Warren Buffett và hành trình rèn luyện “tâm” – “tầm” ở tuổi 17 (Phần 3)
Từ một cậu học trò có thói quen thích chỉ trích và tranh luận, Warren Buffett đã biết cách thu phục lòng người và có cho mình những người bạn tốt, những đối tác làm ăn tuyệt vời.
Warren Buffett: Từ kinh doanh pin-ball đến sản xuất và kinh doanh đồng xèng
Warren và Don làm ăn khấm khá nhờ các máy pin-ball đặt tại các tiệm hớt tóc, nhưng sau đó cả hai khám phá ra một mỏ vàng. “Nhà của chúng tôi nằm rất gần Sân vận động Griffith, vốn là một sân bóng chày cũ.” Ngay giữa khu ổ chuột của Thủ đô Washington, họ tìm được “một tiệm hớt tóc có bảy ghế ngồi. Có rất nhiều anh chàng láu cá đến đó hớt tóc. Sau khi chúng tôi đặt máy vào cửa tiệm đó và quay lại lấy tiền hàng tuần, các anh chàng này đã khoan những cái lỗ ở mặt sau máy và làm lệch bộ phận cơ bên trong. Đó là một cuộc đấu trí thực sự căng thẳng. Nhưng đó là nguồn sữa mẹ, là địa điểm làm ăn tốt nhất của chúng tôi cho đến lúc đó. Những gã lưu manh buộc chúng tôi phải liên tục thay đổi cơ chế hoạt động của cái máy để khi bị xô mạnh hơn thì nó vẫn không hề hấn gì.”
“Nghe này, chúng tôi không phán xét khách hàng của mình.” Có chăng đó chỉ là vì chúng cố tìm ra những ý đồ bất lương mà đám người ở Silent Sales có thể chỉ cho họ, hoặc những ý tưởng mà cả hai tự nghĩ ra. “Lần nọ khi chúng tôi đang ở dưới tầng hầm nhà Danly và mải mê ngắm “bộ sưu tập” tiền xu của tôi. Tôi nhận ra rằng sưu tập theo lộ trình giao báo hằng ngày của mình hấp dẫn hơn. Tôi từng sưu tập được rất nhiều loại tiền xu. Thế là tôi làm ra các bảng tiền xu Withman có khe hở vừa đủ cho đồng tiền này lọt vào. Tôi nói với Don: “Dường như tụi mình có thể sử dụng những bộ tiền xu này để làm khuôn đúc đồng xèng cho máy pin-ball đấy!”
Danly là vua sáng tạo. Cậu ấy học cách đúc khuôn đồng xèng còn tôi thì cung cấp các bảng mẫu tiền xu. Chúng tôi cố chào bán các đồng xèng do chúng tôi sản xuất cho những người vận hành các máy bán nước ngọt tự động hay những thứ đại loại như thế. Mục đích của chúng tôi là kiếm thu nhập từ các đồng xèng.
Một hôm, cha của Danly xuống tầng hầm và hỏi: “Các cậu đang làm gì dưới này thế?” “Chúng con đang đổ kim loại thành những thứ này để làm thí nghiệm cho nhà trường, bố ạ. Lúc nào tụi con cũng phải làm thí nghiệm cho nhà trường.”
Tuy nhiên, ở trường Warren hầu như chỉ thích nói về công việc kinh doanh của cậu – trừ các mánh khóe bất lương – và vào trước học kỳ mùa xuân, khi gần kết thúc trung học, tài kể chuyện của cậu đã biến cậu và Don thành một huyền thoại nhỏ của trường Woodrow Wilson.
“Mọi người đều biết chúng tôi đang kinh doanh các máy pin-ball và ai cũng biết rằng chúng tôi hái ra tiền. Có lẽ chúng tôi cũng có phần phóng đại khi kể cho họ nghe. Và thế là họ muốn hùn vốn với chúng tôi. Giống như đầu tư cổ phiếu vậy.”
Một trong số họ là một học sinh tên là Bob Kerlin – một cậu học sinh rất hung hăng chơi trong đội golf cùng với Warren. Warren và Danly không muốn bất cứ ai tham gia vào chuyện kinh doanh của mình, nhưng họ đã có một kế hoạch sử dụng Kerlin vào một vụ kinh doanh khác. “Chúng tôi đã từ bỏ việc đánh cắp những quả bóng golf của cửa hiệu Sears, nhưng chúng tôi có ý định lấy lại những quả bóng golf bị rơi xuống các hồ nước trong các sân golf khắp Washington. Và bây giờ chúng tôi tìm được vị trí thích hợp cho Kerlin, bởi vì không ai trong hai chúng tôi muốn đi mò bóng golf dưới các hồ nước.”
