Điều quan trọng nhất – Rủi ro có nghĩa là nhiều thứ có thể xảy ra hơn những gì sẽ xảy ra trong tương lai.

Lợi nhuận cũng chỉ nói lên một nửa câu chuyện, đánh giá rủi ro mới là quan trọng

Đầu tư chỉ có một thử thách duy nhất: tương lai. Và bởi vì không một ai trong chúng ta có thể biết chắc điều gì sẽ xảy ra trong tương lai, rủi ro là không thể tránh khỏi. Do đó, tôi cho rằng đối phó với rủi ro là yếu tố rất quan trọng trong đầu tư. Không khó để tìm thấy các khoản đầu tư có thể tăng giá.

Nếu bạn tìm thấy đủ những khoản đầu tư này, bạn sẽ đi đúng hướng. Nhưng bạn khó có thể thành công lâu dài nếu bạn không giải quyết dứt điểm rủi ro. Bước đầu tiên là phải hiểu về nó. Bước thứ hai là nhận biết khi nó tăng cao. Và cuối cùng bước quan trọng nhất là kiểm soát nó. Bởi vì vấn đề này rất phức tạp và cực kỳ quan trọng, tôi phải dành ra ba chương để thảo luận về rủi ro một cách chuyên sâu.

Tại sao tôi nói rằng đánh giá rủi ro là yếu tố thiết yếu như vậy trong quá trình đầu tư? Có ba lý do mạnh mẽ như sau:

Đầu tiên: Rủi ro là một điều xấu, và hầu hết những người có khả năng phán xét đều muốn tránh hay giảm thiểu rủi ro. Một giả định cơ sở trong lý thuyết tài chình là mọi người đều rất thận trọng với rủi ro, nghĩa là họ muốn chịu ít rủi hơn. Vì thế, một nhà đầu tư khi xem xét một khoản đầu tư phải đưa ra phán đoán về mức độ rủi ro và liệu họ có thể an tâm sống với rủi ro đó dù nó có nhỏ đến mức nào đi nữa.

Thứ hai: khi bạn xem xét một khoản đầu tư, quyết định của bạn cần phải tính đến lợi nhuận tiềm năng và rủi ro kèm theo. Vì không thích rủi ro, nhà đầu tư phải được “hối lộ” mức lợi nhuận cao hơn để chấp nhận rủi ro nhiều hơn. Nói một cách đơn giản, nếu trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ (U.S. Treasury note) và cổ phiếu công ty nhỏ nào đó đều có mức lợi tức 7% một năm, mọi người sẽ đổ xô đi mua trái phiếu (khiến trái phiếu tăng giá và làm giảm đi lợi nhuận tiềm năng). Quá trình điều chỉnh giá tương đối này, còn được các nhà kinh tế học gọi là sự cân bằng, được cho là đem lại lợi nhuận tiềm năng tỷ lệ thuận với rủi ro. Vì vậy, vượt ra ngoài việc xác định liệu nhà đầu tư có thể chịu đựng được rủi ro đi kèm hay không, công việc thứ hai là xác định liệu lợi nhuận tiềm năng có xứng đáng với rủi ro đó không. Rõ ràng, lợi nhuận cũng chỉ nói lên một nửa câu chuyện, đánh giá rủi ro mới là quan trọng.

Thứ ba: khi bạn xem xét kết quả đầu tư, lợi nhuận không cho biết được nhiều nếu thiếu đi rủi ro kèm theo. Lợi nhuận đạt được từ những công cụ an toàn hay mạo hiểm? Từ trái phiếu hay cổ phiếu? Từ những công ty lớn, có tiếng tăm hay công ty nhỏ và không ổn định? Mua bán cổ phiếu hay trái phiếu có tính thanh khoản cao hay những cổ phiếu phát hành riêng lẻ không có thanh khoản? Có dùng đòn bẩy hay không? Danh mục đơn điệu hay đã được đa dạng hóa? Chắc chắn rằng những nhà đầu tư khi nhận được báo cáo và thấy rằng tài khoản của kiếm được 10% trong năm vừa rồi không thể biết được liệu nhà quản lý quỹ của họ đang làm tốt hay không. Để kết luận được, họ cần phải có thêm thông tin về mức độ rủi ro kèm theo. Nói cách khác, họ phải thấy được “lợi nhuận có điều chỉnh rủi ro”.

