Hệ thống đầu tư Mark Minervini – Mỗi mùa báo cáo tài chính, phần lớn nhà đầu tư vẫn lặp lại cùng một câu hỏi – “Nên mua cổ phiếu nào? Người thì chạy theo tin đồn, người nghe môi giới “rỉ tai”, người khác lại nghĩ đơn giản: “Thấy nó rẻ quá rồi, không mua thì phí.” Nhưng những điều này chỉ khiến bạn lãng phí thời gian, và mất tiền…bởi nó không xuất phát từ năng lực đầu tư của bạn. Điều bạn cần làm – không phải là tìm “mẹo” để mua cổ phiếu, mà là xây dựng cho mình một phương pháp, một bộ nguyên tắc rõ ràng để có thể tự chủ trong phân tích, đánh giá và ra quyết định, thay vì phó mặc tài sản của mình cho cảm xúc hay lời khuyên của người khác. Hôm nay, Happy Live giới thiệu đến bạn những yếu tố cốt lõi mà Mark Minervini luôn tập trung khi đọc báo cáo tài chính, để phát hiện sớm các doanh nghiệp có khả năng bứt phá tăng trưởng thật sự.

Nếu mục tiêu của bạn là đạt được thành tích giao dịch siêu hạng trên thị trường chứng khoán, thì mỗi công ty trong danh mục đầu tư đều phải sở hữu hoạt động kinh doanh xuất sắc. – Mark Minervini – 

Các siêu cổ phiếu luôn nổi bật vì chúng thể hiện khả năng cải thiện và tăng trưởng liên tục về lợi nhuận, doanh số và biên lợi nhuận. Những công ty như vậy thường xuyên công bố báo cáo kết quả kinh doanh hàng quý vượt kỳ vọng của các nhà phân tích Phố Wall. Chính những bất ngờ tích cực này là động lực giúp giá cổ phiếu tăng vọt.

Đừng quá luyến tiếc một cổ phiếu đang trong xu hướng giảm giá chỉ vì công ty đó từng có tên tuổi. Nhiều siêu cổ phiếu đến từ những công ty mà bạn có thể chưa từng nghe đến. Cơ hội lớn luôn nằm ở phía trước chứ không phải trong quá khứ. Danh tiếng hay quy mô của công ty không phải là lý do hợp lý để bạn miễn cưỡng giữ lại cổ phiếu, trong khi thị trường vẫn có rất nhiều lựa chọn hấp dẫn hơn.

Mỗi kỳ công bố báo cáo doanh thu và lợi nhuận sẽ mang đến những thông tin quan trọng để đánh giá lại các công ty trong danh mục đầu tư của bạn. Khi đó, bạn sẽ tiến hành rà soát lại toàn bộ danh mục: cổ phiếu nào vẫn tiếp tục thể hiện kết quả tích cực sẽ được giữ lại, còn những cổ phiếu có kết quả kinh doanh kém hấp dẫn cần được thay thế bằng các cơ hội tốt hơn.

Tại sao phải chú ý đến lợi nhuận?

Trên thị trường bất động sản, câu châm ngôn nổi tiếng là: “vị trí, vị trí và vị trí”. Còn trên thị trường chứng khoán, điều cốt lõi chính là: “lợi nhuận, lợi nhuận và lợi nhuận”. Một công ty có thể tạo ra bao nhiêu lợi nhuận và duy trì điều đó trong bao lâu? Câu hỏi này dẫn đến ba vấn đề then chốt mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần phải làm rõ khi đánh giá về lợi nhuận: công ty kiếm được bao nhiêu tiền? Mất bao lâu để tạo ra khoản lợi nhuận đó? Và liệu lợi nhuận đó có đủ bền vững? Khả năng sinh lời, mức độ ổn định và tính dự báo của lợi nhuận chính là những yếu tố then chốt có ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá cổ phiếu.

