Hệ thống đầu tư Mark Minervini – Nếu mục tiêu của bạn là đạt được thành giao dịch siêu hạng trên thị trường chứng khoán, thì mỗi công ty trong danh mục đầu tư đều phải sở hữu hoạt động kinh doanh xuất sắc.

Điều gì tạo nên các “Siêu Cổ Phiếu”

Thị trường chứng khoán không mấy quan tâm đến quá khứ hay vị thế hiện tại của một công ty. Điều mà thị trường thực sự chú ý là tương lai – cụ thể hơn, đó là triển vọng tăng trưởng. Nên nhớ, tiêu chí của chúng ta là tìm kiếm các siêu cổ phiếu: những cổ phiếu có khả năng tăng giá vượt trội so với phần còn lại của thị trường. Các siêu cổ phiếu thường mang vẻ đắt đỏ và hiếm khi xuất hiện trong nhóm cổ phiếu đang bị bán tháo. Chúng đắt bởi một lý do chính đáng: công ty đang ghi nhận mức tăng trưởng thực sự về cả doanh thu và lợi nhuận. Ngược lại, việc mua vào một cổ phiếu đang trên đà giảm giá chẳng khác nào đi chọn một món hàng đã hư hỏng.

Nếu mục tiêu của bạn là đạt được thành tích giao dịch siêu hạng trên thị trường chứng khoán, thì mỗi công ty trong danh mục đầu tư đều phải sở hữu hoạt động kinh doanh xuất sắc. Các siêu cổ phiếu luôn nổi bật vì chúng thể hiện khả năng cải thiện và tăng trưởng liên tục về lợi nhuận, doanh số và biên lợi nhuận. Những công ty như vậy thường xuyên công bố báo cáo kết quả kinh doanh hàng quý vượt kỳ vọng của các nhà phân tích Phố Wall. Chính những bất ngờ tích cực này là động lực giúp giá cổ phiếu tăng vọt.

Đừng quá luyến tiếc một cổ phiếu đang trong xu hướng giảm giá chỉ vì công ty đó từng có tên tuổi. Nhiều siêu cổ phiếu đến từ những công ty mà bạn có thể chưa từng nghe đến. Cơ hội lớn luôn nằm ở phía trước chứ không phải trong quá khứ. Danh tiếng hay quy mô của công ty không phải là lý do hợp lý để bạn miễn cưỡng giữ lại cổ phiếu, trong khi thị trường vẫn có rất nhiều lựa chọn hấp dẫn hơn.

Mỗi kỳ công bố báo cáo doanh thu và lợi nhuận sẽ mang đến những thông tin quan trọng để đánh giá lại các công ty trong danh mục đầu tư của bạn. Khi đó, bạn sẽ tiến hành rà soát lại toàn bộ danh mục: cổ phiếu nào vẫn tiếp tục thể hiện kết quả tích cực sẽ được giữ lại, còn những cổ phiếu có kết quả kinh doanh kém hấp dẫn cần được thay thế bằng các cơ hội tốt hơn.

Tại sao lại phải chú ý đến lợi nhuận

Trên thị trường bất động sản, câu châm ngôn là “địa thế, địa thế, địa thế”. Trên thị trường chứng khoán, câu châm ngôn sẽ là “lợi nhuận, lợi nhuận, lợi nhuận”. Công ty có thể kiếm được bao nhiêu tiền và trong bao lâu? Điều này dẫn tới ba câu hỏi cơ bản cho mỗi nhà đầu tư cần phải trả lời khi đánh giá lợi nhuận: Kiếm được bao nhiêu tiền? Mất bao nhiêu lâu để kiếm được số tiền đó? Và độ bền vững của lợi nhuận như thế nào? Khả năng sinh lợi, tính ổn định và có thể tiên đoán của lợi nhuận là những yếu tố mạnh nhất tác động lên giá chứng khoán.

