10 Triết lý giao dịch thâm sâu từ Richard Dennis – ông hoàng của giới “Turtle Traders”
Giao dịch theo xu hướng bỗng trở nên nổi bật vào cuối những năm 1980 khi Richard Dennis phổ biến khái niệm này qua nhóm “Turtle Traders” của ông.
Richard Dennis, được gọi là “prince of the pit” (ám chỉ một trader tài năng và thành công, đặc biệt là trong lĩnh vực giao dịch hố (pit trading) – phương thức giao dịch truyền thống diễn ra trực tiếp tại sàn giao dịch) ở Chicago, đã thành công trong việc biến khoản vay $1.600 thành hơn $2.000.000 trong 10 năm.
Mặc dù thành công rực rỡ theo cách riêng của mình, nhưng Richard Dennis vẫn bị thuyết phục rằng, bất kỳ ai cũng có thể học cách giao dịch, nên ông đã thực hiện một thỏa thuận nổi tiếng với William Eckhardt, một trader khác, rằng ông có thể tuyển dụng một vài người hoàn toàn không có kinh nghiệm giao dịch và biến họ thành những trader kiếm lợi nhuận trong dài hạn.
Điều điên rồ là ông ấy đã đúng.
Trong 5 năm tiếp theo, những “Turtle Trader” của Richard Dennis đã khuấy đảo thị trường quyền chọn tương lai và tạo ra lợi nhuận hơn $175.000.000.
Dưới đây là 10 triết lý giao dịch giá trị nhất mà Richard đã chiêm nghiệm được trong suốt 20 năm sự nghiệp của mình:
1. “Một hệ thống giao dịch theo xu hướng tốt sẽ giữ bạn ở lại thị trường cho đến khi có bằng chứng cho thấy xu hướng đã thay đổi.”
Bất kể ai nói gì đi nữa, thì cũng không có cách nào để dự đoán chính xác 100% thị trường sẽ lên cao đến mức nào.
Là một nhà giao dịch theo xu hướng, điều tốt nhất bạn có thể làm là trailing stoploss khi thị trường biến động theo hướng có lợi cho bạn.
Đặt dừng lỗ xa hay gần thế nào là phụ thuộc vào bạn.
Đặt dừng lỗ quá gần thì bạn có nguy cơ bị loại khỏi cuộc chơi trong quá trình thị trường thoái lui nhẹ (retracement). Ngược lại, đặt dừng lỗ quá xa thì lợi nhuận của bạn có thể bị bào mòn đáng kể khi xu hướng đảo chiều.
Làm sao để xác định lược đồ rủi ro của bạn?
Lời khuyên: Hãy sử dụng các chỉ báo như đường trung bình động (moving average) và ATR (average true range) có thể giúp bạn trailing stoploss.
2. “Dù bạn sử dụng phương pháp nào để vào lệnh, thì điều quan trọng nhất là nếu có một xu hướng chính, hệ thống của bạn phải đảm bảo cho bạn giao dịch theo xu hướng đó.”
Breakout (phá vỡ) là cách mà hầu hết các trader theo xu hướng sử dụng để vào lệnh, cho dù là lệnh mua hay bán.
Nhưng hầu hết các trader đều cảm thấy khó có thể biện minh cho việc vào lệnh sau khi giá đã tăng đáng kể.
Retracement (thoái lui) có thể dễ dàng vào lệnh hơn nếu xét về mặt tâm lý, nhưng với tư cách là một nhà giao dịch theo xu hướng, bạn có thể không bao giờ có cơ hội vào lệnh nếu thị trường không tạo ra một cú pullback.
Để trở thành một nhà giao dịch theo xu hướng thành công, bạn cần phải tham gia vào một vị thế tùy thuộc vào hệ thống giao dịch của mình.
3. “Nếu có bài học nào tôi học được trong gần 20 năm làm nghề này thì đó là, những điều bất ngờ và không thể xảy ra, thỉnh thoảng sẽ xảy ra.”
Hãy quan sát biểu đồ này:
Hầu hết trader đều coi đây là mức quá mua và sẽ cân nhắc chốt lời ở mục tiêu tiếp theo.