Để hiểu rõ hơn về cách lợi nhuận ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, chúng ta cần nhìn vào cách Phố Wall vận hành. Ai đang thực sự dẫn dắt xu hướng giá? Chính là các nhà đầu tư tổ chức – bao gồm các quỹ tương hỗ, quỹ phòng ngừa rủi ro, quỹ hưu trí và công ty bảo hiểm. Nhiều nhà đầu tư tổ chức, kể cả những người dày dạn kinh nghiệm, thường sử dụng các mô hình định lượng để phát hiện những “bất ngờ tích cực” trong báo cáo lợi nhuận – tức là khi công ty công bố lợi nhuận vượt kỳ vọng của các nhà phân tích. Ngay khi những bất ngờ tích cực này xuất hiện, các cổ phiếu đó lập tức lọt vào tầm ngắm, hoặc được đưa vào danh sách theo dõi, thậm chí được mua ngay bởi các tổ chức lớn.

Phần lớn các nhà đầu tư tổ chức áp dụng mô hình định giá dựa trên lợi nhuận để đánh giá mức độ hấp dẫn của một cổ phiếu. Khi một công ty công bố kết quả kinh doanh vượt kỳ vọng, các nhà phân tích buộc phải rà soát và điều chỉnh tăng dự báo lợi nhuận trong các quý tiếp theo. Sự điều chỉnh này sẽ khiến cổ phiếu thu hút được nhiều sự chú ý hơn từ cộng đồng đầu tư. Khi dự phóng lợi nhuận được điều chỉnh tăng, mức định giá công ty cũng sẽ tăng theo. Hệ quả là cổ phiếu trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư tổ chức, từ đó kích thích lực mua và đẩy giá cổ phiếu đi lên.

Sự bất ngờ của lợi nhuận?

Hãy cùng xem Phố Wall định nghĩa như thế nào về khái niệm “sự bất ngờ của lợi nhuận”. Đơn giản, đó là khi lợi nhuận thực tế của một công ty tốt hơn hoặc tệ hơn so với ước tính của các nhà phân tích. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy các ước tính lợi nhuận này từ các nguồn thông tin phổ biến như Yahoo! Finance, Zacks hay Briefing.com.

Ví dụ, nếu phần lớn các nhà phân tích theo dõi công ty XYZ cùng đồng thuận rằng EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) quý tới sẽ đạt 0.53 đô la, nhưng khi công bố chính thức, EPS đạt 0.60 đô la, thì đây là một sự bất ngờ tích cực với mức chênh lệch 0.07 đô la. Ngược lại, nếu EPS chỉ đạt 0.48 đô la, thì sự bất ngờ tiêu cực là 0.05 đô la.

Những bất ngờ như vậy thường kích hoạt phản ứng mạnh mẽ từ thị trường. Trong trường hợp có sự bất ngờ tích cực, dòng tiền sẽ nhanh chóng đổ vào khiến giá cổ phiếu tăng mạnh. Nhiều nghiên cứu cho thấy, tác động từ những cú “bất ngờ” này, cũng như cú đảo chiều sau khi thông tin được công bố, có thể kéo dài suốt nhiều tháng – giá cổ phiếu tiếp tục di chuyển theo hướng của sự bất ngờ đó.

Mặc dù lý thuyết thị trường hiệu quả cho rằng giá cổ phiếu phản ánh ngay lập tức mọi thông tin mới một cách ngẫu nhiên, nhưng trên thực tế, các nhà giao dịch chuyên nghiệp hiểu rõ rằng lý thuyết này có nhiều điểm thiếu sót. Trước hết, không thể kỳ vọng rằng tất cả nhà đầu tư đều phản ứng tại cùng một thời điểm. Ngoài ra, tính thanh khoản là một yếu tố quan trọng. Chỉ một số cổ phiếu có đủ thanh khoản để cho phép nhà đầu tư lớn giao dịch dễ dàng. Những tổ chức đầu tư lớn phải mua dần trong một khoảng thời gian đủ dài để tránh đẩy giá lên quá nhanh. Tương tự, nếu họ bán ra ồ ạt, họ sẽ vô tình tự đẩy giá xuống sâu hơn.