Chính từ mối liên hệ giữa rủi ro và lợi nhuận đó phát sinh biểu đồ đã trở nên phổ biến trong giới đầu tư (hình 5.1). Biểu đồ thể hiện “đường thị trường vốn” dốc lên về phía bên phải cho thấy mối liên hệ giữa rủi ro và lợi nhuận. Thị trường tự thiết lập sao cho tài sản với rủi ro cao hơn sẽ đem lại lợi nhuận cao hơn. Nếu không, ai mà chịu mua chúng chứ?

Biểu đồ quen thuộc về mối quan hệ giữa lợi nhuận và rủi ro trông có vẻ nho nhã với sự đơn giản của nó. Nhưng không may là nhiều người lại rút ra kết luận sai lầm khiến họ lâm vào rắc rối.

Đặc biệt là trong thời điểm thuận lợi, có quá nhiều người nói rằng “Các khoản đầu tư có rủi ro cao hơn sẽ đem lại lợi nhuận cao hơn. Nếu anh muốn kiếm nhiều tiền hơn thì phải mạo hiểm hơn”. Nhưng các khoản đầu tư có rủi ro cao hơn hoàn toàn không thể dựa vào để kiếm được lợi nhuận cao hơn. Tạisao? Đơn giản là: nếu các khoản đầu tư rủi ro hơn chắc chắn đem lại lợi nhuận cao hơn, thì chúng không thể nào rủi ro hơn được!

Công thức đúng là để thu hút vốn, khoản đầu tư rủi ro hơn phải đưa ra triển vọng lợi nhuận cao hơn, hay hứa hẹn lợi nhuận cao hơn, hay lợi nhuận kỳ vọng cao hơn. Nhưng hoàn toàn không có căn cứ gì để nói rằng triển vọng lợi nhuận phải thành hiện thực.

Cách tôi hình tượng hóa đường thị trường vốn khiến giúp tôi dễ dàng liên kết tới những mối liên hệ cơ sở của rủi ro và lợi nhuận (hình 5.2).

Các khoản đầu tư rủi ro hơn không đem lại kết quả một cách chắc chắn. Đó là vì xác xuất phân phối lợi nhuận rộng hơn. Khi được định giá hợp lý, các khoản đầu tư rủi ro hơn sẽ đòi hỏi:
 – Lợi nhuận kỳ vọng cao hơn,
 – Khả năng nhận được lợi nhuận thấp hơn,
 – Có khả năng sẽ bị thua lỗ.

Biểu đồ rủi ro/lợi nhuận truyền thống (hình 5.1) là không thực tế vì nó chỉ truyền đạt mối liên hệ tích cực giữa rủi ro và lợi nhuận mà không đề cập đến sự không chắc chắn trong đó. Nó đã đem lại sự khốn khổ cho rất nhiều người bởi gợi ý chắc chắn là mạo hiểm hơn sẽ kiếm được nhiều tiền hơn.

Tôi hi vọng phiên bản của tôi sẽ hữu ích hơn. Nó đề cập đến cả mối liên hệ tích cực giữa rủi ro và lợi nhuận và sự không chắc chắn của lợi nhuận và khả năng thua lỗ sẽ tăng lên khi rủi ro tăng.

Nhiệm vụ chính tiếp theo của chúng ta là định nghĩa rủi ro. Chính xác thì rủi ro bao gồm những gì? Chúng ta có thể lấy ý tưởng từ những từ đồng nghĩa với nó: nguy hiểm, mạo hiểm, nguy cơ, cơn nguy. Chúng đều có chung một ý nghĩa là không ai mong muốn cả.

Chưa hết, lý thuyết tài chính (giống với lý thuyết đã góp phần tạo nên biểu đồ rủi ro-lợi nhuận trong hình 5.1 và khái niệm điều chỉnh rủi ro) định nghĩa rủi ro rất cụ thể là biến động (hay biến thiên hay độ sai lệch). Không một từ nào trong số này lột tả được sự “mạo hiểm”.

Theo các học giả đã phát triển lý thuyết vốn hóa thị trường, rủi ro đồng nghĩa với biến động, bởi vì biến động cho thấy sự không đáng tin cậy của một khoản đầu tư. Tôi cho rằng cách định nghĩa này có vấn đề.