Để hiểu được tác động của lợi nhuận đến giá cổ phiếu, hãy nhìn phía sau hậu trường và xem phố Wall hoạt động như thế nào. Ai là người đang lái giá cổ phiếu? Chính là các nhà đầu tư tổ chức chẳng hạn như các quỹ tương hỗ, các quỹ phòng hộ, các quỹ hưu trí và các công ty bảo hiểm. Nhiều nhà đầu tư tổ chức, bao gồm các nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp, sử dụng các mô hình định lượng nhằm xác định sự bất ngờ tích cực của lợi nhuận, nghĩa là doanh nghiệp báo cáo lợi nhuận đánh bại ước tính của các nhà phân tích. Ngay sau khi có sự bất ngờ tích cực của lợi nhuận, đây là cơ hội để các nhà đầu tư tổ chức “lên tàu” hoặc ít nhất là đưa các cổ phiếu này vào danh sách ứng cử viên mua tiềm năng cần theo dõi.

Hầu hết các nhà đầu tư tổ chức sử dụng các mô hình định giá dựa trên lợi nhuận để đánh giá xem liệu một cổ phiếu có giá trị hay không. Khi một công ty công bố báo cáo lợi nhuận hàng quý tốt hơn kỳ vọng, các nhà phân tích đang theo dõi cổ phiếu đó sẽ phải kiểm tra lại và điều chỉnh tăng ước tính lợi nhuận của họ. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư khác chú ý đến cổ phiếu đó. Điều chỉnh tăng ước tính lợi nhuận sẽ làm tăng mức định giá cổ phiếu của các nhà đầu tư tổ chức. Vì thế, khi ước tính lợi nhuận của một cổ phiếu tăng lên, cổ phiếu đó sẽ trở nên hấp dẫn và kích thích lực mua.

Việc điều chỉnh ước tính lợi nhuận của các nhà phân tích

Khi một công ty công bố kết quả lợi nhuận gây bất ngờ, các nhà phân tích theo dõi cổ phiếu đó gần như chắc chắn sẽ phải điều chỉnh lại ước tính lợi nhuận của mình – không chỉ cho quý hiện tại mà còn cho cả năm tài chính. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi lợi nhuận ước tính được điều chỉnh tăng từ 5% trở lên, giá cổ phiếu có xu hướng tăng mạnh hơn so với thông thường. Ngược lại, nếu lợi nhuận ước tính bị điều chỉnh giảm từ 5% trở lên, giá cổ phiếu thường giảm mạnh hơn mức bình thường.

Nhìn chung, việc điều chỉnh ước tính thường diễn ra gần như ngay sau khi công ty công bố kết quả kinh doanh bất ngờ. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp, đặc biệt là trong thời gian giữa quý, các nhà phân tích có thể điều chỉnh ước tính ngay trước khi công ty công bố báo cáo tài chính. Điều này phản ánh kỳ vọng rằng công ty sẽ có kết quả kinh doanh tích cực hơn dự đoán, có thể do hoạt động bán hàng mạnh hơn hoặc điều kiện thị trường đang được cải thiện.

Các nhà phân tích thường rất thận trọng khi điều chỉnh các con số ước tính. Những điều chỉnh này không chỉ dựa trên dữ liệu lịch sử mà còn được cân nhắc kỹ lưỡng trong bối cảnh họ sẽ phải trình bày và bảo vệ quan điểm của mình trước các nhà đầu tư. Khi kỳ công bố báo cáo tài chính đến gần, các ước tính lợi nhuận giữa các nhà phân tích thường có xu hướng hội tụ về một mức trung bình, còn gọi là mức đồng thuận (consensus estimate).