Đây chính là lý do tại sao các cú đảo chiều giá sau khi công bố kết quả kinh doanh có thể kéo dài trong một khoảng thời gian đáng kể, đặc biệt là khi sự bất ngờ lợi nhuận là đủ lớn. Do đó, hãy chủ động tìm kiếm những công ty công bố kết quả kinh doanh vượt kỳ vọng – càng vượt xa dự báo, giá cổ phiếu càng có khả năng tăng mạnh và bền vững hơn.

Lợi nhuận lớn thu hút nhiều sự quan tâm

Khi một công ty liên tục công bố báo cáo lợi nhuận vượt kỳ vọng trong nhiều quý liên tiếp, điều này không chỉ khiến các nhà phân tích phải điều chỉnh tăng ước tính lợi nhuận, mà còn khiến các công ty môi giới chứng khoán nâng mức khuyến nghị đầu tư đối với cổ phiếu đó. Nói cách khác, một công ty đánh bại kỳ vọng lợi nhuận của giới phân tích có thể tạo ra một làn sóng mua mới và mạnh mẽ hơn.

Một cổ phiếu vốn chưa được chú ý nhiều trên thị trường có thể bắt đầu thu hút sự quan tâm nhờ vào tăng trưởng lợi nhuận đột biến. Nếu tốc độ tăng trưởng EPS ngày càng cao qua từng quý – chẳng hạn lần lượt đạt mức tăng 10%, 30%, rồi 50% – điều này có thể kích hoạt một cơn sốt đầu tư vào cổ phiếu đó. Giá cổ phiếu tăng mạnh nhờ sự cải thiện trong các yếu tố cơ bản và kỳ vọng tăng trưởng tiếp tục duy trì trong tương lai.

Khi xu hướng tăng giá được xác nhận bởi các chỉ số cơ bản tích cực, số lượng nhà đầu tư tổ chức bị thu hút cũng sẽ tăng lên. Các mô hình định lượng sẽ được kích hoạt, và các lệnh mua tiếp tục đổ vào thị trường. Các nhà đầu tư theo đà tăng trưởng (momentum investors) bắt đầu mua chỉ vì xu hướng tăng giá đã rõ ràng. Đôi khi, một số nhà đầu tư còn mua vào bất chấp các yếu tố cơ bản ra sao, chỉ đơn thuần vì họ tin rằng cổ phiếu đang có đà tăng giá mạnh mẽ sẽ còn tiếp tục tăng trong ngắn hoặc trung hạn.

Tại một thời điểm nhất định, tăng trưởng trở nên quá rõ ràng và được thị trường công nhận rộng rãi. Cổ phiếu này chính thức được xem là cổ phiếu tăng trưởng. Khi đó, dòng tiền thông minh – vốn đã sớm nhận ra tiềm năng và mua vào trước đó – bắt đầu xem xét chốt lời, trong khi các nhà đầu tư cá nhân thiếu kinh nghiệm mới bắt đầu gia nhập thị trường sau khi đọc tin tức tích cực từ báo chí hoặc truyền hình. Ngay sau đó, tốc độ tăng trưởng EPS bắt đầu chững lại. Khi tăng trưởng mất đà, áp lực bán ra gia tăng khiến giá cổ phiếu sụt giảm.

Chu kỳ tăng trưởng lợi nhuận và chu kỳ giá của cổ phiếu tăng trưởng luôn lặp lại theo thời gian. Điều quan trọng là bạn cần xác định được vị trí hiện tại của cổ phiếu trong các chu kỳ này để tận dụng lợi thế giao dịch hiệu quả.

Cổ phiếu bạn nên mua vào

Lợi nhuận cao cuối cùng sẽ thu hút các nhà đầu tư tổ chức lớn tham gia và tạo điều kiện để giá cổ phiếu tăng mạnh. Chiều dài của giai đoạn 2 tăng giá phụ thuộc vào yếu tố cốt lõi là khả năng công ty duy trì tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao trong bao lâu. Một số công ty có thể duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong một khoảng thời gian dài.

