Bí quyết bất bại của nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett – Kiên trì chờ đợi cho “một cú đánh bóng” hoàn hảo nhất
Tỷ phú Warren Buffett – Người thầy đầu tư của những nhà đầu tư chưa từng có một năm thất bại, kể cả trong những năm thị trường gấu: 1957, 1962, 1969. Những thành tựu của ông dường như bất bại trên trường quản lý danh mục hiện đại. Mặc dù Buffett không chắp bút viết nên cuốn sách nào, giới chuyên gia đầu tư vẫn luôn phải kiêng nể ông.
Nếu như bạn từng bỏ $10.000 vào quỹ đầu tư Quỹ quan hệ đối tác Buffett từ lúc bắt đầu năm 1956, bạn đã thu về được $300.000 khi ông giải thể quỹ vào cuối năm 1969.
Bản chất cổ phiếu và cơ hội đầu tư
Bản chất của tư duy của Warren Buffett là thế giới kinh doanh được chia thành ty tỷ cấu phần kinh doanh nhỏ lẻ- mà rất đáng để đầu ra vào ở một mức giá nhất định- và cũng có hàng tá thành phần kinh doanh tồi tệ mà không hấp dẫn để chúng ta đầu tư dài hạn. Trong hầu hết thời gian, hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh đều không xứng đáng với giá mà chúng được trả, nhưng trong một vài trường hợp hiếm’ gặp, sẽ có một vài doanh nghiệp được trả với giá “như cho không”. Khi điều đó xảy ra, hãy dũng cảm mua vào, và đừng để ý đến triển vọng kinh tế ảm đảm hay dự báo thị trường chứng khoán.
Ông nghĩ về cổ phiếu chỉ là một phần nhỏ của cả một mô hình kinh doanh, và luôn bắt đầu hỏi bản thân rằng: “Tôi sẽ trả bao nhiêu cho cả công ty này?. Từ câu hỏi đó, tôi sẽ trả bao nhiêu cho 1% của công ty? Có rất ít công ty mà ông nghĩ là thú vị và đáng để mua toàn bộ, và thường ông chỉ tìm hiểu công ty khi công ty đó không có tiếng.
Hàng năm, Buffett sẽ gửi thư cho nhà đầu tư của ông: “Tôi không thể hứa kết quả cho đối tác, nhưng tôi có thể hứa và sẽ làm những điều sau:
Khoản đầu tư của chúng ta sẽ được lựa chọn dựa trên giá trị, không phải độ phổ biến
Quy trình vận hành sẽ được cắt giảm tổn thất vốn vĩnh viễn (không phải tổn thất định giá ngắn hạn) xuống mức tối thiểu
Mục tiêu của ông tuyệt đối, nhưng tương đối: Đánh bại Dow Jones với lợi nhuận thu về 10%/năm
Về cơ bản, ông sẽ mua cổ phiếu được định giá thấp, hoặc mua từ những tình huống chênh lệch giá sáp nhập. Thỉnh thoảng, ông sẽ mua cổ phần có thể kiểm soát được lợi ích trong một công ty đại chúng hoặc toàn bộ doanh nghiệp tư nhân trên cơ sở thương lượng. Ví dụ, vào 1965, ông lên nắm quyền tại Berkshire Hathaway ở New Bedford, Massachussetts, một công ty dệt may với nhiều năm làm ăn lỗ, và đang cố gắng thay đổi quản lý. Ông hiện sở hữu 47% của công ty (đối tác trước sở hữu tầm 35%), và điều này cũng giúp ông có được rất nhiều quyền sở hữu.
Ông chỉ ra rằng, có lẽ thương vụ gây bất ngờ nhất của ông vào năm 1964 là khi cổ phiếu American Express sụp đổ trên thị trường sau vụ bê bối dầu sald Tino de Angelis. Sau khi nghiên cứu công ty một cách kỹ càng, ông xác định rằng những rủi ro này đang được hạn chế, và các thế mạnh từ yếu tố cơ bản chả công ty, hoạt động thẻ tín dụng và những tấm séc du lịch, sẽ không bị ảnh hưởng. Ông đã xuống tiền mua “tất tay”, và đã chứng kiến giá cổ phiếu tăng gấp 5 lần trong vòng 5 năm tiếp theo.
Vào năm 1969, thị trường chứng khoán nở rộ, kể cả cổ phiếu rác cũng được bán với giá cao, và Buffett dường như không thể tìm được khoản đầu tư nào hời nữa.