Công việc của các nhà phân tích không chỉ là theo dõi hoạt động của công ty mà còn phải quan sát diễn biến giá cổ phiếu để đánh giá xem liệu thị trường đã phản ánh trước kỳ vọng lợi nhuận đó hay chưa. Một điều quan trọng cần lưu ý là khi ước tính lợi nhuận được nâng lên, không chỉ các kỳ báo cáo quý mà cả năm tài chính cũng sẽ được điều chỉnh. Điều này khiến chỉ số P/E của cổ phiếu giảm xuống, do mẫu số (tức lợi nhuận) trong công thức tính đã tăng lên, khiến mức định giá cổ phiếu trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư tổ chức.

Xu hướng điều chỉnh tăng các ước tính lợi nhuận

Khi ước tính lợi nhuận tương lai của một công ty, các nhà phân tích thường bắt đầu bằng cách dự phóng doanh thu – chẳng hạn như dự đoán số lượng hợp đồng công ty đã ký hoặc sẽ ký kết trong tương lai gần. Tiếp theo, họ áp dụng tỷ suất lợi nhuận gộp kỳ vọng của công ty để tính toán lợi nhuận gộp. Sau đó, họ tiến hành ước tính chi phí và cuối cùng là trừ đi thuế để xác định mức lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) dự kiến cho quý hiện tại hoặc cả năm tài chính.

Hầu hết dữ liệu đầu vào cho các mô hình ước tính này được lấy từ báo cáo “hướng dẫn lợi nhuận” mà công ty công bố qua các thông cáo báo chí, hội thảo nhà đầu tư, hoặc từ các cuộc trao đổi riêng giữa ban lãnh đạo công ty và các nhà phân tích. Trong một số trường hợp, các nhà phân tích còn điều chỉnh các con số dự báo sau khi tham khảo ý kiến từ khách hàng tổ chức, hoặc khi nhận thấy có thay đổi trong các yếu tố như mức thuế suất áp dụng cho công ty. Họ cũng sẽ cân nhắc đến các yếu tố cạnh tranh, chẳng hạn như khi một đối thủ vừa công bố hạ giá sản phẩm, điều này có thể dẫn tới cuộc chiến giá và làm giảm tỷ suất lợi nhuận gộp của công ty đang phân tích.

Nhà đầu tư nên tập trung theo dõi các công ty có xu hướng được điều chỉnh tăng ước tính lợi nhuận. Cụ thể, các ước tính lợi nhuận quý hiện tại hoặc quý tiếp theo nên có xu hướng tăng dần theo thời gian. Mức điều chỉnh tăng càng lớn thì tác động tích cực lên giá cổ phiếu càng mạnh mẽ. Tối thiểu, tôi muốn thấy các con số EPS dự báo của quý hiện tại và quý tiếp theo được nâng lên so với cách đây 30 ngày (tham khảo Hình 7.3). Nếu các ước tính cho cả năm hiện tại và năm kế tiếp cũng được điều chỉnh tăng thì càng tốt.

Dù việc điều chỉnh tăng dự báo lợi nhuận không phải là yếu tố duy nhất để tôi quyết định mua một cổ phiếu, nhưng nếu ước tính lợi nhuận bị điều chỉnh giảm, đó chắc chắn là tín hiệu cảnh báo nghiêm trọng cần được lưu tâm.

Tóm lại, khi EPS dự báo được nâng lên so với thời điểm 30 ngày trước, đó là một tín hiệu tích cực cần chú ý.

Lợi nhuận lớn thu hút nhiều sự quan tâm

Khi một công ty liên tục công bố báo cáo lợi nhuận vượt kỳ vọng trong nhiều quý liên tiếp, điều này không chỉ khiến các nhà phân tích phải điều chỉnh tăng ước tính lợi nhuận, mà còn khiến các công ty môi giới chứng khoán nâng mức khuyến nghị đầu tư đối với cổ phiếu đó. Nói cách khác, một công ty đánh bại kỳ vọng lợi nhuận của giới phân tích có thể tạo ra một làn sóng mua mới và mạnh mẽ hơn.

