Charlie Munger: Suy nghĩ thực tế về suy nghĩ thực tế?
(Bài nói chuyện thân mật của Charles T. Munger vào ngày 20 tháng 7 năm 1996)
Suốt sự nghiệp của mình, tôi đã tiếp thu rất nhiều quan niệm phổ quát, cực kỳ đơn giản mà bản thân tôi thấy rất hữu ích khi giải quyết vấn đề. Tôi sẽ mô tả năm trong số những quan niệm này. Sau đó tôi sẽ đưa ra một vấn đề ở quy mô cực đoan. Cụ thể hơn, vấn đề tôi đưa ra là biến số vốn ban đầu 2 triệu đô la thành 2 nghìn tỷ đô la, một số tiền đủ lớn cho một thành tựu thực sự. Và rồi, tôi sẽ tìm cách giải quyết vấn đề bằng các quan niệm phổ quát và hữu ích mà tôi đề cập. Từ đó, tôi sẽ nêu ra những hàm ý giáo dục quan trọng trong điều tôi trình bày. Tôi sẽ kết thúc bằng cách này vì mục tiêu của tôi là giáo dục, đích đến tôi nhắm tới hôm nay là tìm kiếm các phương thức tư duy tốt hơn.
Quan niệm hữu ích đầu tiên tôi muốn đề cập là tốt nhất, ta nên đơn giản hóa vấn đề bằng cách xác định đâu là những câu hỏi “rõ như ban ngày” nhất.
Quan niệm hữu ích thứ hai bắt chước kết luận của Galileo về việc bản chất thực sự của khoa học thường chỉ được biểu lộ bằng toán học, tựa hồ toán học là ngôn ngữ của thần thánh. Góc nhìn này của Galileo cũng rất hiệu quả trong cuộc sống thực tế lắm vấn đề của chúng ta. Nếu không có khả năng tính toán học, phần lớn cuộc đời mình, anh sẽ chẳng khác nào anh chàng một chân trong cuộc thi đá đít nhau.
Quan niệm hữu ích thứ ba là suy nghĩ vấn đề theo hướng xuôi là không đủ. Anh cũng phải biết lật ngược vấn đề, giống như một kẻ muốn biết mình chết ở đâu để không bao giờ đi đến nơi đó. Thật vậy, có nhiều vấn đề không thể giải quyết nếu chỉ nhìn xuôi. Đó là lý do tại sao Nhà số học vĩ đại, Carl Jacobi, thường nói: “Lật ngược, luôn luôn lật ngược.” Và tại sao Pythagoras tư duy bằng cách lật ngược vấn đề để chứng minh rằng căn bậc hai của hai là một số vô tỉ.
Quan niệm hữu ích thứ tư là trí tuệ tốt nhất và thiết thực nhất là trí tuệ học thuật cơ bản. Nhưng có một phẩm chất cực kỳ quan trọng: anh phải suy nghĩ dưới góc nhìn đa ngành. Anh phải thường xuyên tận dụng các khái niệm dễ học từ các khóa dành cho sinh viên năm nhất trong các môn học nền. Khi các ý tưởng cơ bản phù hợp, anh không được để cách anh giải quyết vấn đề bị giới hạn bởi việc chia nhỏ thành các ngành và phân ngành, chịu sự cấm đoán ngặt nghèo trước bất cứ tư tưởng nào nằm ngoài lĩnh vực của mình, như giới học thuật và nhiều bộ máy kinh doanh hiện tại. Thay vào đó, anh phải tư duy đa ngành tương tự như cách Ben Franklin đề ra trong cuốn Poor Richard’s Almanack: “Nếu muốn hoàn thành thì tự làm. Còn không thì tống tiễn.” Nếu trong suy nghĩ của mình, anh hoàn toàn dựa dẫm vào người khác, ở đây ý nói tới việc mua lời khuyên từ chuyên gia, thì bất cứ khi nào anh ở ngoài lĩnh vực chuyên môn nhỏ hẹp của bản thân, anh sẽ rất chật vật. Và những khó khăn khi phối hợp một cách phức tạp không phải nguyên nhân duy nhất khiến anh thất bại. Anh sẽ còn phải đối mặt với hiện thực mà một nhân vật của G. B. Shaw từng nói: “Suy cho cùng, mọi nghề nghiệp là âm mưu chống lại những kẻ không chung thuyền.” Thật ra, đây là một trong những lần hiếm hoi nhân vật Shaw đã có phần xem nhẹ sự đáng sợ của một vấn đề mà Shaw không thích. Thường thì anh gặp thất bại không phải vì chuyên gia cố vấn với hiểu biết hạn hẹp của anh cố ý làm sai. Vấn đề anh gặp xuất phát từ thiên kiến trong tiềm thức của người này. Nói cụ thể hơn, nhận thức của anh ta thường bị hạn chế bởi động lực tài chính người này khác của anh. Và bản thân anh ta cũng phải chịu khiếm khuyết tâm lý mà câu nói sau nhắc đến: “Với người đàn ông cầm búa, vấn đề nào cũng giống cái đinh.”
Quan niệm hữu ích thứ năm là ta chỉ thu được hiệu quả cực lớn và cực ấn tượng khi kết hợp thật nhiều yếu tố. Ví dụ, người ta đã kìm hãm được bệnh lao trong thời gian dài chỉ bằng thói quen kết hợp với việc sử dụng ba loại thuốc phù hợp. Và các hiệu quả lớn khác, như chuyến bay chẳng hạn, cũng theo mô hình tương tự.
Tìm đọc quyển sách Damn Right! – Vén màn bí ẩn về tỷ phú Charlie Munger để trải nghiệm những sự kiện nổi bật trong cuộc đời của tỷ phú Charlie Munger và cách mà ông trở thành cánh tay phải của huyền thoại Warren Buffett >>tại đây
Happy Live Team
Tìm hiểu thêm về sách Damn Right! – Vén màn bí ẩn về tỷ phú Charlie Munger
