Đến khi họ quyết định mở nền tảng và ra mắt điện thoại Android, thị trường đã không còn đủ chỗ đứng cho họ.
Hệ quả
– Vốn hóa thị trường giảm từ hơn 100 tỷ USD (2008) xuống dưới 5 tỷ USD chỉ sau chưa đầy 6 năm.
– Thị phần smartphone từ gần 45% tại Bắc Mỹ gần như biến mất.
– BlackBerry rút khỏi mảng phần cứng, chuyển hướng sang phần mềm doanh nghiệp.
Bài học chiến lược
1. Thành công hiện tại không đảm bảo cho tính phù hợp trong tương lai.
2. Không đánh giá thấp tốc độ thay đổi hành vi người dùng.
3. Khác biệt là cần thiết, nhưng không đủ nếu tách rời hệ sinh thái.
Theo Nghệ thuật kinh doanh và tiếp thị