Một cổ phiếu vốn chưa được chú ý nhiều trên thị trường có thể bắt đầu thu hút sự quan tâm nhờ vào tăng trưởng lợi nhuận đột biến. Nếu tốc độ tăng trưởng EPS ngày càng cao qua từng quý – chẳng hạn lần lượt đạt mức tăng 10%, 30%, rồi 50% – điều này có thể kích hoạt một cơn sốt đầu tư vào cổ phiếu đó. Giá cổ phiếu tăng mạnh nhờ sự cải thiện trong các yếu tố cơ bản và kỳ vọng tăng trưởng tiếp tục duy trì trong tương lai.

Khi xu hướng tăng giá được xác nhận bởi các chỉ số cơ bản tích cực, số lượng nhà đầu tư tổ chức bị thu hút cũng sẽ tăng lên. Các mô hình định lượng sẽ được kích hoạt, và các lệnh mua tiếp tục đổ vào thị trường. Các nhà đầu tư theo đà tăng trưởng (momentum investors) bắt đầu mua chỉ vì xu hướng tăng giá đã rõ ràng. Đôi khi, một số nhà đầu tư còn mua vào bất chấp các yếu tố cơ bản ra sao, chỉ đơn thuần vì họ tin rằng cổ phiếu đang có đà tăng giá mạnh mẽ sẽ còn tiếp tục tăng trong ngắn hoặc trung hạn.

Tại một thời điểm nhất định, tăng trưởng trở nên quá rõ ràng và được thị trường công nhận rộng rãi. Cổ phiếu này chính thức được xem là cổ phiếu tăng trưởng. Khi đó, dòng tiền thông minh – vốn đã sớm nhận ra tiềm năng và mua vào trước đó – bắt đầu xem xét chốt lời, trong khi các nhà đầu tư cá nhân thiếu kinh nghiệm mới bắt đầu gia nhập thị trường sau khi đọc tin tức tích cực từ báo chí hoặc truyền hình. Ngay sau đó, tốc độ tăng trưởng EPS bắt đầu chững lại. Khi tăng trưởng mất đà, áp lực bán ra gia tăng khiến giá cổ phiếu sụt giảm.

Chu kỳ tăng trưởng lợi nhuận và chu kỳ giá của cổ phiếu tăng trưởng luôn lặp lại theo thời gian. Điều quan trọng là bạn cần xác định được vị trí hiện tại của cổ phiếu trong các chu kỳ này để tận dụng lợi thế giao dịch hiệu quả.

Sự tăng tốc trong tăng trưởng lợi nhuận

Ngoài việc tìm kiếm các công ty có lợi nhuận vượt kỳ vọng, tôi đặc biệt chú trọng đến sự tăng tốc trong tốc độ tăng trưởng lợi nhuận – tức là tốc độ tăng trưởng EPS quý sau cao hơn quý trước. Theo nghiên cứu, hơn 90% các cổ phiếu chiến thắng trên thị trường đều có dấu hiệu tăng tốc này ngay trước hoặc trong giai đoạn bứt phá về giá.

Ví dụ, giả sử EPS hàng quý so với cùng kỳ năm trước diễn biến như sau: cách đây bốn quý, EPS giảm 0.05 đô la; cách đây ba quý, tăng 10%; cách đây hai quý, tăng 28%; và quý gần nhất, tăng 56%. Như vậy, tốc độ tăng trưởng EPS đang liên tục tăng lên qua từng quý – một tín hiệu rất tích cực, thường chỉ xuất hiện ở những siêu cổ phiếu. Nếu tốc độ tăng trưởng lợi nhuận hàng năm cũng có đà tăng tương tự, đó sẽ là sự xác nhận mạnh mẽ hơn nữa.

