Mười điều ngớ ngẩn nhất và nguy hiểm nhất mà người ta nói về giá cổ phiếu
Chúng ta đã có những tiến bộ lớn lao trong việc xóa bỏ sự kém hiểu biết và sự mê tín về y học và các bản tin thời tiết, chúng ta cười nhạo tổ tiên vì họ đã đổ tội thần nông cho các vụ mùa thất bát, và chúng ta tự hỏi, “Tại sao một người thông minh như: Pi-ta-go (Pythagoras) lại nghĩ rằng các linh hồn ma quỷ ẩn mình trong những tấm ga giường nhàu nhĩ?” Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn sẵn sàng tin rằng người giành được chiếc cúp Super Bowl chắc chắn có mối liên quan nào đó đến giá cổ phiếu.
Theo NĐT huyền thoại Peter Lynch, có 10 điều ngớ ngẩn nhất mà người ta nói về giá cổ phiếu, Happy.Live hi vọng rằng bạn có thể loại bỏ chúng ra khỏi suy nghĩ của mình. Và một vài trong số đó có vẻ như khá quen thuộc với bạn.
1. Nếu nó đã xuống thấp thế này, nó không thể xuống thấp hơn nhiều nữa
Nghe có vẻ hay đấy. Tôi cá là những người nắm cổ phần Polaroid đã nhắc đi nhắc lại câu nói này ngay sau khi giá cổ phiếu đã giảm được 1/3 chặng đường của nó từ mức giá kỷ lục 143 đô la. Polaroid đã từng là một công ty vững mạnh với một danh tiếng bền vững, vì thế mà khi thu nhập giảm, như chúng ta đã từng nói, rất nhiều người đã không hề quan tâm đến việc Polaroid thực sự đã được định giá cao quá mức. Thay vào đó, họ tiếp tục tự thuyết phục mình rằng nếu “nó đã xuống thấp thế này, nó không thể xuống thấp hơn nhiều nữa”, và có thể họ cũng nói rằng “các công ty mạnh sẽ luôn luôn trở lại”, “bạn phải nhẫn nại trong thị trường chứng khoán”, và “chẳng có lý nào lại từ bỏ một điều tốt đẹp”.
Có thêm một số người mua cổ phiếu Polaroid khi nó đang xuống giá với giả thiết rằng nó không thể xuống thấp hơn nhiều nữa, và nhiều người trong số đó chắc chắn đã phải hối hận cho quyết định của mình, vì thực tế cổ phiếu này vẫn tiếp tục giảm giá. Chỉ trong chưa đầy một năm, cổ phiếu vĩ đại này đã giảm từ 143 đô la xuống 14 đô la, và đây cũng là lúc mà giả thuyết “nó không thể xuống thấp hơn nhiều nữa” tỏ ra đúng với thực tế. Thế là quá đủ cho thuyết nó – không – thể – xuống – thấp – hơn – nhiều – nữa.
Về cơ bản không có một quy luật đơn giản nào cho bạn biết giá một cổ phiếu có thể xuống thấp đến mức nào.
2. Bạn luôn luôn có thể chỉ ra khi nào cổ phiếu xuống đến mức giá thấp nhất
Câu cá dưới đáy là một thú giải trí phổ biến của các nhà đầu tư, nhưng thông thường chỉ có những người ngư dân là câu được cá. Cố gắng nắm bắt mức giá thấp nhất của một cổ phiếu đang giảm cũng giống như cố chộp lấy một con dao đang rơi. Thông thường, đợi cho con dao chạm xuống đất, cắm xuống, rồi chuyển động một lúc và dừng lại trước khi bạn cố gắng chộp lấy nó là một ý tưởng hay. Cố gắng chộp lấy những cổ phiếu đang giảm mạnh sẽ dẫn đến những bất ngờ đau đớn, bởi nhất định bạn sẽ chộp được nó nhưng không đúng chỗ.