Quan điểm của tôi là (dù cố ý hay vô ý) các học giả đã kết luận biến động như là một đại diện cho rủi ro để thuận tiện. Họ cần một con số cho các tính toán của mình sao cho khách quan và có thể xác minh trong quá khứ cũng như suy ra trong tương lai. Sự biến động phù hợp với các yêu cầu này, và hầu hết các loại rủi ro khác thì không. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là tôi không nghĩ biến động là loại rủi ro mà phần lớn các nhà đầu tư quan tâm.

Có nhiều loại rủi ro, nhưng sự biến động có lẽ là ít liên quan đến đầu tư nhất. Lý thuyết nói rằng các nhà đầu tư đòi hỏi nhiều lợi nhuận từ các khoản đầu tư có nhiều biến động.

Nhưng để thị trường định giá các khoản đầu tư sao cho các khoản đầu tư có nhiều biến động hơn sẽ có khả năng đem lại lợi nhuận cao hơn, phải có người thật sự tìm kiếm mối liên hệ đó, và tôi thì chưa gặp ai như vậy cả. Tôi chưa bao giờ nghe từ bất kỳ ai ở Oaktree hay bất cứ nơi khác nói rằng “Tôi sẽ không mua nó, vì giá của nó biến động mạnh quá”, hay “Tôi sẽ không mua nó, vì có thể sẽ có một báo cáo quý xấu”. Vì vậy, rất khó để tôi tin rằng biến động là rủi ro mà các nhà đầu tư xem xét khi xác định giá cả và triển vọng lợi nhuận.

Thay vì sự biến động, tôi nghĩ rằng mọi người từ chối các khoản đầu tư chủ yếu bởi vì họ lo lắng về việc thua lỗ vốn đầu tư hay lợi nhuận thấp đến mức không thể chấp nhận được. Đối với tôi, “Tôi cần lợi nhuận tiềm năng cao hơn nữa bởi vì tôi lo sợ tôi có thể mất tiền” có lý hơn rất nhiều so với “Tôi cần lợi nhuận tiềm năng cao hơn bởi vì tôi lo sợ giá cả có thể dao động”. Không. Tôi chắc chắn “rủi ro” đầu tiên và trên hết là khả năng mất tiền. – Bản ghi nhớ “RISK” – 19/01/2006 – 

Khả năng thua lỗ vĩnh viễn là rủi ro mà tôi lo lắng, Oaktree lo lắng và mọi nhà đầu tư tôi biết đều lo lắng. Nhưng có nhiều loại rủi ro khác, và bạn nên biết về chúng, bởi vì chúng có thể ảnh hưởng đến bạn, hay ảnh hưởng đến những người khác, và từ đó tạo ra cơ hội cho bạn kiếm lời.

Sau đây là trích đoạn từ bản ghi nhớ của Howard Marks: Rủi ro trong đầu tư xuất hiện với nhiều hình thức. Nhiều loại rủi ro ảnh hưởng tới một số nhà đầu tư này nhưng lại không là vấn đề đối với nhà đầu tư khác, và chúng có thể khiến khoản đầu tư nhất định có vẻ an toàn với một số nhà đầu tư nhưng lại ra vẻ rủi ro với những nhà đầu tư khác.

Rủi ro đầu tiên: Không đạt được mục tiêu của nhà đầu tư – Các nhà đầu tư có những yêu cầu khác nhau, và đối với mỗi nhà đầu tư thì không đạt được những yêu cầu đó chính là rủ ro. Một giám đốc nghỉ hưu cần 4% mỗi năm để thanh toán các hóa đơn, trong khi 6% có thể sẽ là một số tiền hơn cả mong đợi. Nhưng đối với một quỹ hưu trí phải kiếm được trung bình 8% một năm, lợi nhuận 6% trong một thời gian dài sẽ kéo theo rủi ro nghiêm trọng. Rõ ràng rủi ro ở đây mang tính chất cá nhân và chủ quan, trái ngược với tuyệt đối và khách quan. Một khoản đầu tư có thể rủi ro đối với một số người nhưng lại an toàn với những người khác. Vì thế đây không thể là loại rủi ro mà “thị trường” đòi hỏi đền bù dưới hình thức triển vọng lợi nhuận cao hơn.