Đối sánh nó với biểu đồ tiếp theo:
Bài học ở đây là, với tư cách là một nhà giao dịch theo xu hướng, bạn không bao giờ nên cố gắng dự đoán mức giá nào là “quá cao” hoặc “quá thấp”.
Bởi vì cuối cùng, thị trường luôn có thể di chuyển cao hơn mức đỉnh và thấp hơn mức đáy.
4. “Các quyết định giao dịch nên được đưa ra một cách vô cảm nhất có thể.”
Bất kể giao dịch với hệ thống nào, mọi trader đều nên tránh giao dịch theo cảm xúc.
Hãy tự hỏi bản thân, bạn đã bao giờ cảm thấy hy vọng, tham lam, sợ hãi hay tuyệt vọng khi giao dịch chưa?
Bạn mua coin giá cao vì sợ bỏ lỡ (hiệu ứng FOMO). Bạn giữ lại những khoản lỗ của mình với hy vọng rằng chúng sẽ hồi phục (hiệu ứng mỏ neo). Bạn giao dịch lớn hơn với hy vọng lấy lại số tiền đã mất (hiệu ứng ngược vị thế).
Bằng cách tạo ra một hệ thống giao dịch, bạn có thể giúp bản thân tránh được nhiều cạm bẫy cảm xúc mà hầu hết các trader đều gặp phải.
5. “Hãy giao dịch nhỏ vì đó là lúc bạn tệ nhất có thể.”
Có một câu nói hay về việc giao dịch với số tiền quá lớn: “Có những trader già dặn và những trader táo bạo, nhưng không có trader nào vừa già dặn lại vừa táo bạo.”
Nhiều trader vội vàng giao dịch với số tiền lớn trong tài khoản của họ trong khi đang cố gắng học hỏi (và hầu hết những trader đó sẽ thua lỗ hết tiền).
Giao dịch với số tiền nhỏ là điều bạn nên làm vì bạn sẽ mắc sai lầm – rất nhiều sai lầm.
Tại sao phải trả thêm “học phí” cho thị trường trong khi bạn có thể thực hiện điều đó với chi phí thấp hơn?
Hãy học cách giao dịch với số tiền nhỏ (và nếu có thể, hãy giao dịch trên tài khoản demo) cho đến khi bạn hiểu rõ về hệ thống giao dịch riêng của mình.
6. “Tôi có thể giao dịch mà không cần biết tên của thị trường là gì.”
Richard Dennis và nhóm “Turtle Traders” của ông tự tin và thành công đến mức họ tích cực tham gia vào rất nhiều thị trường khác nhau cùng một lúc.
Bạn có thể đang tự hỏi:
“Làm sao điều đó có thể xảy ra được?”
Đó là bởi vì với tư cách là những nhà giao dịch theo xu hướng, trách nhiệm duy nhất của bạn là giao dịch dựa trên biến động giá mà bạn thấy.
Đó có thể là Bitcoin, EURUSD, hay cổ phiếu AAPL, v.v.
Điều duy nhất quan trọng đối với một nhà giao dịch theo xu hướng là hành động giá hiện tại.
Giá, một phần, bị chi phối bởi sự mất cân bằng giữa áp lực mua và bán dựa trên các cảm xúc như hy vọng, tham lam, sợ hãi và tuyệt vọng.
Những cảm xúc hoặc thiên kiến này có thể kéo dài trong một thời gian dài, và sau đó trở thành một xu hướng – thứ mà các nhà giao dịch theo xu hướng cần phải tận dụng.
Nhà giao dịch theo xu hướng không cần biết tên của thị trường là gì. Họ cần mua vào khi giá tăng và bán ra khi giá giảm.
7. “Trong thực tế, việc đặt lệnh dừng lỗ ở cùng mức với mọi người khác là không khôn ngoan.”
Trong những năm hoạt động trên thị trường, Richard Dennis đã hiểu tâm lý thị trường tốt hơn hầu hết mọi người.
Đã bao nhiêu lần bạn đặt lệnh dừng lỗ gần một ngưỡng hỗ trợ để rồi bị “stop-out” khỏi giao dịch quá sớm?