Họ vạch ra một kịch bản tinh vi hướng dẫn Kerlin cách tìm bóng dưới nước. Đó là một trò đùa quỷ quái, nhưng vì đã ra trường được vài tháng nên việc đó chẳng có gì đáng lo.
“Chúng tôi lại xuống Đường số 9 và khu D một lần nữa, nơi có cửa hàng bán các loại dụng cụ quân sự gần Silent Sales và mua một chiếc mặt nạ chống độc. Sau đó chúng tôi mang mặt nạ vào để kiểm nghiệm bằng cách ngụp mặt trong bồn tắm.”
Dễ như trở bàn tay, Warren bảo Kerlin: “”Đây là cơ hội của cậu. Chúng tôi sắp sửa cho cậu tham gia đấy.” Chúng tôi bảo cậu ấy rằng chúng tôi thường thức dậy vào lúc 4 giờ sáng để đến các sân golf ở Virginia. Và rằng chúng tôi mang mặt nạ phòng độc để sục đầu xuống nước tìm những quả bóng bị rơi xuống đáy, và chúng tôi sẽ chia ba số tiền kiếm được.”
Kerlin nói: “Làm thế nào tớ có thể ở dưới đáy được?” Tôi nói: “Ồ, có cách chứ. cậu chỉ cần cởi hết quần áo ra, trần truồng, nhưng cậu sẽ mang một chiếc túi làm bằng giấy báo Washington Post, chúng tớ sẽ đặt các bánh tạ vào trong để cậu có thể ở yên dưới đáy.”
“Thế rồi chúng tôi ra sân golf. Trên suốt đường đi Kerlin luôn tỏ ra nghi ngờ. Danly và tôi nói: “Tụi này đã thất bại bao giờ chưa? Tôi muốn nói là, cậu đang muốn trở thành một người… nhưng thôi, nếu cậu muốn rút lui bây giờ cũng không muộn. Nhưng, cậu biết không, cậu sẽ không có cơ hội làm ăn với chúng tôi nữa đâu.”
Tờ mờ sáng chúng tôi đã tới đó. Kerlin cởi bỏ hết quần áo, còn chúng tôi thì vẫn trong những bộ quần áo ấm. Kerlin trần như nhộng với cái túi Washington Post và mấy bánh tạ nặng bên trong. Cậu ấy từ từ lội xuống hồ. Dĩ nhiên cậu ấy không biết mình đang giẫm phải một con rắn hay một quả bóng hay thứ gì khác. Rồi cậu ấy lặn xuống và khi nghe thấy cậu ấy giật mạnh sợi dây, chúng tôi kéo cậu ấy lên. Kerlin nói: “Tớ không nhìn thấy gì cả.” Chúng tôi bảo: “Đừng lo, cứ việc mò khắp đáy hồ.” Và cậu ấy lại quay xuống nước.
Nhưng trước khi cậu ấy lặn xuống lần nữa, một chiếc xe tải xuất hiện chở theo một người phục vụ làm công việc san bằng các bẫy cát vào buổi sáng. Ông ấy nhìn thấy tôi và lái xe tới hỏi: “Các cậu làm gì ở đây?” Danly và tôi suy nghĩ rất nhanh. “Chúng cháu đang làm một thí nghiệm vật lý cho lớp, thưa ông.” Kerlin gật đầu lia lịa suốt cuộc chạm trán. Thế là chúng tôi phải kéo cậu ấy lên bờ. Tất cả mọi chuyện đổ lên đầu hai chúng tôi.”
Bất kể chuyện gì đã xảy ra với Kerlin tội nghiệp, bất kể việc cậu ấy trần truồng như thế nào, một câu chuyện thêm hành bớt tỏi về vụ này nhanh chóng lan truyền khắp nơi. Đó có lẽ là cuộc phiêu lưu cuối cùng theo kiểu Tom Sawyer trong thời trung học của Warren.
Tuy nhiên, lúc đó Warren đã kịp có một gia tài nho nhỏ: một đống tiền xu lấp lánh trị giá 5.000 đô la, chủ yếu từ việc giao hơn 500.000 tờ báo mỗi sáng. Những bông tuyết kết tinh từ các tờ báo đã hình thành hơn một nửa tài sản lúc đó của cậu. Dù giàu có như thế nhưng cậu vẫn tiếp tục lăn quả bóng tuyết của mình đi tới.
>>Xem lại Phần 1 tại đây
>>Xem lại Phần 2 tại đây
Nguồn: sách Hòn tuyết lăn
Có thể bạn quan tâm: Payback Time – Ngày đòi nợ – Phil Town
(đầu tư theo phong cách Warren Buffett, Charlie Munger)