Trong một xu hướng tăng giá mạnh, bạn không cần phải do dự quá nhiều. Thay vì liên tục mua bán ngắn hạn, hãy trở thành một “nhà đầu tư” đúng nghĩa – tức là kiên trì nắm giữ cổ phiếu trong suốt giai đoạn tăng trưởng để tối ưu hóa lợi nhuận. Hãy tìm kiếm các cổ phiếu đang ở giai đoạn 2 tăng giá và được hậu thuẫn bởi đà tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ – đó chính là công thức để bạn có cơ hội trở thành một nhà giao dịch siêu hạng.

Thỉnh thoảng, một cổ phiếu có thể tăng giá mạnh ngay cả khi công ty chưa ghi nhận lợi nhuận đáng kể ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, đà tăng này thường phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư về triển vọng sinh lời lớn trong tương lai. Dù vậy, trong phần lớn trường hợp (tỷ lệ lên đến 75%), các cổ phiếu tăng giá mạnh thường có mức tăng trưởng lợi nhuận rất ấn tượng so với cùng kỳ năm trước trong quý gần nhất.

Lý tưởng nhất là khi lợi nhuận tăng trưởng đều đặn và liên tục qua từng quý. Theo các nghiên cứu của chúng tôi về siêu cổ phiếu, cũng như nghiên cứu của Love và Reinganum, lợi nhuận của quý hiện tại thường có mối tương quan chặt chẽ nhất với mức tăng giá của cổ phiếu.

Để cổ phiếu bạn đang nắm giữ có thể thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư tổ chức, yêu cầu tối thiểu là lợi nhuận quý hiện tại phải thật sự nổi bật. Nhiều nhà quản lý quỹ đầu tư theo chiến lược tăng trưởng thường đặt ra tiêu chuẩn tăng trưởng EPS trong một, hai hoặc ba quý gần nhất ở mức tối thiểu 20% – 25%. Tất nhiên, mức tăng trưởng càng cao thì càng hấp dẫn. Các công ty thực sự thành công thường báo cáo mức tăng trưởng lợi nhuận 30% – 40%, thậm chí cao hơn, trong giai đoạn trở thành siêu cổ phiếu. Trong các thị trường tăng giá mạnh, bạn thậm chí có thể nâng tiêu chuẩn này lên – tìm kiếm những công ty có lợi nhuận tăng trưởng từ 40% đến 100% hoặc cao hơn trong hai đến ba quý gần nhất. Những công ty duy trì tăng trưởng cao liên tiếp trong bốn, năm hoặc sáu quý là ứng viên sáng giá cho danh mục siêu cổ phiếu.

Một điểm quan trọng khác là xác định thời điểm thích hợp để thêm những cổ phiếu này vào danh mục, cũng như theo dõi sát lịch công bố báo cáo lợi nhuận quý. Thông thường, công ty hiếm khi công bố sớm kết quả kinh doanh trước thời hạn chính thức. Nhà đầu tư nên theo dõi sát các thông tin về báo cáo lợi nhuận và cập nhật từ các công ty trong cùng ngành.

Dưới đây là một số ví dụ điển hình về các siêu cổ phiếu từng có mức tăng trưởng lợi nhuận vượt trội trong giai đoạn bứt phá:

– Cisco Systems (mã CSCO): Từ tháng 3 năm 1989 đến tháng 5 năm 1993, công ty này báo cáo 15 quý có tăng trưởng lợi nhuận vượt 100% trong tổng số 17 quý. Hai quý còn lại cũng có mức tăng trưởng ấn tượng, lần lượt là 92% và 71%. Giá cổ phiếu Cisco tăng hơn 13 lần trong giai đoạn này.

– Home Depot (mã HD): Từ tháng 9 năm 1989 đến tháng 12 năm 1992, công ty công bố 14 quý liên tiếp có tăng trưởng lợi nhuận trên 29%, giúp giá cổ phiếu tăng hơn 500%.

– Microsoft (mã MSFT): Trong giai đoạn 1987 – 1991, Microsoft ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận trên 36% trong 15 trên 16 quý. Giá cổ phiếu tăng hơn 1.200% trong thời gian này.