Nếu bạn quan tâm đến việc mua cổ phiếu của một công ty đột biến, thì cần có một lý do thuyết phục hơn là vì cổ phiếu giảm giá quá mạnh nên theo bạn nó sẽ có khả năng tăng. Có thể bạn nhận ra rằng công ty đang hồi phục, và khi kiểm tra bảng cân đối tài sản, bạn nhận thấy công ty có giá trị tiền mặt cho mỗi cổ phần là 11 đô la, trong khi đó thị giá cổ phiếu là 14 đô la.
Nhưng cả trong trường hợp này, bạn cũng sẽ không thể xác định đúng mức giá thấp nhất. Điều thường xảy ra là các cổ phiếu hầu như đều dao động trước khi nó hồi phục lại. Nhìn chung, quá trình này thường mất từ hai đến ba năm, nhưng đôi khi còn có thể lâu hơn.
3. Nếu nó đã tăng cao thế này, làm thế nào nó có thể tăng cao hơn nữa?
Bạn đã đúng, trừ phi bạn đang nói về Philip Morris hay Subaru. Và tôi cũng đã từng nói đến việc làm thế nào Subaru có thể khiến tất cả chúng ta đều trở thành triệu phú, nếu chúng ta mua cổ phiếu này thay vì mua xe Subaru. Nếu bạn mua cổ phiếu Philips Morris vào thập niên 50 với mức giá tương đương 75 xu một cổ phần, thì chắc chắn bạn đã cố gắng bán cổ phiếu này với giá 2,61 đô la một cổ phần, nếu bạn dựa theo giả thuyết rằng giá cổ phiếu này không thể tăng cao hơn nữa. 11 năm sau, khi giá cổ phiếu lớn gấp 7 lần thời điểm năm 1961 và gấp 23 lần so với những năm 1950, bạn
có thể lại một lần nữa kết luận rằng Philips Morris không thể tăng hơn nữa. Nhưng nếu bạn bán cổ phiếu này vào thời điểm đó thì chắc chắn bạn đã bỏ lỡ chiếc túi 70 gang từ chiếc túi 23 gang mà bạn đã tạo ra trước đó.
phiếu 75 xu của công ty này đã nở rộ thành những cổ phiếu 124,50 đô la
Bất cứ ai đã theo đuổi Philips Morris không ngừng nghỉ chắc hẳn đều nhận thấy rằng các cổ phiếu 75 xu của công ty này đã nở rộ thành những cổ phiếu 124,50 đô la, vì thế đầu tư số tiền 1.000 đô la vào cổ phiếu này cuối cùng sẽ tạo ra 166.000 đô la. Đó là còn chưa kể đến 23.000 đô la giá trị cổ tức mà bạn thu được trong suốt giai đoạn đầu tư. Nếu tôi ngần ngại và tự hỏi mình rằng, “Làm thế nào mà cổ phiếu này có thể tăng cao hơn nữa”, thì tôi đã không bao giờ mua cổ phiếu Subaru khi mà giá của nó đã tăng hai mươi lần. Nhưng tôi đã kiểm tra các nhân tố cơ bản và nhận thấy rằng thị giá của nó vẫn còn rẻ, và thế là tôi tiếp tục mua cổ phiếu này, nhờ đó tôi đã kiếm được gấp 7 lần.
Vấn đề ở đây là không có một giới hạn nhất định nào cho mức giá tối đa mà một cổ phiếu có thể đạt tới, và nếu tình hình kinh doanh vẫn tốt đẹp, thu nhập vẫn tiếp tục tăng, và các yếu tố cơ bản không hề thay đổi, thì “không thể cao hơn” là một lý do ngu ngốc để từ bỏ một cổ phiếu. Thật đáng xấu hổ cho những chuyên gia khuyên khách hàng của mình lập tức bán cổ phiếu khi giá của nó tăng gấp đôi. Nếu bạn làm thế thì bạn chẳng bao giờ kiếm được một
chiếc túi mười gang.
