Để trở thành nhà đầu tư giỏi, chúng ta cần một khuôn khổ vững chãi cho cả việc mua và bán cổ phiếu. Mười bốn chương đầu của cuốn sách chủ yếu tập trung vào các khía cạnh khác nhau tạo nên những khoản đầu tư tuyệt vời. Quyết định đầu tư vào đâu chỉ là nửa trận chiến đầu – phần dễ “xơi”. Chúng ta cũng cần đến một khuôn mẫu vững chãi cho quyết định bán. Bán cổ phiếu khó quyết hơn mua cổ phiếu – do đó cần được chống đỡ bằng một khuôn mẫu vững chãi và sự trợ giúp từ người bạn thân yêu của chúng ta Abhimanyu. – NĐT Mohnish Pabrai

Abhimanyu là người hùng của chương này. Tôi thích liên tưởng đến một trong những lý do anh ta tử vì đạo, là để cho chúng ta – những nhà tư bản hiện đại, có thể học hỏi gián tiếp từ kinh nghiệm của anh ấy và trở thành những nhà đầu tư bản lĩnh hơn.

Với một trăm nghìn khổ thơ, Mahabharata có lẽ là bản thiên hùng ca  hào hùng nhất từng có. Nó được viết bằng tiếng Phạn ở Ấn Độ khoảng 2.000 năm về trước. Tuy cốt truyện xoay quanh mối thù đẫm máu giữa hai nhánh của dòng họ trị vì ở Bắc Ấn, Mahabharata chứa đựng những bài học triết lý sâu sắc. Cuộc xung đột trong gia tộc lên đến đỉnh điểm khi chứng kiến trận chiến thiên sử kéo dài 18 ngày giữa Pandavas và Kauravas. Pandavas là những người tốt còn Kauravas không hoàn toàn là đám người thẳng thắn.

Vào ngày thứ 13 của trận chiến, Kauravas đã bài trí lực lượng chiến đấu của mình thành hình chakravyuh chết chóc. Chakravyuh được thiết kế chuẩn có dạng hình xoắn ốc (Archimedes Spiral) (Hình 15.1) khiến quân địch gần như không thể xâm nhập. Cách bài bố trận chiến theo mẫu hình chakravyuh của Kaurava nghiền nát đội quân của Pandava, khiến thủ lĩnh của phe này lo lắng trước tổn thất về người không kể siết mà họ đang phải đối mặt.

Lúc này, câu chuyện quay sang dòng hồi tưởng quá khứ 16 năm về trước. Bấy giờ, vua Krishna đang giải thích cho em gái đang mang thai của mình là Subhadra, về cách đâm thủng chakravyuh để tiến vào trung tâm. Một khi đã xâm nhập vào chakravyuh, xuyên qua vùng lõi, rồi thoát ra ngoài thành công, thì trung lập hóa đầu não của quân địch tại trung khu là cách làm hữu hiệu – dẫn đến hoảng loạn tập thể và xáo trộn hàng ngũ. Nói dễ làm khó. Cắt ngang gần như bất khả thi.

Vua Krishna tường thuật chi tiết cho người em gái của mình lối đánh khiến cho chakravyuh bị xuyên thủng và cắt ngang thành công vào vùng trung khu của nó. Người định giải thích cách thức để một người có thể thoát ra khỏi vòng xoắn ốc an toàn thì nhận ra em gái mình phát chán với câu chuyện nên ngủ thiếp đi. Krishna bỗng thấy không có ai nghe câu chuyện đang kể dở. Ngoại trừ một người nghe chăm chú. Nằm trong bụng mẹ, em bé Abhimanyu chưa ra đời ra đã ngấm bài thuyết giảng.

