Để nói về Điều quan trọng nhất trong ba câu tâm đắc thì đó là: Bạn không thể làm những điều tương tự như người khác và mong đợi kết quả tốt hơn. Cách tốt nhất để vượt trội hơn thị trường là mua với giá thấp hơn giá trị. Chính giá cả quyết định giá trị: tài sản chất lượng cao có thể gặp rủi ro và tài sản chất lượng thấp có thể an toàn.

Tóm tắt Điều quan trọng nhất

Dưới đây là bản tóm tắt cuốn sách Điều quan trọng nhất của James Clear – một cây viết về thói quen, ra quyết định, và sự cải tiến liên tục. Những ghi chú dưới đây chứa cả trích dẫn từ cuốn sách cũng như những suy nghĩ của riêng ông về những bài học rút ra từ cuốn sách.

– Đầu tư thành công đòi hỏi sự quan tâm đến nhiều khía cạnh riêng biệt, cùng một lúc. Bỏ qua bất kỳ điều nào, kết quả có thể sẽ không đạt yêu cầu.

– Bạn phải tuân theo một quá trình phản tư có kỷ luật để thành công, nhưng nó không nhất thiết phải là của tôi.

– Kinh nghiệm là thứ bạn có được khi bạn không đạt được thứ mình muốn.

– Những thời điểm thuận lợi chỉ dạy cho ta những bài học tồi: rằng đầu tư rất dễ dàng, bạn biết tất thảy và không cần quan ngại về rủi ro.

– Không có ý tưởng nào là tốt hoàn toàn mà không tính đến quá trình thực thi.

– Tư duy cấp độ hai sâu sắc và phức tạp. Người tư duy cấp độ thứ hai suy xét rất nhiều thứ: Phạm vi kết quả có thể xảy ra trong tương lai là gì? Tôi nghĩ kết quả nào sẽ xảy ra? Xác suất tôi đúng là bao nhiêu? Đám đông nghĩ gì? Kỳ vọng của tôi khác với đồng thuận chugn như thế nào? Giá hiện tại của tài sản đó phù hợp như thế nào với quan điểm của đám đông về tương lai và của tôi? Tâm lý đồng thuận được đưa vào giá lạc quan hay bi quan? Điều gì sẽ xảy ra với giá của tài sản nếu sự đồng thuận là đúng, còn nếu tôi đúng thì sao?

– Những người tư duy cấp độ đầu tiên tìm kiếm những công thức đơn giản và những câu trả lời dễ dàng. Những người tư duy cấp độ hai biết rằng thành công trong đầu tư là phản đề của những suy nghĩ đơn giản.

– Hiệu suất phi thường chỉ đến từ những dự báo chính xác không có đồng thuận, nhưng những dự báo không có sự đồng thuận thì khó thực hiện một cách chính xác.

– Bạn không thể làm những điều tương tự như người khác và mong muốn kết quả tốt hơn.

– Nếu hành vi của bạn là thông thường, bạn có thể nhận được những kết quả thông thường, dù tốt hay xấu.

– “Về lý thuyết không có sự khác biệt giữa lý thuyết và thực hành, nhưng trong thực tế thì có.” – Yogi Berra

– Để đánh bại thị trường, bạn phải có quan điểm riêng.

– “Điều quan trọng là dành thời gian cố gắng tìm hiểu đầy đủ các động lực thúc đẩy hành động trong bất kỳ tình huống nào. Những động cơ khuyến khích sai lầm thường có thể giải thích những hành vi hoặc kết quả phi lý, mang tính phá hoại hoặc phản trực giác.” – Christopher Davis

– Hầu hết mọi người đều bị thúc đẩy bởi lòng tham, nỗi sợ hãi, sự đố kỵ và những cảm xúc khác khiến không thể có được tính khách quan và tạo cơ hội cho những sai lầm nghiêm trọng.