Ông gửi một bức thư đến các đối tác của mình: “Tôi đang bất lực trước tình hình hiện tại. Khi game tiền tệ không còn đi đúng hướng thuận theo cách chơi của tôi, đó là lẽ thường tình nếu tôi nói rằng cách thức mới này đầy rẫy sai lầm, và vì vậy nếu tham gia sẽ dễ mắc lỗi, v.v.
Tuy nhiên, tôi chắc chắn rằng, tôi sẽ không từ chối cách đầu tư cũ- những logic mà tôi hiểu (mặc dù tôi cũng nghĩ rất khó để có thể áp dụng chúng vào thị trường này), dù cho nó có thu về cho tôi lợi nhuận lớn, dễ dàng, tôi vẫn sẽ không áp dụng cách thức mới này bởi nó chưa được thực hành trong thời gian dài, và tôi chưa hiểu sâu, nên có thể sẽ khiến tôi mất vốn mãi mãi.
Buffett dường như trở nên mê hoặc một vài khoản đầu tư của mình, như Berkshire Hathaway. Sau 13 năm, ông quyết định giải thể quỹ đầu tư khi quỹ đã gia tăng gấp 30 lần giá trị trên một cổ phần. Từ việc thêm 90 thành viên, thành công của ông đã lên đến mức lợi nhuận thu về đạt hơn $100 triệu. Lợi nhuận thu về được từ quản lý danh mục, cộng với lãi kép từ vốn đầu tư của bản thân mình, đã khiến Buffett có tài sản trị giá $25 triệu. Nhà đầu tư được trả lại số tiền và phần tiền lãi ở Berkshire Hathaway (nơi ông trở thành chủ tịch).
Ba năm sau khi quỹ được thanh lý, thị trường chứng khoán chứng kiến cú sập vào năm 1973-1974. Buffett (trực tiếp hoạc gián tiếp thông qua Berkshire Hathaway), đã có thể mua vào rất nhiều mô hình doanh nghiệp có “lợi nhuận gộp từ tiền bản quyền” ở giá ưu đãi: 8% Ogilvy & Mather ở giá 8; 16% Interpublic; 11% Washington Post ở giá 3, Boston Globe, Capital Cities (một nhánh riêng biệt của đài truyền hình cũng sở hữu các thời báo).; Thời báo Knight-Ridder; Bên phát hành Affiliated Publications; Media General và Pinkertons.
Một số khoản đầu tư này đã x3 hoặc x4 kể từ lúc ông bắt đầu mua. Ông cũng mua một và ngân hàng và một vài công ty không được để ý nhiều trên thị trường. Kể cả khi thị trường không đồng tình với ông, Buffett vẫn rất vui với những khoản đầu tư mà ông nắm giữ, bởi những yếu tố cơ bản của doanh nghiệp vẫn đang tốt. Ở thời điểm này, ông không còn cố gắng tối đa hóa lợi nhuận cho khoản đầu tư của mình, mà ông tập trung vào bản năng đầu tư của bản thân, và hứng thú tận hưởng việc “chơi những trò chơi đầu tư khác nhau”- từ báo chí; bảo hiểm và các lĩnh vực khác.
Hãy kiên trì chờ ở sân nhà cho một “cú đánh bóng chày hoàn hảo nhất”
“Nếu một người có ý định mua cổ phiếu phổ thông, thời điểm mua tốt nhất là bây giờ”- Buffett nói vào giữa năm 1979. “Ý tưởng đầu tư này nên được bạn lưu tâm”.
Cuộc cách mạng tại Iran đã đẩy giá dầu thế giới tăng với tốc độ chóng mặt trong thập niêm 70. Đây chính là tiền đề cho cuộc khủng hoảng kéo dàn 30 tháng tại Mỹ và được coi là lần suy thoái tồi tệ nhất kể từ đại khủng hoảng 1930. Giá năng lượng đi lên kéo theo lạm phát gia tăng, đạt đỉnh 13,5% trong năm 1980, đã buộc Cục Dự trữ Liên bang (FED) phải thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ.
Hậu quả của suy thoái lên ngành công nghiệp xe hơi, nhà đất, và sản xuất thép tồi tệ đến nỗi các ngành trên liên tục sụt giảm trong 10 năm sau, cho tới tận khi cuộc khủng hoảng tiếp theo kết thúc.
Đối chiếu với năm 2022, xung đột giữa Nga và Ukraine đẩy giá dầu tăng vọt kéo theo cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu đặc biệt ở các nước Châu Âu. Hàng loạt mặt hàng tăng giá chóng mặt, chỉ số lạm phát của nhiều quốc gia liên tục xác lập đỉnh mới. Nhằm thắt chặt tiền tệ, Fed đã có những đợt tăng lãi suất khiến giới đầu tư chao đảo.