3. Chỉ có 3 đô la một cổ phần: Vậy thì tôi có thể mất gì chứ?
Đã bao nhiêu lần bạn nghe thấy người ta nói điều này? Và có thể bạn cũng đã từng tự bảo mình như vậy. Nếu bạn tình cờ thấy một cổ phiếu được bán với giá 3 đô la, và lập tức bạn nghĩ, “Sẽ an toàn hơn nhiều nếu mua cổ phiếu này thay vì một cổ phiếu 50 đô la “.
Tôi đã trải qua 20 năm trong ngành này và cuối cùng tôi cũng nhận thức được rằng dù cho một cổ phiếu có giá là 50 đô la hay 1 đô la một cổ phần, thì bạn vẫn sẽ mất tất cả nếu giá của nó giảm xuống không. Nếu cổ phiếu đó có giá 50 xu một cổ phần thì kết quả cũng chỉ khác biệt chút ít. Nhà đầu tư mua vào ở mức giá 50 đô la một cổ phần tổn thất 99% giá trị đầu tư của mình, còn nhà đầu tư mua vào ở mức giá 3 đô la một cổ phần thì thiệt hại 83%, điều đó
liệu có phải là một niềm an ủi hay không?
Vấn đề là trong trường hợp giá giảm thì một cổ phiếu rất rẻ cũng sẽ có mức độ rủi ro tương đương với một cổ phiếu rất đắt. Nếu bạn đầu tư 1.000 đô la vào một cổ phiếu 43 đô la hay một cổ phiếu 3 đô la thì khi giá của chúng giảm xuống không, bạn sẽ mất đi cùng một số tiền. Dù bạn mua ở đâu thì tổn thất cuối cùng của việc lựa chọn sai cổ phiếu vẫn luôn luôn là 100% đồng nhất.
4. Cuối cùng họ luôn luôn trở lại
Vậy liệu the Visigoths, the Picts, và the Genghis Khan có quay lại không? Người ta vẫn nói rằng RCA sẽ quay lại, nhưng sau 60 năm nó chưa một lần trở lại. Johns – Manville là một công ty thành công nổi tiếng thế giới khác đã không trở lại, và với hàng loạt đơn kiện a-mi-ăng chống lại công ty này thì những tiềm năng cho nó quá bỏ ngỏ và không thể tính toán
được. Và bằng việc in thêm hàng trăm triệu cổ phiếu mới, công ty cũng đã làm giảm đáng kể thu nhập của mình, cũng như Navistar đã làm trước kia.
Nếu tôi có thể nhớ được những cái tên thì tôi đã có thể cho bạn một danh sách dài hơn các công ty nhỏ và không mấy tiếng tăm mà hình ảnh của họ đã biến mất khỏi Quotrons mãi mãi. Có thể bạn cũng đã đầu tư vào một vài trong số những công ty này – tôi không muốn nghĩ rằng mình là người duy nhất làm việc đó. Khi bạn xem xét hàng ngàn công ty phá sản, bạn hãy cộng thêm cả những công ty có khả năng trả nợ nhưng không bao giờ còn có thể trở lại thời kỳ thịnh vượng trước kia, và cả những công ty đã bị mua ở những mức giá quá thấp so với mức cao chưa từng thấy, bạn có thể bắt đầu thấy những nhược điểm trong lý lẽ “họ sẽ luôn luôn trở lại”.
5. Trước bình minh luôn luôn là bóng tối
Con người thường có xu hướng tin rằng khi mọi thứ xấu đi một chút thì sẽ không thể trở nên xấu hơn nữa. Những người đầu tư vào các công ty giao hàng toa trần đã rất ngạc nhiên khi ngành này đã giảm thậm tệ từ đỉnh cao với 95.650 đơn vị hàng hóa được giao trong năm 1979, xuống dưới 44.800 vào năm 1981. Đây là mức thấp nhất trong suốt 17 năm, và không ai đoán được rằng sự việc còn có thể tồi tệ hơn, cho đến khi con số này tiếp tục giảm xuống 17.582 đơn vị vào năm 1982, rồi xuống 5.700 đơn vị vào năm 1983. Đây là một sự sụt giảm kinh hoàng tới 90% đối với một ngành đã một thời sôi nổi.