– “Sự tập trung dẫn đến kiến thức vượt trội. Nhưng sự tập trung trong những ranh giới cứng nhắc để lại khả năng định giá sai ở bên ngoài những ranh giới đó. Ngoài ra, nếu giới hạn tập trung của người khác tương tự như của bạn, các yếu tố cạnh tranh có thể làm giảm lợi nhuận dù bạn có kiến thức vượt trội về mảng miếng đó.” Seth Klarman

– Hãy tưởng tượng hình ảnh của một giáo sư tài chính tin tưởng vào thuyết thị trường hiệu quả đang đi dạo cùng một sinh viên. “Đó không phải là tờ 10 đô la nằm trên mặt đất sao?” sinh viên hỏi. Giáo sư trả lời: “Không, nó không thể là tờ 10 đô la được. Nếu vậy thì đã có người nhặt rồi.” Vị giáo sư bước đi, còn người sinh viên nhặt lên và đi uống bia.

– Đi trước thời đại thì khó phân biệt được với việc mắc sai lầm.

– Mọi người sẽ bớt thích thứ gì đó hơn khi giá của nó tăng lên, nhưng trong đầu tư thì ngược lại.

– Những mặt tích cực đằng sau cổ phiếu có thể có thật nhưng vẫn gây ra thua lỗ nếu bạn trả quá nhiều tiền cho chúng.

– Mua thứ gì đó với giá thấp hơn giá trị của nó. Theo ý kiến của tôi là cách đáng tin cậy nhất để kiếm tiền. Mua với giá chiết khấu so với giá trị nội tại và rồi giá của tài sản tăng dần về phía giá trị không phải sự tình cờ; nó yêu cầu những người tham gia thị trường nhận thức được thực tế. Khi thị trường hoạt động bình thường, giá trị sẽ tạo ra lực hút từ tính lên giá.

– Trong tất cả các con đường có thể mang lại lợi nhuận đầu tư, mua giá rẻ rõ ràng là đáng tin cậy nhất.

– Những điều kiện đầu tư nguy hiểm nhất thường xuất phát từ tâm lý quá tích cực.

– Các nhà đầu tư muốn có một thước đo khách quan nào đó về lợi nhuận được điều chỉnh theo rủi ro, họ có thể nhìn vào tỷ lệ Sharpe.

– Có sự khác biệt lớn giữa xác suất và kết quả. Những điều có thể xảy ra không xảy ra và những điều không thể xảy ra thì đã xảy ra.

– Mọi người thường kỳ vọng tương lai sẽ giống như quá khứ và đánh giá thấp khả năng thay đổi.

– Chúng ta đã nghe nhiều về những dự đoán “trong trường hợp xấu nhất”, nhưng chúng thường không đủ tiêu cực. Tôi kể cho bố tôi nghe câu chuyện về một tay cờ bạc thường xuyên thua cuộc. Một ngày nọ, anh ta nghe nói về một cuộc đua chỉ có một con ngựa tham gia nên anh ta đặt cược số tiền thuê nhà. Đi được nửa đường, con ngựa nhảy qua hàng rào rồi bỏ chạy. Mọi thứ luôn có thể trở nên tệ hơn người ta mong đợi.

– Rủi ro có nghĩa là sự không chắc chắn về kết quả nào sẽ xảy ra và về khả năng thua lỗ khi kết quả bất lợi xảy ra.

– Nói cách khác, rủi ro cao chủ yếu đi kèm với giá cao.

– Rủi ro lớn nhất không đến từ chất lượng thấp hoặc biến động cao. Nó đến từ việc trả giá quá cao.

– Không có thứ gì rủi ro bằng niềm tin phổ biến rằng không có rủi ro.

– Tôi tin chắc rằng rủi ro đầu tư nằm ở những nơi ít được nhận biết nhất.

– Hầu hết các nhà đầu tư cho rằng chất lượng, trái ngược với giá cả, là yếu tố quyết định liệu điều gì đó có rủi ro hay không.

– Tài sản chất lượng cao có thể rủi ro và tài sản chất lượng thấp có thể an toàn.

– Thông thường, các công ty “chất lượng cao” được bán với giá cao, khiến chúng trở thành những khoản đầu tư kém hiệu quả.

