Học được gì từ chiến lược “xâu xé” nhau của Grab và Go Viet?
Trong khi những ông lớn taxi Việt Nam vẫn còn bối rối trên chính thị trường sân nhà, thì những ứng dụng gọi xe ôm như Grab và Go Viet lại đang phát triển như vũ bão. Thậm chí, Grab đã trở thành một trong những start up thành công nhất mọi thời đại khi mới đây nhận được lời mời hợp tác chiến lược với Microsoft. Các thương hiệu quốc gia nên học hỏi nhiều từ cuộc chiến Grab – Go Viet nếu muốn phát triển trong thời đại công nghệ 4.0 này.
Bài học đầu tiên: Tốc độ
Tháng 10 vừa qua, Microsoft đã thông báo với toàn thế giới rằng họ sẽ đầu tư vào Grab với cương vị đối tác phát triển công nghệ. Vậy là ngoài Softbank, Grabb lại nhận thêm được một thương vụ đầù tư đầy tiềm năng tới từ ông người khổng lồ Microsoft.
Hai thương vụ đầu tư này không chỉ đơn thuần giải quyết vấn đề tài chính cho Grab. Đối với Softbank, đây là chiến lược hai bên cùng có lợi khi thương hiệu này sử dụng nền tảng Grab đưa những start up của Softbank vào thị trường Đông Nam Á. Còn Microsoft sẽ phát triển những công nghệ “offline to online”, AI, và đặc biệt quan trọng là dịch vụ thanh toán trực tuyến dành riêng cho Grab.
Có thể nói, Grab đang phát triển hệ sinh thái rất nhanh. Ban đầu chỉ là ứng dụng đặt xe cạnh tranh với Uber, giờ Grab còn có cả dịch vụ ship hàng, ứng dụng ship đồ ăn và còn là vườn ươm công nghệ 4.0 đối với các dịch vụ thanh toán trực tuyến. Quả là khó tin khi Grab mới thành lập từ năm 2012.
Đáng tiếc thay, những thương hiệu từng thống lĩnh thị trường như Mai Linh và Vinasun, chưa có thương hiệu nào có thể bắt kịp được tốc độ phát triển nhanh chóng của Grab nhanh như Go – Việt dạo gần đây.
Mãi đến gần cuối năm 2017, Mai Linh mới chính thức ra app gọi xe đầu tiên của mình. Còn Vinasun dù đã có app cuối năm 2015, nhưng cũng phải đến giữa năm 2017 mới thật sự có thể vận hành được mô hình mới. Sự chậm chạp này đã buộc 2 hãng cắt giảm hơn 15,000 nhân viên, và phải chấp nhận thu quân về tỉnh lẻ vớt vát từng mẩu thị phần cuối cùng.
Những tưởng với chiến lược co cụm phòng thủ, 2 cựu vương taxi truyền thống có thể an toàn được một khoảng thời gian. Thì tháng 4/2018, Uber và Grab lại tiến một bước rất dài khi họ bắt tay để phân chia lại thị trường. Grab trở thành nhà độc quyền trên thị trường gọi xe Việt, sẵn sàng đánh chiếm mọi ngóc ngách trên lãnh thổ Việt ta.
Lòng dân lúc này háo hức trông đợi 1 thương hiệu Việt phá vỡ thế độc tôn của Grab. Hơn bao giờ hết, họ kỳ vọng vào 1 đại gia Mai Linh, 1 ông lớn Phương Trang với những tuyên bố mạnh mẽ. Nhưng kết quả thì vẫn vậy, chỉ đúng 4 tháng sau, Go-Việt của Indo nhanh chóng nhảy vào chiếm 35% thị phần thành phố Hồ Chí Minh. Các thương hiệu Việt vẫn không thấy đâu cả.
Bài học thứ hai: Thương hiệu
Có một sự thật đáng buồn mà hiếm người rõ: chữ Việt trong tên thương hiệu Go – Việt lại là chiến lược nội địa hóa tuyệt vời của một thương hiệu Indonesia. Trong khi những thương hiệu Việt Nam chính gốc thì lại đang ngắc ngoải trên chính sân nhà.