Đôi khi trước ánh bình minh luôn luôn là bóng tối, nhưng ngược lại, cũng có lúc luôn luôn là bóng tối trước khi tối đen như mực.
6. Khi nào nó tăng trở lại 10 đô la, tôi sẽ bán
Theo kinh nghiệm của tôi thì không có cổ phiếu xuống giá nào lại có thể tăng trở lại đúng mức mà bạn quyết định bán. Thực tế, chính giờ phút mà bạn nói rằng “Nếu nó tăng trở lại 10 đô la, tôi sẽ bán”, có thể là bạn đang đẩy cổ phiếu đó vào hoàn cảnh đảo điên trong vài năm trước khi nó ở ngay dưới mức giá 9,75 đô la và rồi giảm xuống 4 đô la, và cuối cùng là hoàn toàn sụp đổ ở mức giá 1 đô la. Toàn bộ quá trình đau thương này có thể kéo dài một thập kỷ, và tất cả những lúc đó, bạn cố gắng gượng với một món đầu tư mà bạn thậm chí không thích, chỉ bởi một giọng nói bên trong mách bảo bạn hãy cố gắng cho đến khi nó tăng lên 10 đô la.
Bất cứ khi nào tôi bị lôi cuốn vào vòng mê muội của cổ phiếu này, tôi luôn luôn tự nhắc nhở mình rằng, nếu tôi không có đủ niềm tin để tiếp tục mua thêm cổ phiếu của công ty thì tốt nhất là tôi nên bán đi ngay tức khắc.
7. Có gì phải lo lắng chứ? Những cổ phiếu ổn định chẳng mấy khi biến động
Hai thế hệ các nhà đầu tư đã thấm sâu tư tưởng rằng bạn sẽ chẳng thể gặp bất trắc gì nếuđầu tư vào các cổ phiếu ngành dịch vụ công cộng. Bạn chỉ cần đặt những cổ phiếu vô tư lự này vào két an toàn và chờ để lĩnh cổ tức bằng séc mà thôi. Rồi bỗng nhiên xuất hiện những vấn đề hạt nhân và những vấn đề lãi suất, và các cổ phiếu như Consolidated Edison bị mất giá tới 80%. Nhưng sau đó, cũng thật đột ngột, Con Edison đã giành lại được còn hơn cả những gì đã mất.
Giờ đây đã có những công ty điện mà giá cổ phiếu của chúng có thể tăng gấp mười lần và giảm xuống mười lần. Bạn có thể được rất nhiều hoặc mất rất nhiều, tuỳ thuộc vào mức độ may mắn và thận trọng của bạn khi lựa chọn các cổ phiếu dịch vụ công cộng này.
Các công ty luôn luôn vận động, và các triển vọng cũng thường xuyên biến đổi. Đơn giản không có bất kỳ cổ phiếu nào bạn nắm giữ mà bạn lại có thể thờ ơ.
8. Hãy xem số tiền mà tôi đã để mất này: Tôi đã không mua nó!
Có thể rất đáng buồn cười khi nói đến điều này, nhưng tôi biết rằng một vài trong số những nhà đầu tư thân cận của tôi luôn tự chất vấn mình hàng ngày đọc đi đọc lại “mười cổ phiếu thành công nhất trên sàn giao dịch chứng khoán New York” và tưởng tượng xem họ đã để mất bao nhiêu tiền khi đã không mua những cổ phiếu này. Điều tương tự cũng xảy ra với thẻ bóng chày, trang sức, đồ đạc, và nhà cửa.