– Apollo Group (mã APOL): công ty này có 45 quý liên tiếp đạt hoặc vượt kỳ vọng lợi nhuận của các nhà phân tích, trở thành một trong những siêu cổ phiếu tăng mạnh nhất trong lịch sử.

– Green Mountain Coffee Roasters (mã GMCR): Trong giai đoạn 2009 – 2011, tăng trưởng lợi nhuận hàng quý đạt trung bình 112%, doanh thu tăng 67%. Giá cổ phiếu tăng hơn 650% trong vòng 24 tháng.

– Amgen (mã AMGN): Trong đầu thập niên 1990, công ty đạt mức tăng trưởng lợi nhuận trung bình hàng quý lên đến 288% trong suốt đợt tăng giá mạnh.

Sự tăng tốc trong tăng trưởng lợi nhuận

Ngoài việc tìm kiếm các công ty có lợi nhuận vượt kỳ vọng, tôi đặc biệt chú trọng đến sự tăng tốc trong tốc độ tăng trưởng lợi nhuận – tức là tốc độ tăng trưởng EPS quý sau cao hơn quý trước. Theo nghiên cứu, hơn 90% các cổ phiếu chiến thắng trên thị trường đều có dấu hiệu tăng tốc này ngay trước hoặc trong giai đoạn bứt phá về giá.

Ví dụ, giả sử EPS hàng quý so với cùng kỳ năm trước diễn biến như sau: cách đây bốn quý, EPS giảm 0.05 đô la; cách đây ba quý, tăng 10%; cách đây hai quý, tăng 28%; và quý gần nhất, tăng 56%. Như vậy, tốc độ tăng trưởng EPS đang liên tục tăng lên qua từng quý – một tín hiệu rất tích cực, thường chỉ xuất hiện ở những siêu cổ phiếu. Nếu tốc độ tăng trưởng lợi nhuận hàng năm cũng có đà tăng tương tự, đó sẽ là sự xác nhận mạnh mẽ hơn nữa.

Tăng trưởng lợi nhuận phải dựa trên tăng trưởng doanh thu

Bên cạnh việc đạt tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao và có sự tăng tốc qua từng quý, bạn cần quan sát mẫu hình tương tự ở doanh thu – tức là tốc độ tăng trưởng doanh thu hàng quý cũng phải cao và có dấu hiệu tăng tốc. Thông thường, một cổ phiếu dẫn dắt thị trường sẽ ghi nhận tốc độ tăng trưởng doanh thu ở mức ba con số trong hai, ba, hoặc nhiều quý liên tiếp gần đây. Thực tế cho thấy, nhiều cổ phiếu chiến thắng thị trường thường duy trì mức tăng trưởng doanh thu cao liên tục trong vài năm.

Ví dụ, từ tháng 3 năm 2009 đến tháng 12 năm 2010, Netflix công bố 8 quý liên tiếp có tốc độ tăng trưởng doanh thu tăng dần từ 21% lên 34%, với mức trung bình đạt 45%. Trong giai đoạn này, giá cổ phiếu Netflix đã tăng hơn 500%. Một ví dụ khác là Home Depot, khi giá cổ phiếu tăng tới 698% từ tháng 6 năm 1982 đến tháng 6 năm 1983, nhờ mức tăng trưởng doanh thu các quý lần lượt đạt 104%, 159%, 191% và 220%. Chính đà tăng tốc trong tăng trưởng doanh thu đã tạo lực đẩy mạnh mẽ cho giá cổ phiếu.

Năm 2010, sự tăng tốc doanh thu cũng đóng vai trò quan trọng giúp F5 Networks duy trì tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao, góp phần đưa giá cổ phiếu tăng hơn 500%.

Điểm then chốt đối với các siêu cổ phiếu là: tăng trưởng lợi nhuận mạnh phải được hậu thuẫn bởi tăng trưởng doanh thu thực chất, thay vì đến từ các thủ thuật kế toán. Nếu bạn tập trung vào các cổ phiếu vừa có tăng trưởng doanh thu cao, vừa có tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ, khả năng bạn trở thành một nhà giao dịch siêu hạng sẽ gia tăng đáng kể.

