Đế chế của Pan Sutong ở thời kỳ đỉnh cao có rất ít đối thủ. Ông trùm bất động sản 59 tuổi này từng tích lũy được khối tài sản ròng trị giá 12,2 tỷ USD, bao gồm một dinh thự nguy nga ở Hong Kong gần như ngay cạnh người giàu nhất thành phố, Li Ka-shing. Ông còn sở hữu những vườn nho ở California và Pháp, cũng như một khu huấn luyện và chăn nuôi ngựa ở Austral, theo Forbes.

Vướng phải nhiều vụ việc pháp lý vì các khoản nợ

Dù chưa học hết trung học, Pan đã cố gắng xây dựng Tập đoàn Goldin của mình thành một trong những tập đoàn lớn bao gồm điện tử tiêu dùng, sản xuất rượu, dịch vụ tài chính và quan trọng nhất là bất động sản. Kế hoạch tổng thể của ông là xây dựng Goldin Metropolitan, một thành phố nhỏ rộng lớn ở Thiên Tân. Dự án của ông sẽ bao gồm 12 khối tháp, 33 dinh thự và tòa nhà chọc trời cao nhất Trung Quốc.

Tuy nhiên, kế hoạch của Pan hiện đang đối mặt với một núi nợ khổng lồ. Công việc cho dự án thú cưng của ông phần lớn bị đình trệ và các chủ nợ đang tìm cách thanh lý các công ty của ông ở cả Hong Kong và Bermuda. Ngay cả biệt thự của ông ở Hong Kong cũng phải thế chấp nhiều lần để huy động tiền mặt. Doanh nhân lừng lẫy một thời, từng vươn lên vị trí thứ 6 trên bảng xếp hạng người giàu Hong Kong chỉ 5 năm trước, giờ đây phải đối mặt với một cuộc chiến khó khăn chỉ để cứu đế chế của mình.

Vào tháng 7, tòa án cấp cao của Hong Kong đã ra lệnh cho Pan tuyên bố phá sản và xử lý một khoản nợ trị giá 1 tỷ USD đối với Citic Bank. Theo một đại diện của Pan, lệnh này đang được kháng cáo vì ông trùm bất động sản này và đế chế của mình có khả năng hoàn trả đầy đủ các khoản nợ. Nhưng những rắc rối của Pan không kết thúc ở đó. The Bank of China đã nộp một đơn đề nghị xin phá sản riêng chống lại Pan ở Hong Kong vì khoản nợ 109 triệu USD mà ông chưa trả.

Vụ việc đó, đã được xét xử vào ngày 2/8, hiện được tạm hoãn để chờ kết quả của việc Pan kháng cáo lại phán quyết trước đó. Trong khi đó, công ty quản lý nợ xấu Cinda Asset Management của Trung Quốc đã gây thêm rắc rối pháp lý cho Pan bằng cách kiện ông cũng như một số công ty liên kết của ông về khoản vay chưa thanh toán trị giá 1,1 tỷ USD cũng như khoản lãi phát sinh liên quan đến dự án tại Thiên Tân.

Một đơn vị của Deutsche Bank đã đệ đơn lên Bermuda để xin thanh lý Goldin Financial Holdings, công ty niêm yết tại Hong Kong nắm giữ các doanh nghiệp phát triển rượu, tài chính và bất động sản của Pan.

Làm giàu nhanh chóng khi bất động sản Trung Quốc bùng nổ

Pan, người đã trải qua những năm tháng trưởng thành ở Mỹ, nhưng chuyển đến Hong Kong năm 21 tuổi, đã bắt đầu kinh doanh mạo hiểm trong lĩnh vực điện tử tiêu dùng. Ông thành lập thương hiệu Matsunichi vào năm 1993 để sản xuất máy nghe nhạc MP3 cũng như màn hình TV karaoke. Năm 2002, ông tiếp quản Emperor Technology Venture được niêm yết tại Hong Kong và đổi tên thành Matsunichi Communication Holdings. Sau đó, thị trường bất động sản bùng nổ ở Trung Quốc vào những năm 2000 đã thu hút sự chú ý của Pan, và ông quyết định chuyển hướng.

Matsunichi được đổi tên thành Goldin Properties vào năm 2008, cùng năm đó Pan mua lại một công ty niêm yết tại Hong Kong có tên là Fortuna International, sau đó được đổi tên thành Goldin Financial. Nhiều năm sau, giá cổ phiếu của các công ty đều tăng vọt, có thời điểm tăng tới 40% chỉ trong một ngày, mang lại cho Pan khối tài sản ròng kếch xù trị giá 12,2 tỷ USD vào năm 2016. Tuy nhiên, cơ quan giám sát tài chính của Hong Kong sau đó đã đưa ra cảnh báo liên quan tới Goldin Properties.

Chuyên gia Ng cho biết khoản vay 1 tỷ USD từ Citic, do Pan đảm bảo, nhằm hỗ trợ cho việc tư nhân hóa chi nhánh tài sản của Goldin’s trị giá 1,5 tỷ USD vào năm 2017. Một động thái như vậy thường được thực hiện khi các cổ đông kiểm soát tin rằng thị trường đại chúng đang định giá thấp công ty của họ.