– Trong suốt sự nghiệp của mình, kết quả của hầu hết các nhà đầu tư sẽ được quyết định nhiều hơn bởi số lượng họ thua lỗ và mức độ tệ hại của họ hơn là bởi sự vĩ đại của những người chiến thắng.

– “Phép toán đằng sau lãi kép lợi nhuận âm giúp đảm bảo kết quả này (ví dụ: lỗ 40% trong một năm cần phải có lợi nhuận 67% để hoàn vốn).” Joel Greenblatt

– Có một thời điểm thích hợp để tranh luận rằng mọi thứ sẽ tốt hơn, và đó là khi thị trường đang suy thoái, còn người ta thì bán những thứ với giá khuyến mãi.

– Khi mọi thứ diễn ra tốt đẹp và giá cả cao, các nhà đầu tư đổ xô mua vào mà quên đi thận trọng. Sau đó, khi xung quanh hỗn loạn và tài sản đang ở mức giá hời, họ mất hết ý chí chấp nhận rủi ro và vội vàng bán đi.

– Cổ phiếu rẻ nhất khi mọi thứ trông có vẻ ảm đạm.

– Người khôn ngoan đi trước, kẻ ngu ngốc đi sau.

– Suy thoái là sản phẩm của bùng nổ và tôi tin rằng suy thoái là do vượt quá của sự bùng nổ trước đó thường đúng hơn là sự kiện cụ thể gây ra sự điều chỉnh.

– “Không có gì dễ hơn việc tự lừa dối mình. Vì điều mà mỗi người mong muốn thì điều đó anh ta cũng tin là đúng.” – Demosthenes

– Lợi nhuận cao có thể không thỏa mãn một người nếu người khác làm tốt hơn, trong khi lợi nhuận thấp được xem là đủ khi người khác làm tệ hơn.

– Bong bóng có khả năng tự phát sinh và không nhất thiết phải xảy ra trước các vụ va chạm, trong khi các vụ va chạm luôn xảy ra trước các bong bóng.

– Sự dư thừa của thị trường cuối cùng sẽ bị trừng phạt chứ không được khen thưởng.

– Đầu tư vượt trội, như tôi hy vọng đến giờ đã thuyết phục được bạn, đòi hỏi tư duy cấp độ hai – một cách suy nghĩ khác với cách suy nghĩ của những người khác, phức tạp hơn và sâu sắc hơn.

– Chắc chắn là thị trường, thái độ và hành vi của nhà đầu tư chỉ dành một phần nhỏ thời gian ở vị trí cân bằng.

– Các thái cực của thị trường diễn ra “một lần trong đời” dường như xảy ra khoảng một thập kỷ một lần – không thường xuyên đủ để một nhà đầu tư xây dựng sự nghiệp bằng cách tận dụng chúng. Nhưng cố gắng làm như vậy phải là một phần quan trọng trong cách tiếp cận của bất kỳ nhà đầu tư nào.

– Về lâu dài, thị trường sẽ đi đúng hướng. Nhưng bạn phải tồn tại trong thời gian ngắn để đạt được mục tiêu lâu dài.

– “Đây là điểm đặc biệt quan trọng để ghi nhớ những lời dạy của Graham và Dodd. Nếu bạn nhìn vào thị trường để lấy một bản báo cáo, việc sở hữu một cổ phiếu sụt giảm hàng ngày sẽ khiến bạn cảm thấy mình thất bại. Nhưng nếu bạn nhớ rằng bạn sở hữu một phần nhỏ lợi ích trong một doanh nghiệp và rằng mỗi ngày bạn có thể mua vào với mức chiết khấu lớn hơn so với giá trị cơ bản, bạn có thể duy trì thái độ vui vẻ. Đây chính xác là cách Warren Buffett mô tả việc săn lùng món hời giữa sự tàn phá của thị trường giá xuống từ năm 1973 đến năm 1974.” Seth Klarman

– Hầu hết mọi người dường như nghĩ rằng thành tích xuất sắc hiện tại báo trước cho thành tích xuất sắc trong tương lai. Trên thực tế, nhiều khả năng hiệu suất vượt trội cho đến nay là vay mượn từ tương lai và do đó báo trước hiệu suất dưới chuẩn kể từ đây trở đi.