Nhưng ẩn sau những điều tiêu cực luôn tồn tại sự tích cực. Cú sập của thị trường đôi khi lại chính là cơ hội vàng cho nhà đầu tư.
Nhà đầu tư huyền thoại Buffett cho rằng “Một lợi thế cạnh tranh to lớn mà nhà đầu tư độc lập sở hữu là anh ta có thể chờ ở sân nhà mãi mãi cho một cú đánh bóng chày hoàn hảo nhất.” Nếu anh ta muốn quả bóng cách đúng 2 inches trên trung điểm, anh ta có thể đứng đó mãi mãi cho đến khi có cú đánh dễ dàng hơn cho mình. Thị trường chứng khoán là nơi duy nhất mà điều này xảy ra. Bạn không chỉ có thể chờ thời cơ giảm giá, bạn còn biết được đâu là nơi đang có sự giảm giá tuyệt vời.
Buffett quan sát được rằng bạn có thể cải thiện được hiệu suất đầu tư của mình bằng việc có một hạn ngạch- một giới hạn cho các ý tưởng đầu tư mà bạn có thể thử trong một năm- ví dụ như vậy- hoặc thậm chí là trong thời gian ngắn hơn.
Sẽ có nhiều lúc, nhà quản lý đầu tư biến lợi thế của mình thành bất lợi. Cảm thấy bắt buộc phải duy trì hoạt động, anh ấy có thể xoay người ở quá nhiều cú ném, thay vì chờ đến khi bản thân có được niềm tin tuyệt đối. Dường như anh có thể nghe thấy tiếng khách hàng từ đâu ra: “Xoay xở đi, đừng như tên vô gia cư vô dụng!”.
Đó là bài học xương máu mà vị tỷ phú này đã rút ra vào năm 11 tuổi, Buffett đã mua 3 cổ phần ở Cities Services được ưa thích ở giá 38. Chị của ông, lúc đó 14 tuổi, nghĩ rằng bản thân có thể làm tốt hơn, và cũng mua vào 3 cổ phần. Giá cổ phiếu tụt xuống 27. Cô ấy hỏi Buffett về cổ phiếu mỗi ngày. Cuối cùng, giá đã phục hồi và tăng lên 40. Để đỡ đau đầu và đỡ bị hỏi nhiều, Buffett đã bán cổ phiếu của ông và của cô ấy, kiếm được lợi nhuận tổng là $5, sau phí hoa hồng. Cổ phiếu ngay sau đó lên đến mức giá 200 đô! Và ông chưa bao giờ quên được bài học đó.
Ông chỉ ra rằng, ví dụ, kể cả khi ông thông báo với đối tác của mình rằng 40% tiền của họ đang được đầu tư vào American Express, và khoản đầu tư này an toàn như đầu tư bạc trong dài hạn, đối tác của ông vẫn sẽ lo lắng, hỏi nhiều câu hỏi và gửi mail cho ông những bài báo để ông đọc. Điều tốt nhất ông có thể làm là lãng phí thời gian, còn điều tồi tệ nhất có lẽ là bị ảnh hưởng bởi những gì đối tác phản ứng. Ông miêu tả khoảnh khắc đó tựa như việc bác sỹ phẫu thuật phải liên tục nói chuyện với bệnh nhân trong cuộc phẫu thật quan trọng vậy.
Buffett khuyến nghị nhà đầu tư ít tập trung vào EPS khi so sánh với ROC- thứ tạo ra lợi nhuận. Sẽ có nhiều cách “cook” EPS và tăng trưởng lợi nhuận, nhưng ROC thì khó để fake số hơn nhiều.
Buffett tin rằng gần như không có ai nên bán khống, nhưng nếu có người như vậy, thì nên bán khống cả thị trường- một list đại diện- hơn là một vài cổ phiếu được nhận định là đắt. Ben Graham đã từng cố gắng bán khống một vài cổ phiếu định giá cao. ¾ lần như vậy sẽ thành công, nhưng ở lần thứ 4 ông sẽ bị thất bại bởi cổ phiếu định giá cao đó sẽ lên cao vút bởi kỳ vọng của thị trường.
Hà An
Có thể bạn quan tâm:
Payback Time – Ngày đòi nợ – Phil Town
(đầu tư theo phong cách Warren Buffett, Charlie Munger)