Rủi ro thứ 2: Hiệu suất kém – Giả sử một nhà quản lý đầu tư biết rằng sắp tới sẽ không có nhiều tiền đầu tư vào dù cho tài khoản khách hàng có hoạt động tốt hay không, nhưng rõ ràng họ sẽ mất đi khách hàng nếu không thể theo kịp lợi nhuận thị trường. Đó chính là “rủi ro tiêu chuẩn” (benchmark risk), và nhà quản lý quỹ có thể loại bỏ nó bằng cách mô phỏng thị trường. Nhưng mọi nhà đầu tư, những người không chấp nhận bỏ cuộc để vượt lên thị trường và chọn cách đi khác với thị trường, sẽ có những giai đoạn cực kỳ trầm lắng.

Thực tế, do nhiều nhà đầu tư giỏi thường kiên quyết theo đuổi phương pháp của mình và vì không có phương pháp nào luôn luôn thắng, những nhà đầu tư hàng đầu có thể có những giai đoạn vô cùng kém hiệu quả. Đặc biệt, trong thời kỳ điên rồ, các nhà đầu tư có kỷ luật sẵn sàng chấp nhận rủi ro không theo kịp thị trường để giảm đi sự mạo hiểm. (Hãy nhìn Warren Buffet và Julian Robertson vào năm 1999. Năm đó, sự kém hiệu quả là điển hình cho lòng can đảm vì nó thể hiện sự từ chối tham gia vào bong bóng công nghệ).

Rủi ro thứ 3: Rủi ro sự nghiệp – đây là hình thức cực đoan của rủi ro hiệu suất kém: rủi ro xuất hiện khi người quản lý quỹ và những người mà tiền của họ là từ nhiều người khác nhau. Trong những trường hợp đó, các nhà quản lý (hay “người đại diện”) có thể không quan tâm mấy tới lợi nhuận, vì họ không được chia phần, nhưng họ cực kỳ sợ thua lỗ vì nó có thể khiến họ mất việc. Hàm ý rất rõ ràng: rủi ro mà có thể khiến người quản lý quỹ mất việc thì hiếm khi được chấp nhận.

Rủi ro thứ 4: Sự khác biệt – tương tự như trên, có loại rủi ro là trở nên khác biệt. Người quản lý tiền cho người khác có thể cảm thấy thoải mái khi đạt được hiệu suất trung bình bất kể trong điều kiện nào, hơn là khả năng mà những hành động khác biệt có thể thất bại và khiến họ bị sa thải…Mối quan tâm về rủi ro khiến nhiều người không thể đạt kết quả vượt trội, nhưng đồng thời nó lại tạo cơ hội cho các khoản đầu tư không chính thống cho những người dám theo đuổi sự khác biệt.

Rủi ro thứ 5: Thanh khoản thấp – nếu nhà đầu tư cần tiền để thanh toán tiền phẫu thuật trong vòng ba tháng hay mua nhà trong vòng một năm, họ không thể bỏ tiền vào khoản đầu tư mà không chắc có thể thanh lý theo đúng kế hoạch. Vì vậy, đối với nhà đầu tư này, rủi ro không chỉ là mất tiền hay biến động, hay bất kỳ lý do nào ở trên. Rủi ro là không thể bán đi với giá hợp lý khi họ cần tiền. Đây cũng là một rủi ro mang tính cá nhân. – Bản ghi nhớ “RISK” – 19/01/2006 –

Đâu là những yếu tố dẫn đến rủi ro thua lỗ – Howard Marks

Đầu tiên, rủi ro thua lỗ không nhất thiết xuất phát từ nền tảng yếu kém. Một tài sản với nền tảng yếu kém, cổ phiếu của một công ty không xuất sắc lắm, một trái phiếu đầu cơ hay một tòa nhà nằm ở một vị trí không được đẹp lắm có thể là một khoản đầu tư thành công nếu được mua ở giá đủ thấp.

Thứ hai, rủi ro có thể hiện diện ngay cả khi không có điểm yếu trong môi trường vĩ mô. Sự kết hợp của sự kiêu ngạo, thiếu hiểu biết và không đề phong rủi ro, và một chút bất lợi trên thị trường cũng đủ để phá hỏng mọi thứ. Nó có thể xảy ra với bất cứ ai mà không dành đủ thời gian và công sức để tìm hiểu về quá trình hình thành danh mục của họ.

