Không nhiều điều đem hiệu suất cao như việc lắng nghe và học hỏi từ huyền thoại đầu tư Charlie Munger trong cùng một khoảng thời gian. Tại cuộc họp cổ đông thường niên của Daily Journal vào thứ tư vào qua, một nhà đầu tư đã ghi lại 5 bài học đắt giá mà mình học được dưới đây.

1. “Tình hình thị trường chứng khoán hiện tại không điên rồ như chỉ số Nifty 50 hay bong bóng công nghệ vào cuối những năm 1990.”

Nhiều người nghiễm nhiên cho rằng vì thị trường đã tăng trong nhiều năm nên chúng ta phải ở trong một bong bóng.

Charlie không đồng ý. Ông chỉ ra rằng các công ty được định giá cao hiện nay (ví dụ: các công ty công nghệ lớn) là các công ty có lợi nhuận và không có khả năng biến mất. Điều này khác với một số công ty không có lợi nhuận những năm 1990 bị định giá điên rồ.

Mặt khác, các thị trường đang có một vài món hời rõ ràng. Các thị trường tín dụng đang hoặc gần với bong bóng. Định giá ở mức cao đối với hầu hết các tài sản.

Vậy bài học ở đây là gì? Bài học là mỗi giai đoạn là duy nhất và thay vì cố gắng so khớp mẫu (pattern-match) giữa môi trường hiện tại với những gì tương tự trong quá khứ, điều quan trọng là suy nghĩ từ các nguyên tắc cơ bản (think from first principles). Nhờ vậy tôi thận trọng hơn so với sự lạc quan phổ biến của mọi người khi định giá phần lớn các khoản đầu tư, nhưng cũng tự tin ra quyết định khi tôi tìm thấy những khoản đầu tư đáp ứng các tiêu chí của mình về biên độ an toàn.

2. “Những con hào kinh tế vững chắc một thời đang biến mất nhanh chóng. Đây có lẽ là một phần tự nhiên của hệ thống kinh tế hiện đại, ở đó những con hào kinh tế cũ kỹ ngừng hiệu quả.”

Tốc độ thay đổi trở nên tăng nhiệt trong những năm gần đây. Công nghệ và mô hình kinh doanh mới đang khiến nhiều công ty đương nhiệm gặp khó khăn hơn trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh cũng như khó có thể liên tục tạo ra tỷ lệ lợi nhuận phi thường.

Do đó, chúng ta càng dễ nhận thấy sự thiếu sót của việc thực hành đầu tư giá trị “mù quáng” (“blind” value investing). Trong đầu tư giá trị mù quáng, một nhà đầu tư chỉ nhìn vào lịch sử tài chính, giả định rằng những điều tương tự sẽ xảy ra trong tương lai và coi một công ty là món hời nếu nó giá rẻ dựa trên lợi nhuận lịch sử. Đó vẫn là việc phải làm trong phân tích đầu tư, nhưng cần thực hiện nhiều phán đoán hơn nữa để bảo vệ chống lại những thay đổi cơ bản trong doanh nghiệp mang tính bất lợi.

3. “Đừng chỉ nghĩ về những gì bạn muốn, hãy nghĩ về những gì bạn muốn-tránh và đảo ngược (invert).”

Charlie là người ủng hộ giải quyết vấn đề bằng cách đảo ngược. Tức là nếu bạn đang cố gắng thành công ở một việc nào đó, hãy vạch ra tất cả những đường hướng có thể khiến bạn thất bại, và sau đó theo đuổi một kế hoạch để tránh những con đường đó.

Áp dụng điều này vào đầu tư, câu hỏi sẽ là bạn mất nhiều tiền nhất có thể bằng những cách nào? Đó sẽ là đầu tư vào các doanh nghiệp tệ, với giá cao, với bảng cân đối kế toán yếu được quản lý bởi những người không trung thực hoặc thiếu năng lực. Tránh được tất cả những thuộc tính đó, bạn sẽ có nhiều khả năng cải thiện kết quả đầu tư của mình.

4. “Hãy biết ơn khi có thể nhận biết lúc nào mình sai. Tôi thực sự cố gắng trong việc loại bỏ niềm tin sai lầm.”

Thiên lệch (bias) xảy ra xung quanh chúng ta. Charlie Munger cố gắng chống lại chúng bằng cách ý thức trong việc tìm ra những hướng đi mà ông có thể sai hoặc tìm kiếm niềm tin sai lệch, thiếu căn cứ trong những niềm tin hiện tại của ông. Nếu không chủ đích làm điều đó, thì rất có thể những thiên lệch mỏ neo (anchoring) và thiên lệch xác nhận (confirmation) sẽ tác động tiêu cực đến khả năng suy nghĩ hợp lý của ông.

5. “Đừng giả vờ để trở thành ai đó không phải là bạn.”

Bạn nên chân thật. Nếu bạn không thích một cái gì đó về bản thân, hãy cố gắng cải thiện, sửa đổi thay vì giả vờ để trở thành một người không phải là bạn. Tôi thấy nhiều chuyên gia đầu tư khi lên sóng truyền hình thì cố gắng gây ấn tượng với người khác. Thay vào đó, họ nên tập trung vào bản thân, vẫn để lại ấn tượng với người khác nhưng luôn có thể là chính mình.

Nguồn: Forbes, Happy Live dịch

Có thể bạn quan tâm: Payback Time – Ngày đòi nợ – Phil Town

(đầu tư theo phong cách Warren Buffett, Charlie Munger)

ĐỌC THỬ

ĐẶT MUA