Kiểm tra xu hướng của doanh thu và lợi nhuận

Thông thường, tôi sẽ nhìn lại dữ liệu từ một đến hai năm để đánh giá xem liệu công ty có đang duy trì được sự tăng tốc trong tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận hay không. Tất nhiên, cuộc sống không phải lúc nào cũng hoàn hảo – nếu không có sự tăng tốc, điều đó không đồng nghĩa với việc cổ phiếu không tốt. Bạn có thể áp dụng cách tính trung bình động hai quý theo chu kỳ bốn, sáu hoặc tám quý để đánh giá xu hướng tổng thể.

Điều quan trọng là xu hướng phải tăng đều đặn. Ngược lại, nếu doanh thu và lợi nhuận cho thấy dấu hiệu giảm tốc rõ rệt – đặc biệt là sụt giảm mạnh trong hai hoặc nhiều quý gần nhất – thì đó là tín hiệu cho thấy cổ phiếu này có thể không còn hấp dẫn.

Lợi nhuận hàng năm

Nếu một công ty thực sự hoạt động hiệu quả, thành công đó sẽ không chỉ xuất hiện trong một sớm một chiều. Một báo cáo lợi nhuận bất ngờ tích cực trong một quý có thể chỉ là sự khởi đầu cho chuỗi các quý tăng trưởng mạnh tiếp theo. Lợi nhuận cao trong một vài quý đơn lẻ sẽ dần được phản ánh vào kết quả cả năm, và chính lợi nhuận hàng năm tăng trưởng mới là yếu tố đủ sức thúc đẩy giá cổ phiếu tăng mạnh trong dài hạn.

Một trong những cổ phiếu thành công nhất trong vài thập kỷ gần đây là Apollo Group. Từ năm 2000 đến năm 2004, giá cổ phiếu của công ty này đã tăng từ 10 đô la lên 96 đô la. Trong suốt giai đoạn này, Apollo duy trì tốc độ tăng trưởng EPS trung bình hàng năm là 40%, trong đó tăng trưởng lợi nhuận năm tăng tốc đáng kể, từ mức 28% vào năm 2000 lên đến 55% vào năm 2003. Đây chính là kiểu tăng trưởng thường thấy ở các siêu cổ phiếu. Do đó, bên cạnh việc theo dõi lợi nhuận quý, nhà đầu tư cũng cần đặc biệt chú ý đến mức tăng trưởng lợi nhuận năm.

Tìm kiếm năm đột phá

Hãy nhìn lại dữ liệu trong vòng hai đến bốn năm (hoặc lâu hơn nếu cần) để xem liệu lợi nhuận năm hiện tại có tạo nên sự bứt phá so với xu hướng tăng trưởng thông thường trong những năm trước hay không. Việc lợi nhuận bất ngờ vượt lên rõ rệt khỏi vùng tăng trưởng cũ có thể là một dấu hiệu quan trọng cho thấy công ty đang bước vào một giai đoạn mới mạnh mẽ hơn. Bên cạnh đó, cần tiếp tục theo dõi một đến hai quý tiếp theo, cũng như dự báo cho năm tài chính kế tiếp để đánh giá xem xu hướng tăng trưởng có tiếp diễn hay không.

Kết luận:

Đây là những mảnh ghép quan trọng trong việc nghiên cứu báo cáo tài chính mà Mark Minervini chia sẻ đến nhà đầu tư cá nhân tự thân trong cuốn sách Phù thủy giao dịch chứng khoán Mark Minervini. Để bạn có thể nghiên cứu chiến lược đầu tư SEPA toàn diện thì đừng bỏ lỡ cuốn sách này.

Happy Live team sưu tầm/Phù Thủy giao dịch chứng khoán Mark Minervini

Có thể bạn quan tâm: Phù thủy giao dịch chứng khoán Mark Minervini 

ĐẶT NGAY