Nguyên nhân chủ yếu là do tâm lý quá tích cực dẫn đến giá quá cao. Các nhà đầu tư có xu hướng liên kết những câu chuyện thú vị và hấp dẫn với lợi nhuận tiềm năng. Họ cũng mong đợi lợi nhuận cao từ những thứ đang giao dịch tốt gần đây. Những khoản đầu tư hấp dẫn này có thể đem lại lợi nhuận mà mọi người mong đợi trong một thời gian, nhưng chắc chắn là chúng cũng kèm theo rủi ro cao. Với sự phấn khích của đám đông và được nâng cao tới mức mà tôi gọi là “bệ phóng của sự nổi tiếng”, những khoản đầu tư này cung cấp khả năng đem lại lợi nhuận cao, nhưng đồng thời là khả năng lợi nhuận thấp thậm chí là thua lỗ.

Lý thuyết nói rằng lợi nhuận cao đi đôi với rủi ro cao bởi vì lợi nhuận cao tồn tại để bù đắp cho rủi ro cao. Nhưng các nhà đầu tư giá trị thực dụng lại cảm thấy ngược lại: họ tin rằng lợi nhuận cao và rủi ro thấp có thể đạt được cùng lúc bằng cách mua với giá thấp hơn trị giá của nó. Tương tự, trả giá quá cao đồng nghĩa với lợi nhuận thấp và rủi ro cao.

Những cổ phiếu chán ngắt, bị phớt lờ và chê bai thường là món hời bởi vì cổ phiếu đang không hoạt động tốt thường chính là những cổ phiếu mà đầu tư giá trị ưu ái để kiếm lợi nhuận cao. Lợi nhuận của chúng trong thị trường tăng giá thường hiếm khi xếp hàng đầu, nhưng hiệu suất trung bình lại rất tuyệt vời, ổn định hơn nhiều so với những cổ phiếu “hot”, và chúng có đặc tính là ít biến động, rủi ro cơ bản thấp và ít thua lỗ khi thị trường giảm giá. Đa phần, rủi ro lớn nhất đối với loại cổ phiếu này nằm ở khả năng hoạt động kém khi thị trường tăng mạnh mẽ. Đó là thứ mà những nhà đầu tư giá trị quan tâm tới rủi ro sẵn sàng chấp nhận.

Tôi tin chắc là chúng ta đồng ý rằng các nhà đầu tư nên và rất nên đòi hỏi lợi nhuận tiềm năng cao hơn đối với những khoản đầu tư mà họ cho là có mức độ rủi ro cao hơn. Và hy vọng chúng ta có thể đồng ý rằng khả năng mất tiền là rủi ro mà mọi người quan tâm nhất trong việc đòi hỏi lợi nhuận tiềm năng và vì thế mà định giá cho các khoản đầu tư. Câu hỏi quan trọng vẫn là: làm sao để đo lường được rủi ro đó?

Đầu tiên, rõ ràng đó là vấn đề của quan điểm: hy vọng là một ước tính về tương lai đầy học thức và kỹ năng, nhưng vẫn chỉ là một ước tính.

Thứ hai, tiêu chuẩn để định lượng là không tồn tại. Với bất kỳ khoản đầu tư nào, có người sẽ nghĩ là rủi ro cao trong khi có người lại nghĩ là rủi ro thấp. Một số sẽ cho là có khả năng không kiếm được tiền, và cũng có một số nghĩ rằng họ có thể mất một phần vốn của mình v.v… Một số người sẽ nghĩ về rủi ro mất tiền trong vòng một năm, số khác thì lo lắng về mất tiền tới khi nào còn nắm giữ nó. Rõ ràng, ngay cả khi tất cả các nhà đầu tư cùng một khoản đầu tư gặp nhau trong một căn phòng và lật ngửa bài, họ vẫn sẽ không bao giờ đồng ý một con số duy nhất đại diện cho mức độ rủi ro của khoản đầu tư đó. Thậm chí nếu họ có thể đưa ra một con số, nó cũng sẽ không thể dùng để so sánh với một con số khác bởi một nhóm các nhà đầu tư khác cho một khoản đầu tư khác. Đây là một trong những lý do tại sao tôi nói rủi ro và tỷ lệ rủi ro – lợi nhuận không thể “số hóa”, hay đưa vào thuật toán trên máy tính được.