– Nhìn về tương lai, chúng ta phải nghĩ đến hai điều: (a) điều gì có thể xảy ra và (b) xác suất nó sẽ xảy ra.

– Những cơ hội tốt nhất thường được tìm thấy trong số những việc mà hầu hết người khác sẽ không làm.

– Nguyên liệu thô cho quá trình này bao gồm (a) danh sách các khoản đầu tư tiềm năng, (b) ước tính giá trị nội tại của chúng, (c) nhận thức về giá của chúng với giá trị nội tại và (d) hiểu rõ các rủi ro liên quan và tác động của chúng đối với danh mục đầu tư đang được xây dựng.

– Không phải lúc nào cũng có cơ hội tốt để đầu tư, và đôi khi chúng ta tối ưu hóa đóng góp của mình bằng cách lựa chọn kỹ lưỡng và tương đối không hoạt động nhiều. Sự kiên nhẫn trong việc tận dụng cơ hội – chờ đợi các cơ hội giá rẻ – thường là chiến lược tốt nhất của bạn.

– Bạn sẽ đạt được kết quả tốt hơn nếu bạn đợi các đầu tư đến với bạn thay vì săn lùng chúng. Bạn thường sẽ mua được giá tốt hơn nếu bạn lựa chọn từ danh sách những thứ mà người bán có động cơ muốn bán thay vì bắt đầu với một ý niệm cố định về những gì bạn muốn sở hữu. Người thức thời mua những thứ vì chúng được bán với giá rẻ. Không có gì đặc biệt khi mua khi giá không rẻ.

– “Đây là một trong những điều khó nắm vững nhất đối với các nhà đầu tư chuyên nghiệp: đến làm việc mỗi ngày và không làm gì cả.” Joel Greenblatt

– Quá khứ đã qua và không thể thay đổi được. Nó đã dẫn đến tình huống chúng ta đang đối mặt hiện nay. Tất cả chúng ta có thể là nhận biết tình huống của mình cho những gì nó là và đưa ra những quyết định tốt nhất mà chúng ta có thể, dựa trên những điều đã xảy ra.

– Một trong những điều tuyệt vời khi đầu tư là hình phạt thực sự dành cho việc đầu tư thua lỗ. Không có hình phạt nào cho việc bỏ lỡ cơ hội đầu tư thua lỗ, tất nhiên, chỉ có phần thưởng. Và thậm chí khi bỏ lỡ một vài cơ hội thành công, hình phạt cũng là điều có thể chấp nhận được.

– Việc bỏ lỡ một cơ hội sinh lời có ý nghĩa ít hơn so với việc đầu tư vào một thua lỗ. Bạn không thể tạo ra cơ hội đầu tư khi chúng không tồn tại. Việc ngu ngốc nhất bạn có thể là cố gắng duy trì lợi nhuận cao và từ bỏ lợi nhuận của mình trong quá trình đó. Nếu nó không có, việc hy vọng sẽ không làm cho nó tồn tại.

– Khi giá cổ phiếu cao, không thể tránh khỏi rằng lợi nhuận tiềm năng sẽ thấp (và rủi ro cao).

– “Chúng ta có hai loại người dự báo: Những người không biết – và những người không biết họ không biết.” John Kenneth Galbraith

– “Rất đáng sợ khi nghĩ rằng bạn có thể không biết điều gì đó, nhưng càng đáng sợ hơn khi nghĩ rằng, nhìn chung, thế giới này do những người tin rằng họ biết rõ điều gì đang xảy ra.” Amos Tversky

– Càng chú tâm vào những điều nhỏ nhặt, càng có khả năng đạt được lợi thế về kiến thức.