Nhảy vào Việt Nam khi Grab đang độc quyền trên thị trường, Go-Jek sử dụng 1 chiến lược cực kỳ thông minh. Họ xây dựng thương hiệu của mình như 1 thương hiệu Việt, mang sứ mệnh thách thức thế độc quyền của Grab, lấy lại lợi ích cho người tiêu dùng Việt. Go-Việt thu hút được cảm tình của người dân Việt Nam, được cả cánh tài xế lẫn người tiêu dùng ủng hộ. Thậm chí nhiều người còn tưởng Go-Việt là 1 thương hiệu thuần Việt. Chỉ chưa đầy 1 tháng bước chân vào thị trường Việt Nam, thương hiệu Indonesia đã bỏ xa những doanh nghiệp thuần Việt.
Bia Sài Gòn mãi cho tới khi trở thành công ty của người Thái mới có thể xuất hiện trên các sân cỏ của Ngoại Hạng Anh. Phở Việt và nước mắm Phú Quốc có mặt trong các siêu thị toàn thế gióii với cái mác “Made in Thailand” mới bán được hàng. Gạo Việt Nam xuất khẩu với sản lượng lớn nhì Thế Giới, nhưng giá trị còn không bằng 1/2 gạo Hoa Nhài Campuchia, 1/5 gạo Horm Malis Thái Lan.
Không phải các thương hiệu Việt không ý thức được sức mạnh của việc xây dựng thương hiệu, chỉ là họ không có một chiến lược nào đủ hiệu quả. Để xây dựng thương hiệu, hô hào chỉ là 1 phần, hành động thực tế mới là điều tối quan trọng. Hãy xem Go-Việt đã làm được gì, và hãy xem các ứng dụng gọi xe Việt khác đã làm được gì.
Bài học thứ ba: Khả năng huy động vốn và tầm nghĩ
Khả năng gọi vốn cũng là 1 vấn đề khác của những doanh nghiệp Việt. Trong cái thời đại mà triết lý kinh doanh dường như là “Ai càng dày vốn để đốt thì càng có cơ hội thành công”, những doanh nghiệp Việt Nam lại gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư. Vấn đề trong tốc độ thực thi và xây dựng thương hiệu như ở trên là 2 lý do trực tiếp của việc khó gọi vốn. Ngoài ra, nếu nhìn vào sâu hơn thì ta có thể thấy thêm 3 lý do nữa là tổ chức quản trị không bài bản, tầm nghĩ và khả năng hợp tác kém.
Trong đó tầm nghĩ được thể hiện rất rõ trong cuộc chiến ứng dụng gọi xe này. Trước sự bành trướng ngông nghênh của Grab, những ông lớn taxi Việt Nam từng tung hoành 1 thời chỉ biết co cụm phòng thủ, nghĩ cách nào để tồn tại qua ngày. Grab càng lấn tới thì Mai Linh và Vinasun càng lùi và mãi không thấy dám đối đầu trực tiếp.
Chính vì cái “gan” lớn nên Hàn Quốc có những Huyndai, Samsung, Nhật Bản có những Honda, Sony. Việt Nam không phải không có những cái tên dám làm lớn, nhưng hầu hết đều đến từ bộ phận nhà nước như Viettel và Vinamilk. Rất cần những doanh nghiệp tư nhân dám nghĩ lớn và làm lớn, càng nhiều thì đất nước càng phát triển nhanh.
Đáng mừng thay, trong cuộc chiến này cuối cùng cũng có những thương hiệu Việt dám đứng dậy. Đó là Fastgo ở miền Nam và Trung tập hợp hơn 35 hãng taxi truyền thống để đối đầu với Grab, cũng như chuẩn bị tiến công qua Myanmar và Indonesia, cạnh tranh sòng phẳng. Đó là G7 ở Hà Nội với tham vọng kết nối hơn 50 hãng taxi truyền thống cùng nhau cạnh tranh với taxi công nghệ.
Kết
Thời đại 4.0 này được ví như cuộc chiến “Kẻ chiến thắng sẽ có được tất cả”. Trái ngược hoàn toàn với chỉ chục năm trước, thời mà chỉ những đại gia mới dám xây dựng thương hiệu, mới dám nghĩ lớn, và tấn công thần tốc. Ngày nay, 1 doanh nghiệp phải bắt buộc làm được 3 việc đó nếu muốn tiếp tục tồn tại.
Nguồn: Diễn đàn doanh nghiệp
Sách Marketing giỏi phải kiếm được tiền – The End of Marketing as We Know It