Tăng trưởng lợi nhuận phải dựa trên tăng trưởng doanh thu

Bên cạnh việc đạt tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao và có sự tăng tốc qua từng quý, bạn cần quan sát mẫu hình tương tự ở doanh thu – tức là tốc độ tăng trưởng doanh thu hàng quý cũng phải cao và có dấu hiệu tăng tốc. Thông thường, một cổ phiếu dẫn dắt thị trường sẽ ghi nhận tốc độ tăng trưởng doanh thu ở mức ba con số trong hai, ba, hoặc nhiều quý liên tiếp gần đây. Thực tế cho thấy, nhiều cổ phiếu chiến thắng thị trường thường duy trì mức tăng trưởng doanh thu cao liên tục trong vài năm.

Ví dụ, từ tháng 3 năm 2009 đến tháng 12 năm 2010, Netflix công bố 8 quý liên tiếp có tốc độ tăng trưởng doanh thu tăng dần từ 21% lên 34%, với mức trung bình đạt 45%. Trong giai đoạn này, giá cổ phiếu Netflix đã tăng hơn 500%. Một ví dụ khác là Home Depot, khi giá cổ phiếu tăng tới 698% từ tháng 6 năm 1982 đến tháng 6 năm 1983, nhờ mức tăng trưởng doanh thu các quý lần lượt đạt 104%, 159%, 191% và 220%. Chính đà tăng tốc trong tăng trưởng doanh thu đã tạo lực đẩy mạnh mẽ cho giá cổ phiếu.

Năm 2010, sự tăng tốc doanh thu cũng đóng vai trò quan trọng giúp F5 Networks duy trì tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao, góp phần đưa giá cổ phiếu tăng hơn 500%.

Điểm then chốt đối với các siêu cổ phiếu là: tăng trưởng lợi nhuận mạnh phải được hậu thuẫn bởi tăng trưởng doanh thu thực chất, thay vì đến từ các thủ thuật kế toán. Nếu bạn tập trung vào các cổ phiếu vừa có tăng trưởng doanh thu cao, vừa có tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ, khả năng bạn trở thành một nhà giao dịch siêu hạng sẽ gia tăng đáng kể.

Kiểm tra xu hướng của doanh thu và lợi nhuận

Thông thường, tôi sẽ nhìn lại dữ liệu từ một đến hai năm để đánh giá xem liệu công ty có đang duy trì được sự tăng tốc trong tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận hay không. Tất nhiên, cuộc sống không phải lúc nào cũng hoàn hảo – nếu không có sự tăng tốc, điều đó không đồng nghĩa với việc cổ phiếu không tốt. Bạn có thể áp dụng cách tính trung bình động hai quý theo chu kỳ bốn, sáu hoặc tám quý để đánh giá xu hướng tổng thể.

Điều quan trọng là xu hướng phải tăng đều đặn. Ngược lại, nếu doanh thu và lợi nhuận cho thấy dấu hiệu giảm tốc rõ rệt – đặc biệt là sụt giảm mạnh trong hai hoặc nhiều quý gần nhất – thì đó là tín hiệu cho thấy cổ phiếu này có thể không còn hấp dẫn.

Lợi nhuận hàng năm

Nếu một công ty thực sự hoạt động hiệu quả, thành công đó sẽ không chỉ xuất hiện trong một sớm một chiều. Một báo cáo lợi nhuận bất ngờ tích cực trong một quý có thể chỉ là sự khởi đầu cho chuỗi các quý tăng trưởng mạnh tiếp theo. Lợi nhuận cao trong một vài quý đơn lẻ sẽ dần được phản ánh vào kết quả cả năm, và chính lợi nhuận hàng năm tăng trưởng mới là yếu tố đủ sức thúc đẩy giá cổ phiếu tăng mạnh trong dài hạn.