“Tòa nhà vô chủ lớn nhất Trung Quốc”

Goldin Properties chủ yếu tập trung vào bất động sản cao cấp. Đây là đơn vị chịu trách nhiệm xây dựng dự án lớn ở Thiên Tân. Theo trang web của Goldin, sự phát triển này đã thành công vào năm 2007 vì Pan tự tin vào triển vọng phát triển thành một trung tâm kinh tế khu vực của Thiên Tân.

Tuy nhiên, kể từ đó, tầm quan trọng của Thiên Tân dần mờ nhạt và công ty cổ phần đầu tư Silver Starlight của Pan đã không hoàn trả khoản vay đến hạn lần đầu vào năm 2019. Đơn vị này cũng không thực hiện khoản thanh toán nào khác ngoại trừ một phần lãi quá hạn vào năm 2020.

Việc xây dựng các tòa nhà chọc trời đã bị tạm dừng phần lớn vào năm 2015 sau Goldin tuyên bố vẫn còn thiếu khoảng 10 tỷ USD để hoàn thành dự án. Ngày nay, tòa tháp cao tầng đã được biết đến trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc với tên gọi “lan wei lou” hay “tòa nhà vô chủ lớn nhất đất nước”.

Yan Yuejin, Giám đốc nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Trung Quốc E-house có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết Pan sẽ tìm cách tránh bán tài sản và các lô đất ở Thiên Tân để trả nợ bởi vì làm như vậy sẽ là một động thái thừa nhận sự thất bại. Ngoài ra, điều này cũng có nghĩa là Pan phải chia tay công ty bất động sản của mình.

Đối với Pan, viễn cảnh mất quyền kiểm soát dự án Thiên Tân sẽ phản ánh một số vấn đề khác. Tòa Goldin Financial Global Centre 28 tầng ở Vịnh Kowloon đã bị các chủ nợ chiếm giữ vào năm 2020 sau khi công ty không thể trả được các khoản nợ với tổng trị giá hơn 1,3 tỷ USD được thế chấp bởi tòa nhà này.

Giờ đây, Goldin Financial Global Centre đang kỳ vọng có một người mua mới sau khi thỏa thuận trước đó để bán nó với giá 1,8 tỷ USD đã bị chấm dứt vào tháng 5 vì những lý do không xác định.

Tòa nhà này từng là trụ sở chính của Goldin Financial, đã mất hơn 90% giá trị trong 5 năm qua. Theo báo cáo tài chính mới nhất, công ty đã báo cáo doanh thu sụt giảm gần 40% xuống còn 47,2 triệu USD trong 12 tháng kết thúc vào tháng 6/2021. Goldin Financial cũng cho biết họ có 956 triệu USD nợ phải trả hiện tại đến hạn trong vòng 12 tháng, trong khi khoản tiền và tương đương tiền chỉ còn lại 2,1 triệu USD.

Nỗ lực bán tài sản để cứu đế chế bất động sản

Ông Pan đã từ chức vào tháng 6 với tư cách là Chủ tịch và Giám đốc điều hành của công ty, đồng thời cũng trao quyền điều hành cho cựu Phó Chủ tịch Abraham Shek Lai Him.

Pan đã nhiều lần thế chấp dinh thự của mình ở khu vực vịnh Deep Water với giá ít nhất 85,6 triệu USD. Trên thực tế, chỉ vài năm sau khi Pan mua tài sản này với giá 319 triệu USD vào năm 2017, ông đã quay sang người hàng xóm nổi tiếng của mình để nhờ giúp đỡ. CK Asset Holdings của tỷ phú Li Ka-shing đã đồng ý cứu trợ cho Pan một khoản vay vào năm 2020, nhưng thỏa thuận này gặp rắc rối và hai bên đang trên bờ vực đưa vấn đề ra tòa trước khi giải quyết được những bất đồng của mình.

Pan cũng có một dự án căn hộ ở quận Ho Man Tin của Hong Kong, dự án đã bị cấm bán trước vào năm ngoái trong một động thái chưa từng có của nhà chức trách do lo ngại về nguồn tài chính của công ty.

Trong những năm gần đây, Pan đã phải rời khỏi một số dự án khác ở Hong Kong. Ông đã từ bỏ quyền phát triển một dự án khu dân cư riêng biệt ở Ho Man Tin vào năm 2020 và chấp nhận mất khoản tđặt cọc 3,2 triệu USD vào năm 2019 để từ bỏ việc tham gia đấu thầu 1,4 tỷ USD cho một lô đất tại khu sân bay Kai Tak trước đây. Goldin Financial đã chi gần 1,2 tỷ USD để mua một mảnh đất riêng biệt tại Kai Tak vào năm 2018, được bán vào năm 2020 trong một thỏa thuận trị giá 446,5 triệu USD, cũng bao gồm một thỏa thuận chia sẻ lợi nhuận cho phép Goldin hưởng 30% bất kỳ khoản thu nhập nào trong tương lai phát triển của dự án, sau khi giao dịch bán trị giá 898 triệu USD trước đó đã bị chấm dứt.

Chuyên gia Yan của E-house cho biết: “Đánh giá về các tranh chấp nợ và các dự án của Pan ở Hong Kong, ông ấy phải đối mặt với tình trạng thiếu tiền mặt trầm trọng. Ông ấy đang trên bờ vực phá sản, và điều đó phụ thuộc vào việc liệu ông ta có thể bán thêm các tài sản ở Hong Kong để ngăn điều này xảy ra hay không”.

Hà An

Vietnambiz