– Bất kể những hạn chế nào được áp đặt lên chúng ta trong thế giới đầu tư, việc công nhận chúng và thích nghi với chúng luôn tốt hơn việc phủ nhận và tiến lên mạnh mẽ.

– Trong thế giới đầu tư, không có gì đáng tin cậy bằng các chu kỳ. Các nguyên tắc cơ bản, tâm lý, giá cả và lợi nhuận sẽ tăng và giảm, tạo ra cơ hội để mắc lỗi hoặc tận dụng từ lỗi của người khác. Đó là những điều đã được định trước.

– Chúng ta có thể không bao giờ biết nơi chúng ta đang đến, nhưng chúng ta nên có một ý tưởng tốt về nơi chúng ta đang ở.

– Sự thật là, nhiều thứ trong đầu tư bị chi phối bởi sự may mắn.

– Đúng sai của một quyết định không thể được đánh giá từ kết quả. Tuy nhiên, đó là cách mà con người đánh giá nó. Một quyết định tốt là một quyết định tối ưu tại thời điểm nó được đưa ra, khi tương lai là không biết trước. Do đó, quyết định đúng thường không thành công và ngược lại.

– Chỉ riêng sự ngẫu nhiên thôi cũng có thể tạo ra bất kỳ kết quả nào trong thời gian ngắn.

– Những điều đã xảy ra chỉ là một phần nhỏ trong những điều có thể đã xảy ra. Do đó, việc một chiến lược hoạt động không nhất thiết chứng tỏ quyết định đằng sau nó là đúng đắn.

– Một quyết định đúng đắn là quyết định mà một người có logic, thông minh và có đầy đủ thông tin sẽ đưa ra trong những tình huống như chúng xuất hiện vào thời điểm đó, trước khi biết được kết quả.

– Một năm với lợi nhuận lớn có thể phóng đại kỹ năng của quản lý và làm mờ đi rủi ro mà họ đã chịu. Tuy nhiên, người ta thường ngạc nhiên khi năm tốt đó được tiếp theo bởi một năm tồi tệ. Nhà đầu tư thường mất đi cái nhìn rằng cả lợi nhuận ngắn hạn và lỗ ngắn hạn có thể chỉ là màn trình diễn, và quan trọng là phải đào sâu để hiểu rõ điều gì đứng sau chúng.

– Hiệu suất đầu tư là những gì xảy ra với danh mục đầu tư khi các sự kiện diễn ra.

– Tennis chuyên nghiệp là một “trò chơi của người chiến thắng,” trong đó trận đấu thuộc về người chơi có khả năng ghi được nhiều điểm chiến thắng nhất: những cú đánh nhanh, đặt vị trí tốt mà đối thủ không thể đánh trả.

– Nhưng tennis mà chúng ta chơi còn là một “trò chơi của người thua cuộc,” với trận đấu thuộc về người chơi ghi ít điểm thua nhất. Người chiến thắng chỉ cần giữ quả bóng trong trận đấu cho đến khi người thua đánh nó vào lưới hoặc ra khỏi sân. Nói cách khác, trong tennis dành cho người chơi nghiệp dư, điểm không được ghi bằng cách thắng mà bằng cách thua ít hơn.

– Nhiều thứ nằm trong tay của người chơi tennis chuyên nghiệp, vì vậy họ thực sự nên tìm cách ghi điểm chiến thắng. Và họ nên làm điều đó, vì nếu họ giao bóng dễ dàng, đối thủ của họ sẽ ghi điểm chiến thắng của riêng họ và lấy điểm. Trái lại, kết quả đầu tư chỉ nằm trong tay của nhà đầu tư một phần, và nhà đầu tư có thể kiếm tiền – và tồn tại lâu hơn đối thủ – mà không cần thực hiện các cú đánh khó khăn.

– Danh mục đầu tư của Oaktree được thiết lập để hoạt động tốt hơn trong những thời điểm khó khăn và đó là lúc chúng tôi cho rằng hiệu suất vượt trội là điều cần thiết.