Cha của Abhimanyu là Arjuna – một cung thủ tài ba bậc nhất thế giới. Theo bước chân cha, dù mới 16 tuổi đầu, Abhimanyu đã là chiến binh nhà nòi. Nhận thấy phe mình gánh chịu tổn thất đau đớn dồn dập, chàng trai xung phong công phá chakravyuh – dù không biết sẽ thoát ra bằng cách nào sau khi đã tiến vào trung tâm. Áp lực đè nén, thủ lĩnh phe Pandava miễn cưỡng đồng ý để chàng trai dấn thân, về phía mình tiến hành lập kế hoạch theo sát phía sau để giúp chàng không gặp nguy hại.

Nhớ lại thủ thuật của vua Krishna, Abhimanyu xâm nhập chakravyuh thành công rồi chớp nhoáng tiến về phía trung tâm của nó – hạ thủ những tên địch Kaurava đang cố ngăn cản cậu lại. Tuy nhiên, Kauravas đã tranh thủ “vá” liền chakravyuh ngay sau khi Abhimanyu đột nhập, do đó, không một người Pandava nào có thể lọt vào nhờ sự dẫn dắt của Abhimanyu. Ở trung khu, chín chiến binh tinh nhuệ nhất của Kaurava đồng thời ập vào Abhimanyu. Không biết làm thế nào để thoát ra khỏi chakravyuh, Abhimanyu vẫn còn ở trung khu và chiến đấu dũng cảm với cả chín tên. Cuối cùng, chàng trai đã không chống chịu nổi thương tích, đành hy sinh.

Thế tiến thoái lưỡng nan của Abhimanyu vào ngày thứ 13 trong trận chiến gần giống với các quyết định mà nhà đầu tư cổ phiếu phải đối diện mỗi ngày. Quyết định công phá, đâm xuyên qua, và sau cùng là thoát khỏi chakravyuh cũng giống như tìm ra thời điểm mua, giữ và bán một cổ phiếu nhất định. Bài học mà Abhimanyu dành cho chúng ta là hãy xây dựng kế hoạch thoát rõ ràng trước khi chúng ta nghĩ đến chuyện mua cổ phiếu.

Câu hỏi là có nên bước vào hay không? 

Phần lớn cuốn sách này dành để phân tích các sắc thái khác nhau của động tác mua cổ phiếu. Dưới đây không phải bản tóm tắt, nhưng là bảy câu hỏi mà một nhà đầu tư nên cân nhắc trước khi “xâm nhập” vào chakravyuh – thị trường chứng khoán nào:

1. Đó có phải doanh nghiệp tôi hiểu rất rõ, tức nằm trong vòng tròn năng lực (circle of competence) của tôi?
2. Tôi có biết giá trị nội tại của doanh nghiệp hiện nay không và, trả lời với độ tự tin cao về những khả năng thay đổi của nó trong vài năm tới?
3. Doanh nghiệp có đang đề giá ở mức chiết khấu lớn so với giá trị nội tại (intrinsic value) của nó ngày hôm nay cũng như hai đến ba năm nữa không? Và trên 50% chứ?
4. Tôi có sẵn sàng trích một phần lớn giá trị tài sản ròng để đầu tư vào doanh nghiệp này không?
5. Bất lợi có nằm ở mức tối thiểu không?
6. Doanh nghiệp có con hào kinh tế không?
7. Nó có được ban lãnh đạo tài năng và trung thực điều hành không?

Người ta chỉ nên cân nhắc quyết định mua nếu đáp án cho tất thảy bảy câu hỏi trên là chữ CÓ vang dội. Nếu doanh nghiệp mà bạn hiểu rõ chào giá bằng hoặc thấp hơn một nửa so với giá trị nội tại cơ sở của nó, từ hai đến ba năm kể từ bây giờ, với rủi ro bất lợi ở mức tối thiểu, thì mạnh dạn đầu tư ngay. Còn không, hãy lượt bỏ mê cung chakravyuh này. Bạn sẽ có cơ hội tốt hơn trong tương lai.

Nguồn: Sách Nghệ thuật đầu tư Dhandho

Có thể bạn quan tâm: Nghệ thuật đầu tư Dhandho
(Phương pháp đầu tư rủi ro thấp, lợi nhuận cao)

ĐẶT SÁCH