Xem thành công của người khác như thất bại của chính mình không phải là một quan điểm có ích trong thị trường chứng khoán. Thực tế quan điểm này chỉ hoàn toàn dẫn đến sự điên rồ. Điều tồi tệ nhất của lối suy nghĩ này là nó dẫn người ta đến việc chơi trò ú tim bằng cách mua những cổ phiếu mà lẽ ra họ không nên mua, nếu chỉ vì mục đích bảo vệ họ khỏi những thất bại đau đớn hơn thất bại thông thường mà họ gặp phải. Điều này thường dẫn tới thất bại thực sự.
9. Tôi đã bỏ lỡ cổ phiếu đó, nên tôi sẽ nắm lấy cổ phiếu tiếp theo
Vấn đề là, cổ phiếu “tiếp theo” dường như không bao giờ đem lại những kết quả mà chúng ta mong muốn, như chúng ta đều đã chỉ ra.
Nếu bạn không mua Home Depot ở mức giá thấp và sau đó bạn lại mua Scotty’s, Home Depot “tiếp theo”, thì có thể bạn lại mắc thêm một sai lầm khác nữa, bởi giá của Home Depot đã tăng gấp 25 lần kể từ khi công ty này cổ phần hóa, còn Scotty’s thì chỉ tăng 25 – 30%, kém xa mức tăng của thị trường nói chung trong cùng thời kỳ.
10. Cổ phiếu tăng giá, thế thì chắc chắn là tôi đã đúng, hoặc là… cổ phiếu giảm giá, vậy thì chắc chắn là tôi đã sai
Nếu tôi phải chọn ra một ảo tưởng lớn nhất về đầu tư thì đó chính là niềm tin rằng khi một cổ phiếu tăng giá thì có nghĩa là bạn đã đầu tư đúng hướng. Mọi người thường cảm thấy hài lòng khi cổ phiếu mà gần đây họ mua với mức giá 5 đô la đã tăng lên 6 đô la, như một minh chứng rằng họ vừa có một quyết định đầu tư thông minh. Nhưng không gì có thể làm bằng chứng tốt hơn thực tế. Tất nhiên, nếu bạn nhanh chóng bán ra ở mức giá cao hơn đó thì bạn sẽ thu được một khoản lợi nhuận kha khá, nhưng hầu hết mọi người đều không bán ra trong những tình huống thuận lợi này. Thay vào đó, họ tự thuyết phục mình rằng giá tăng chứng tỏ vụ đầu tư này đáng giá, và thế là họ tiếp tục giữ cổ phiếu cho đến khi giá giảm và thuyết phục họ rằng vụ đầu tư này không còn tốt nữa. Nếu phải lựa chọn, họ sẽ tiếp tục giữ một cổ phiếu tăng giá từ 10 đô la lên 12 đô la, và từ bỏ cổ phiếu giảm giá từ 10 đô la xuống 8 đô la, trong khi tự nói với mình rằng họ đã “giữ cổ phiếu thành công và từ bỏ cổ phiếu thất bại”.
Vì vậy khi người ta nói rằng, “Hãy nhìn xem, trong hai tháng nó đã tăng lên 20%, vậy thì chắc chắn là tôi đã mua một cổ phiếu thành công rồi”, hoặc là “Thật tồi tệ, chỉ trong vòng hai tháng nó đã giảm 20%, thế thì đúng là tôi đã mua một cổ phiếu thất bại rồi”, thì tức là người ta đang nhầm lẫn giữa giá cả và triển vọng. Nếu họ không phải là những giao dịch viên ngắn hạn đang tìm kiếm lợi nhuận 20% thì những biểu hiện ngắn hạn hoàn toàn chẳng có nghĩa lý gì cả.
Một cổ phiếu tăng giá hay giảm giá sau khi bạn mua nó chỉ nói cho bạn biết một điều là có người khác sẵn sàng trả nhiều hơn – hay ít hơn – cho cùng loại hàng hóa đồng nhất này.
Nguồn: Trên đỉnh phố Wall
Có thể bạn quan tâm: Payback Time – Ngày đòi nợ – Phil Town (mua tích trữ cổ phiếu và làm giàu dưới tác động của lãi kép)