– Bởi vì đảm bảo khả năng sống sót trong các hoàn cảnh bất lợi không tương thích với việc tối ưu hóa lợi nhuận trong các thời kỳ tốt, nhà đầu tư phải chọn giữa hai thứ.

– Nếu bạn giảm thiểu cơ hội thua lỗ trong một khoản đầu tư, hầu hết các lựa chọn khác đều tốt.

– Một trong những điều đáng chú ý nhất mà tôi đã nhận thấy trong vòng ba mươi năm qua là sự ngắn ngủi của hầu hết sự nghiệp đầu tư xuất sắc.

– Chúng tôi tin rằng “nếu chúng ta tránh được những khoản đầu tư thua cuộc thì những khoản đầu tư chiến thắng sẽ hoạt động.”

– Vùng biển bạn câu cá càng có nhiều thách thức và khả năng sinh lợi thì càng có nhiều khả năng thu hút được những ngư dân có tay nghề cao.

– Sự thận trọng có thể giúp chúng ta tránh sai lầm, nhưng nó cũng có thể làm cho chúng ta không đạt được những thành tựu vĩ đại.

– “Một nhà đầu tư chỉ cần làm ít điều đúng miễn là tránh được những sai lầm lớn.” – Warren Buffett

– Một danh mục có quá ít rủi ro có thể khiến bạn kém hiệu suất trong thị trường tăng giá, nhưng chưa bao giờ có ai phá sản vì điều đó.

– Sự thành công của các hành động đầu tư của bạn không nên phụ thuộc quá nhiều vào những kết quả bình thường thường xảy ra; thay vào đó, bạn phải cho phép sự xuất hiện của các biến cố bất thường.

– Cuộc khủng hoảng tài chính xảy ra phần lớn là do các sự kiện chưa từng thấy trước đây va chạm với các cấu trúc có đòn bẩy, rủi ro không được thiết kế để chống chọi với chúng.

– Nên lưu ý rằng giả định rằng điều gì đó không thể xảy ra có khả năng khiến cho nó xảy ra, bởi vì những người tin rằng nó không thể xảy ra sẽ tham gia vào hành vi rủi ro và từ đó thay đổi môi trường.

– Nếu mong muốn kiếm tiền khiến bạn mua dù giá quá cao, với hy vọng rằng tài sản sẽ tiếp tục tăng giá hoặc chiến thuật sẽ tiếp tục hoạt động, bạn đang tự chuốc lấy thất vọng.

– Bước đầu tiên để tránh những cạm bẫy là đề phòng chúng.

– Đòn bẩy phóng đại kết quả nhưng không tăng thêm giá trị. Sẽ rất có ý nghĩa nếu sử dụng đòn bẩy để tăng khoản đầu tư của bạn vào tài sản với mức giá hời mang lại lợi nhuận hứa hẹn hoặc phần bù rủi ro lớn. Nhưng có thể nguy hiểm khi sử dụng đòn bẩy để mua thêm tài sản mang lại lợi nhuận thấp hoặc chênh lệch rủi ro hẹp – nói cách khác, tài sản được định giá đầy đủ hoặc được định giá quá cao. Việc sử dụng đòn bẩy để cố gắng biến lợi nhuận không thỏa đáng thành lợi nhuận thỏa đáng là vô nghĩa.

– Một cách để cải thiện kết quả đầu tư – mà chúng tôi cố gắng áp dụng tại Oaktree – là nghĩ xem “sai lầm của ngày hôm nay” có thể là gì và cố gắng tránh nó.

– Khi không có gì đặc biệt để thực hiện, cạm bẫy tiềm ẩn nằm ở chỗ cứ khăng khăng tỏ ra thông minh.

Happy Live Team

Nguồn: Jamesclear, Happy Live dịch

Có thể bạn quan tâm: Điều Quan Trọng Nhất – Howard Marks

Sự khôn ngoan khác biệt dành cho những nhà đầu tư thông minh

(Cuốn sách huyền thoại Warren Buffett khuyên mọi NĐT nên đọc)

ĐẶT SÁCH