Ben Graham và David Dodd đề cập đến vấn đề này 60 năm trước trong phiên bản thứ hai của cuốn sách “Phân Tích Chứng Khoán” (Security Analysis), cuốn kinh thánh của các nhà đầu tư giá trị: “Mối liên hệ giữa những loại đầu tư khác nhau và rủi ro thua lỗ là không rõ ràng và quá bất định với những điều kiện luôn luôn thay đổi, khiến cho việc lập trình một công thức toán học rõ ràng là không thể”.

Thứ ba, rủi ro là không đáng tin. Suy nghĩ thông thường rất dễ nắm bắt, như những việc thường diễn ra sẽ tiếp tục diễn ra. Nhưng những sự kiện bất thường hay chỉ xảy ra một lần trong đời thì rất khó để định lượng. Chính vì đầu tư dễ bị ảnh hưởng bởi những rủi ro đặc biệt mà hiếm khi xảy ra, hay còn gọi là “thảm họa không chắc sẽ xảy ra”, đồng nghĩa là nó có vẻ an toàn hơn thực tế.

Điểm mấu chốt là phần lớn rủi ro mang tính chủ quan, bị che khuất và không thể định lượng được.

Bài học rút ra là gì? Nếu rủi ro thua lỗ không thể đo lường, không thể định lượng hoặc thậm chí không thể quan sát và nếu rủi ro mang tính chủ quan, chúng ta có thể xử lý bằng cách nào? Các nhà đầu tư tài giỏi có thể cảm nhận được rủi ro vào một tình huống nhất định. Họ đưa ra phán đoán chủ yếu dựa trên (a) độ ổn định và độ tin cậy của giá trị và (b) mối quan hệ giữa giá cả và giá trị. Họ cũng cân nhắc đến những yếu tố khác, nhưng chủ yếu vẫn gói gọi trong hai điều trên.

Đã có nhiều nỗ lực trong thời gian gần đây để làm cho việc đánh giá rủi ro trở nên khoa học hơn. Nhiều tổ chức tài chính thường sử dụng “những nhà quản lý rủi ro” tách biệt với các nhóm quản lý tài sản và áp dụng các mô hình máy tính như là “giá trị rủi ro” để đo lường mức độ rủi ro của danh mục đầu tư.

Nhưng kết quả từ những người này và các công cụ của họ cũng không hơn gì dữ liệu đầu vào mà họ dựa vào và những phán đoán mà họ đưa ra khi xử lý những dữ liệu đó. Theo quan điểm của tôi, chúng sẽ không bao giờ so được với những phán đoán của những nhà đầu tư hàng đầu.

Vì sự khó khăn trong việc tính toán xác suất thua lỗ, các nhà đầu tư muốn có một thước đo khách quan cho lợi nhuận có điều chỉnh rủi ro và nhiều người chỉ có thể dựa vào tỷ lệ Sharpe. Tỷ lệ được tính bằng cách lấy tỷ suất lợi nhuận của danh mục trừ đi “lợi nhuận không rủi ro” hay lãi suất của trái phiếu kho bạc ngắn hạn đem chia cho độ lệch chuẩn (standard deviation) của tỷ suất lợi nhuận. Công thức này có vẻ hữu dụng cho các thị trường chứng khoán đại chúng với tần suất giao dịch thường xuyên.

Công thức này mang tính logic và là công thức tốt nhất mà chúng ta thực sự có hiện nay. Mặc dù nó không đề cập về khả năng thua lỗ, nhưng có lý do để tin rằng giá của những cổ phiếu có mức độ rủi ro cao hơn sẽ dao động nhiều hơn so với những cổ phiếu an toàn hơn, và do đó tỷ lệ Sharpe có thể áp dụng được.

Đối với tài sản tư nhân thiếu giá tham chiếu trên thị trường như bất động sản và toàn bộ doanh nghiệp, không có sự thay thế nào khác cho việc điều chỉnh rủi ro một cách chủ quan.

