Phần lớn rủi ro đầu tư thường vô hình trước thực tế (ngoại trừ các nhà đầu tư hiểu biết sâu sắc một cách khác thường) và thậm chí là sau khi một khoản đầu tư đã kết thúc. Vì lý do này, có nhiều thảm kịch tài chính lớn mà chúng ta từng được chứng kiến những kẻ thất bại trong việc dự báo và quản lý rủi ro. 

Có nhiều nguyên nhân cho vấn đề này:

• Rủi ro chỉ tồn tại trong tương lai và đương nhiên là chúng ta không biết chắc chắn là tương lai sẽ ra sao… Không có sự mơ hồ nào là rõ ràng khi chúng ta nhìn về quá khứ. Chỉ là những điều đó đã xảy ra, đã xảy ra. Nhưng sự xác định đó không có nghĩa là quá trình đó tạo ra kết quả rõ ràng và đáng tin cậy. Nhiều điều có thể xảy ra cho từng trường hợp trong quá khứ và thực tế là chỉ có một điều đã xảy ra không phản ánh hết sự biến động đã tồn tại.

• Các quyết định chịu hay không chịu rủi ro được đưa ra khi suy ngẫm về các mẫu hình chuẩn đang diễn ra liên tục và mẫu hình đó diễn ra trong hầu hết thời gian. Nhưng thỉnh thoảng có một điều gì đó rất khác biệt xảy ra… Đôi khi điều đó không xảy ra.

• Các dự thảo có xu hướng tập trung xung quanh các quy tắc lịch sử và gọi đó là thay đổi nhỏ… Vấn đề là mọi người thường hay mong đợi tương lai giống với quá khứ và đánh giá thấp tiềm năng của sự thay đổi.

• Chúng ta thường nghe về các dự thảo “trường hợp xấu nhất”, nhưng dự thảo đó hóa ra là không đủ tiêu cực. Tôi kể câu chuyện của cha tôi về một con bạc hay bị thua lỗ thường xuyên. Một ngày anh ta nghe về một cuộc đua chỉ có một con ngựa duy nhất và anh ta đã đặt cược tiền thuê nhà của mình vào đó. Chạy được nửa vòng đua thì con ngựa nhảy ra khỏi hàng rào và chạy ra ngoài.

Mọi thứ lúc nào cũng có thể trở nên tồi tệ hơn so với mong đợi của mọi người. Có thể “trường hợp xấu nhất” có nghĩa là “xấu nhất mà chúng ta thấy trong quá khứ”. Nhưng điều đó không có nghĩa là mọi thứ không thể xấu nhất trong tương lai. Năm 2007, giả định trường hợp xấu nhất của nhiều người bị phóng đại quá mức.

• Rủi ro xuất hiện từng lớp. Nếu chúng ta nói: “2% các khoản thế chấp bị vỡ nợ” mỗi năm và thậm chí nếu điều đó là sự thật khi chúng ta nhìn vào mức trung bình nhiều năm thì thấy các vụ vỡ nợ xuất hiện nhiều một cách bất thường có thể xảy ra trong cùng một thời điểm đánh chìm công cụ tài chính cho vay theo nhu cầu cụ thể (structured finance). Đây luôn là trường hợp mà một số nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư dùng đòn bẩy cao sẽ không thể tồn tại trong khoảng thời gian này.

• Mọi người đánh giá quá cao khả năng của họ để đánh giá rủi ro và hiểu các cơ chế mà trước đây họ chưa từng thấy cơ chế đó hoạt động. Về lý thuyết, một điều để phân biệt con người với các loài khác là chúng ta có thể hình dung ra điều gì nguy hiểm mà không trải nghiệm nó. Chúng ta không nên tự thiêu để biết mình không nên ngồi trên bếp nóng. Nhưng trong thời kỳ tăng giá, mọi người có xu hướng bỏ qua điều này. Thay vì nhận ra rủi ro trước mắt, họ có xu hướng đánh giá quá cao khả năng của mình để hiểu được những phát minh tài chính mới sẽ hoạt động như thế nào.

• Cuối cùng và quan trọng, hầu hết mọi người xem rủi ro chủ yếu là một cách để kiếm tiền. Chấp nhận rủi ro cao hơn thường tạo ra lợi nhuận cao hơn. Thị trường phải sắp đặt mọi thứ để tạo ra cơ chế trông giống như trường hợp trên. Nếu không thì mọi người sẽ không đầu tư có rủi ro. Nhưng thị trường không thể luôn luôn hoạt động theo cách đó, nếu không các khoản đầu tư rủi ro sẽ không có rủi ro. Khi rủi ro không xảy ra, rủi ro thực sự không xảy ra và mọi người được nhắc nhở về tất cả những điều rủi ro.

Nguồn: Trích sách Điều quan trọng nhất

Có thể bạn quan tâm: Điều quan trọng nhất – Howard Marks

Sự khôn ngoan khác biệt dành cho những nhà đầu tư thông minh

(Cuốn sách huyền thoại Warren Buffett khuyên mọi nhà đầu tư nên đọc)

ĐỌC THỬ

ĐẶT SÁCH NGAY