Một trong những cổ phiếu thành công nhất trong vài thập kỷ gần đây là Apollo Group. Từ năm 2000 đến năm 2004, giá cổ phiếu của công ty này đã tăng từ 10 đô la lên 96 đô la. Trong suốt giai đoạn này, Apollo duy trì tốc độ tăng trưởng EPS trung bình hàng năm là 40%, trong đó tăng trưởng lợi nhuận năm tăng tốc đáng kể, từ mức 28% vào năm 2000 lên đến 55% vào năm 2003. Đây chính là kiểu tăng trưởng thường thấy ở các siêu cổ phiếu. Do đó, bên cạnh việc theo dõi lợi nhuận quý, nhà đầu tư cũng cần đặc biệt chú ý đến mức tăng trưởng lợi nhuận năm.

Tìm kiếm năm đột phá

Hãy nhìn lại dữ liệu trong vòng hai đến bốn năm (hoặc lâu hơn nếu cần) để xem liệu lợi nhuận năm hiện tại có tạo nên sự bứt phá so với xu hướng tăng trưởng thông thường trong những năm trước hay không. Việc lợi nhuận bất ngờ vượt lên rõ rệt khỏi vùng tăng trưởng cũ có thể là một dấu hiệu quan trọng cho thấy công ty đang bước vào một giai đoạn mới mạnh mẽ hơn. Bên cạnh đó, cần tiếp tục theo dõi một đến hai quý tiếp theo, cũng như dự báo cho năm tài chính kế tiếp để đánh giá xem xu hướng tăng trưởng có tiếp diễn hay không.

Tốc độ tăng trưởng bền vững nhất: Mật Mã 33

Giả sử một công ty đang có tốc độ tăng trưởng doanh số tăng dần qua các quý, ví dụ 25%, 35% rồi đến 45% – đó là một tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, điều tuyệt vời hơn là khi tốc độ tăng trưởng doanh số tăng đồng thời với lợi nhuận biên cũng tăng. Sự kết hợp này giúp lợi nhuận tăng vọt và giá cổ phiếu bùng nổ. Nói cách khác, tăng trưởng lợi nhuận bền vững nhất khi cả tốc độ tăng trưởng doanh số và lợi nhuận biên cùng tăng.

Tôi gọi hiện tượng này là Mật mã 33, tức ba quý liên tiếp có sự tăng tốc trong ba yếu tố: tăng trưởng doanh số, tăng trưởng lợi nhuận ròng và lợi nhuận biên tăng. Đây là một công thức cực kỳ hiệu quả. Nếu công ty sở hữu sản phẩm đang được ưa chuộng và ban lãnh đạo có năng lực, điều đó sẽ được thể hiện qua sự tăng tốc trong doanh số và lợi nhuận. Lợi nhuận biên tăng cho thấy năng suất sản xuất được cải thiện, còn doanh số tăng chứng minh rằng công ty đang mở rộng kinh doanh sang các thị trường mới. Nếu những điều này chưa xảy ra, có thể đó chưa phải thời điểm lý tưởng để mua cổ phiếu.

Tóm lại, các nhà đầu tư tổ chức sẽ đặc biệt chú ý đến các yếu tố sau:

– Sự bất ngờ tích cực từ báo cáo lợi nhuận

– Sự tăng tốc trong tăng trưởng EPS và doanh số

– Biên lợi nhuận cải thiện dần theo thời gian

– Sự đột phá của EPS so với khung tăng trưởng thông thường

– Tốc độ tăng trưởng EPS hàng năm ở mức cao

– Các dấu hiệu cho thấy đà tăng trưởng sẽ tiếp tục trong các quý tới

Giờ đây toàn bộ hệ thống, chiến lược và quy tắc giao dịch đã giúp Mark Minervini đạt lợi nhuận hơn 33,500% – đều được hé lộ chi tiết trong: “Phù Thủy Giao Dịch Chứng Khoán”.

Cuốn sách chính thức TÁI BẢN ĐỘC QUYỀN tại Happy Live – mở Pre-order.

Happy Live biên soạn/Phù thủy chứng khoán Mark Minervini

PRE-ORDER CHÍNH THỨC MỞ NGÀY 20/7

ĐẶT SÁCH TRƯỚC