Việc đánh giá nội tại của một công ty xuất phát từ nhiều yếu tố và đôi lúc doanh thu sẽ có thể làm mờ mắt các nhà đầu tư dù nó chỉ là phần nổi của tảng băng trôi.

Liệu doanh thu và sự bành trướng của thương hiệu là đủ để đánh giá giá trị của một doanh nghiệp?

Nghiên cứu những công ty như Wal-Mart và Costco đã đưa tôi đến với CarMax – một Walmart hay Costco về lĩnh vực bán xe đã qua sử dụng. Từ khi mở cửa hàng đầu tiên ở Virginia năm 1993, CarMax đã bán hơn 4 triệu chiếc xe, và giờ nó đang tự hào sở hữu khoảng 100 cửa hàng trên toàn nước Mỹ. Đây là một cỗ máy bán hàng hoạt động cực kỳ hiệu quả với khoảng chênh lệch hẹp giữa giá thu mua vào và giá bán ra. Khách hàng biết giá bán ở đây là giá hời nhất so với xung quanh. Và họ có một bộ sưu tập xe khổng lồ được trưng bày, từ những chiếc SUV Mercedes chỉ hai năm tuổi đến những chiếc mui trần Mustang từ những năm 1950.

Mô hình kinh doanh của CarMax còn có một yếu tố chiến lược: cho phép khách hàng sử dụng đòn bẩy. Ở Mỹ, một phần không nhỏ các xe đang lưu hành được mua bằng tiền vay mượn. Không vay, nhiều khách hàng của CarMax sẽ không đủ khả năng để mua xe. Thực sự, CarMax hiểu rằng nếu họ không thể tiếp cận với nguồn vốn vay, cả mô hình kinh doanh của họ sẽ tiêu tùng. Cho nên vào năm 2008 thì họ tiêu thật. Doanh số rớt thê thảm vì CarMax và khách hàng của họ không thể tiếp tục sử dụng tín dụng giữa cuộc khủng hoảng tài chính. 

Kết quả là giá cổ phiếu lao đầu.

Sự sai sót của một nhà đầu tư khi đánh giá giá trị của một doanh nghiệp

Tôi chưa đủ thấu hiểu sự lệ thuộc của CarMax vào thị trường tín dụng, và điều này khiến công ty dễ bị tổn hại đến thế nào. Có thể nếu biết rõ tôi vẫn cứ mua cổ phiếu của họ. Suy cho cùng, tôi không bao giờ có thể dự đoán được mức độ nghiêm trọng của khủng hoảng tín dụng. 

Nhưng tình huống này dạy tôi tầm quan trọng của việc hiểu rõ liệu một doanh nghiệp có đang lộ ra những phần trong chuỗi giá trị mà nó không nắm quyền kiểm soát hay không. Nếu thực sự là vậy (mà thường là như vậy), tôi cần phải bù trừ rủi ro lớn đó bằng giá mua vào thấp.

Để tránh lặp lại trải nghiệm này, tôi phát triển một mục trong bản checklist cho phép tôi có cảm nhận sâu sắc hơn về chất lượng của một doanh nghiệp. Một cách để phát biểu mục này là: “Liệu doanh thu của công ty có đến từ vốn vay của thị trường tín dụng hay không?” Nhưng tôi không muốn nói chính xác ngôn từ tôi dùng trong bản checklist của mình. Một phiên bản khách quan trọng hơn của mục này là: “Công ty này ở vị trí thế nào trong chuỗi giá trị, và những phần nào của công ty có thể bị ảnh hưởng bởi những thay đổi từ các phần khác của chuỗi giá trị mà công ty có rất ít ảnh hưởng lên các phần ấy?”

Kết luận: Điểm cốt yếu ở đây là tôi muốn đầu tư vào những công ty kiểm soát vận mệnh của chính mình, không phải những công ty có số phận được định đoạt bởi các thế lực ngoài tầm kiểm soát của họ.

Nguồn: Trích từ “Lột xác để trở thành nhà đầu tư giá trị” – Guy Spier

Có thể bạn quan tâm:

Lột xác để trở thành nhà đầu tư giá trị – Guy Spier

Hành trình lột xác từ tay “mafia” cò mồi phố Wall

trở thành nhà đầu tư giá trị chân chính

ĐỌC THỬ

ĐẶT MUA