Những “tay chơi lớn” (smart money) có động lực tài chính để săn các lệnh dừng lỗ (stop-hunt) và mức dừng lỗ càng dễ dự đoán thì càng dễ kích hoạt chúng.
Bằng cách đặt lệnh dừng lỗ cách xa cấu trúc thị trường rõ ràng, bạn có thể tránh bị “stop-out” sớm và duy trì các giao dịch có lợi nhuận lâu hơn.
8. “Trading dạy tôi rằng không nên coi những kiến thức thông thường là điều hiển nhiên. Số tiền tôi kiếm được từ trading là minh chứng cho việc đám đông thường xuyên sai lầm.”
Lý do khiến hầu hết các trader thua lỗ theo thời gian là vì họ quá phụ thuộc vào kinh nghiệm của người khác.
Họ mong muốn giàu nhanh chóng mà không cần nỗ lực chăm chỉ để tìm ra cách kiếm lợi nhuận lâu dài trong trading.
Họ dành quá nhiều thời gian trên Twitter, Reddit, Telegram và các trang mạng xã hội khác để tìm kiếm “cơ hội vàng” tiếp theo để thử.
Khi bạn hiểu rằng 90% những người gửi tiền vào thị trường cuối cùng đều thua lỗ hết, bạn sẽ trở nên cực kỳ cẩn trọng với tiền bạc của mình.
Quan điểm của bạn cũng có giá trị như bất kỳ ai. Hãy kiểm tra, xác minh và thực hiện nó!
9. “Tôi học được rằng một khoản lỗ nhất định sẽ ảnh hưởng đến khả năng phán đoán, vì vậy bạn cần tạm dừng giao dịch một thời gian sau khi thua lỗ.”
Giống như những người chơi Poker, nhiều trader sẽ trải qua những cú sốc về mặt cảm xúc dẫn đến việc thực hiện các giao dịch kém hiệu quả.
Nếu bạn là một trader giao dịch theo phân tích kỹ thuật (technical trader), việc tạm dừng giao dịch sau một chuỗi thua lỗ là điều cần thiết. Quyết định giao dịch của bạn phụ thuộc vào phân tích thị trường hiện tại, và những thiên kiến có thể ảnh hưởng đến khả năng ra quyết định trong tương lai.
Tuy nhiên, đối với các nhà giao dịch theo xu hướng (trend trader), mọi thứ sẽ hơi khác biệt.
Càng phải chịu nhiều thua lỗ do những phá vỡ giả (false breakout), bạn càng tiến gần đến giao dịch thắng lợi tiếp theo.
Nếu hệ thống giao dịch của bạn đã được chứng minh là có lợi nhuận, thì điều cuối cùng bạn muốn làm là bỏ qua một giao dịch vì sợ thua lỗ (loss aversion). Thay vào đó, bạn cần giao dịch theo hệ thống của mình một cách nhất quán để nắm bắt xu hướng lớn tiếp theo.
10. “Bạn có thể xuất bản các quy tắc giao dịch trên báo và sẽ chẳng có ai tuân theo chúng. Điều quan trọng là tính nhất quán và kỷ luật.”
Thông thường, điều khó hiểu nhất đối với những trader mới là không có cái gọi là chỉ báo hay nhóm chỉ báo thần kỳ.
Điều quan trọng nhất là phát triển một hệ thống giao dịch phù hợp với tính cách và lược đồ rủi ro cụ thể của bạn và thực hiện nó một cách nhất quán.
Richard Dennis biết rằng trading chủ yếu liên quan đến tâm lý (đó là lý do tại sao ông biết rằng trading có thể được dạy) và sử dụng kiến thức chuyên môn của mình để tìm hiểu tâm lý chung của thị trường, giúp ông kiếm được hàng trăm triệu đô la lợi nhuận.
Tính nhất quán và kỷ luật sẽ luôn mang lại nhiều lợi ích hơn theo thời gian hơn là kỹ năng. Luôn luôn là như vậy!
Hoai An Le (Theo Traderviet)
Dành cho nhà đầu tư thích đi theo xu hướng của thị trường để tận dụng cơ hội kiếm tiền