Những năm trước đây, trong khi xem xét các khó khăn trong việc đo lường rủi ro trong tương lai, tôi nhận ra rằng chính vì bản chất tiềm ẩn, không thể định lượng và chủ quan, rủi ro đầu tư, hay còn được coi là khả năng thua lỗ, không để được đo lường bằng giá trị trong quá khứ cũng như dự đoán trong tương lai.

Giả sử rằng bạn có một khoản đầu tư của bạn thành công như mong đợi. Vậy nghĩa rằng khoản đầu tư đó không rủi ro hay sao? Có thể khi bạn mua thứ gì đó với chỉ $100 và bán nó sau 1 năm với giá $200. Nó có rủi ro không? Có ai biết không? Có thể nó khiến bạn đối mặt với những bất định tiềm tàng mà đã không xảy ra. Vậy có nghĩa là nó đã rất mạo hiểm không? Hay là nó chỉ được xem là mạo hiểm vào thời điểm được phân tích và giải ngân? Nếu bạn nghĩ kỹ, câu trả lời rất đơn giản: Việc có những thứ (trong trường hợp này là thua lỗ) xảy ra không có nghĩa là nó bắt buộc phải xảy ra, và việc có những thứ không xảy ra không có nghĩa là không có khả năng xảy ra.

Trong cuốn sách “Fooled by Randomness” (Trò đùa của sự ngẫu nhiên) của tác giả Nassim Nicholas Taleb, người mà tôi cho là có uy tín về chủ đề này, ông ấy có đề cập đến khái niệm “lịch sử thay thế” mà đã có thể xảy ra nhưng đã không xảy ra.

Trong thế giới đầu tư, người ta có thể sống tốt nhiều năm bằng một chiến thắng lớn hay một dự báo vô cùng khác người nhưng cuối cùng lại chính xác. Nhưng thành công đó chứng tỏ được điều gì? Khi thị trường đang bùng nổ, thành quả cao nhất thường chỉ đến với những người dám chấp nhận rủi ro? Có phải họ rất thông minh khi tính trước được thời điểm tốt và ra sức mua vào, hay chỉ là những kẻ mạo hiểm bẩm sinh được cứu bởi những sự kiện tài chính.

Nói một cách đơn giản nhất, trong kinh doanh có bao nhiêu lần ta bắt gặp những người đúng với một lý do hoàn toàn sai? Đây là những người mà Nassim Nicholas Taleb gọi là “những kẻ ngốc may mắn”, và trong ngắn hạn thì khó có thể nói họ là những nhà đầu tư tài giỏi. Vấn đề là ngay cả khi một khoản đầu tư đã được thanh lý, vẫn không có cách nào xác định được mức độ rủi ro của nó. Đương nhiên việc một khoản đầu tư có lợi nhuận không có nghĩa là nó không có rủi ro, và ngược lại. Đối với một khoản đầu tư thành công, bạn phải nhìn vào đâu để biết liệu kết quả thuận lợi là tất yếu hay chỉ là 1% may mắn (trong rất nhiều khả năng thua lỗ)? Và như đã nói đối với một kẻ thua cuộc: làm thế nào để xác định xem đó là một khoản đầu tư hợp lý nhưng lại rất mạo hiểm, hay chỉ là một cú đâm loạn xạ xứng đáng bị trừng phạt?

Nhà đầu tư có những đánh giá rủi ro đúng đắn hay không? Đó cũng là một câu hỏi hay nhưng rất khó trả lời. Cần một hình mẫu? Hãy nghĩ đến anh chàng dự báo thời tiết. Anh ta nói có 70% khả năng ngày mai sẽ mưa. Rồi trời mưa thật, vậy là anh ta đúng hay sai? Hoặc nếu trời không mưa, anh ta đúng hay sai? Không thể nào kiểm tra được độ chính xác của các ước tính xác suất ngoài 0 hay 100, trừ khi là thử nghiệm trên diện rộng. – Bản ghi nhớ “Risk” – 19/01/2006 –

Và điều đó dẫn tới câu nói của Elroy Dimson: ”Rủi ro có nghĩa là có nhiều thứ có thể xảy ra hơn là sẽ xảy ra”.

Trích sách – Điều quan trọng nhất 

Có thể bạn quan tâm cuốn sách:

Điều Quan Trọng Nhất – Howard Marks

ĐẶT SÁCH NGAY