Khi giao dịch dựa trên mẫu hình đáy kim cương, nhà đầu tư nên có kế hoạch rõ ràng cho điểm vào, dừng lỗ và chốt lời, đồng thời lưu ý xác nhận tín hiệu để tăng xác suất thành công.

Mẫu hình đáy kim cương là gì?

Mẫu hình đáy kim cương (tiếng Anh: Diamond Bottom) là một mẫu hình biểu đồ hiếm gặp, có hình dạng giống như một viên kim cương trên biểu đồ giá. Theo chuyên gia Thomas N. Bulkowski – tác giả bộ sách Bách Khoa Toàn Thư mẫu hình biểu đồ, đáy kim cương thường xuất hiện sau một xu hướng giảm và báo hiệu khả năng đảo chiều sang xu hướng tăng. Nói cách khác, đây là một mô hình đảo chiều tăng giá tiềm năng, khi giá tích lũy tạo hình thoi ở đáy rồi phá vỡ (breakout) đi lên.

Mặc dù chủ yếu mang tính chất đảo chiều xu hướng (giảm sang tăng), đôi khi đáy kim cương cũng có thể đóng vai trò như mô hình tiếp diễn. Trường hợp này xảy ra nếu giá phá vỡ xuống thay vì lên, tức tiếp tục xu hướng giảm trước đó thay vì đảo chiều tăng.

Cách nhận diện mẫu hình đáy kim cương trên biểu đồ

Mẫu hình đáy kim cương tương đối khó nhận biết vì hình dáng có thể hơi lệch và không hoàn hảo. Dưới đây là các đặc điểm cấu trúc chính giúp nhận diện mẫu hình này:

Hình dạng: Giá tạo thành các đỉnh cao hơn và đáy thấp hơn trong nửa đầu mẫu hình, và trong nửa sau là các đỉnh thấp hơn và đáy cao hơn. Đường xu hướng bao quanh biến động giá giống hình thoi. Hình thoi này không nhất thiết phải cân xứng.

Xu hướng giá: Giá giảm khi đi vào mẫu hình đáy kim cương. Bỏ qua bất kỳ cú tăng hay giảm quá mức nào trong vòng một đến hai tuần trước khi mẫu hình bắt đầu.

Thanh khoản: Thanh khoản giảm từ đầu đến cuối mẫu hình với thanh khoản tăng vọt khi đột phá

Số điểm chạm: Giá thường chạm mỗi đường xu hướng ít nhất một đến hai lần. Không nhất thiết mọi đỉnh/đáy đều khớp hoàn hảo với đường viền – có thể bỏ qua một vài điểm “nhiễu” nhỏ nằm ngoài do biến động thất thường

Hướng phá vỡ: Mẫu hình hoàn tất khi giá phá vỡ ra khỏi đường viền kim cương. Thông thường giá sẽ phá vỡ hướng lên (khoảng 74% trường hợp) – tức là nến đóng cửa vượt lên trên đường xu hướng kháng cự phía trên của hình kim cương. Ngược lại, phá vỡ xuống xảy ra khoảng 1/4 số trường hợp (giá rớt dưới đường hỗ trợ phía dưới). Hướng phá vỡ này quyết định tín hiệu giao dịch: phá vỡ lên báo hiệu đảo chiều tăng, còn phá vỡ xuống báo hiệu tiếp diễn xu hướng giảm.

Hiệu suất của mẫu hình đáy kim cương theo Thomas N. Bulkowski

Thomas Bulkowski đã nghiên cứu hàng trăm mẫu hình để thống kê hiệu suất của chúng. Dưới đây là bảng tóm tắt các chỉ số hiệu suất quan trọng của mẫu hình đáy kim cương, dựa trên nghiên cứu thực nghiệm thực tế.

Đột phá đi lên

Đột phá đi xuống

Nguồn số liệu: Bulkowski – thống kê 477 mẫu hình đáy kim cương “giao dịch hoàn hảo” trong thị trường bull market.

Chú thích: Tỷ lệ thất bại (hòa vốn) là % trường hợp giá phá vỡ nhưng không đi đủ xa (dưới ~5%) theo hướng phá vỡ để có lợi nhuận, tức coi như chỉ hòa vốn hoặc thua lỗ nhẹ.

Về mức độ biến động giá sau khi hoàn thành mẫu hình: một đáy kim cương phá vỡ lên có mức tăng trung bình khoảng 39% từ điểm phá vỡ. Ngược lại, nếu phá vỡ xuống, giá giảm trung bình khoảng 19% tính từ điểm phá vỡ giảm.

Tỷ lệ đạt mục tiêu giá theo phương pháp đo lường (xem phần chiến thuật) cũng khá cao đối với phá vỡ lên (73% trường hợp giá đạt mục tiêu) so với đột phá đi  xuống (55%). 

Có một lưu ý là hơn một nửa các trường hợp phá vỡ sẽ xảy ra hiện tượng điều chỉnh/hồi phục – cụ thể 52% phá vỡ lên sẽ điều chỉnh rồi tiếp tục xu hướng và 67% phá vỡ xuống sẽ hồi phục (giá nảy lên lại sau khi rơi xuống dưới hỗ trợ). . Hiện tượng này thường ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất ngắn hạn sau phá vỡ, nhưng đồng thời cũng là cơ hội cho những ai bỏ lỡ điểm vào ban đầu (sẽ bàn thêm ở phần chiến lược giao dịch).

Chiến thuật giao dịch với mẫu hình đáy kim cương

Khi giao dịch dựa trên mẫu hình đáy kim cương, nhà đầu tư nên có kế hoạch rõ ràng cho điểm vào, dừng lỗ và chốt lời, đồng thời lưu ý xác nhận tín hiệu để tăng xác suất thành công. Dưới đây là các chiến thuật phổ biến và gợi ý từ Bulkowski và các chuyên gia phân tích kỹ thuật:

Xác nhận phá vỡ: Trước tiên, hãy đợi giá phá vỡ rõ ràng khỏi mẫu hình. Điều này nghĩa là chờ nến đóng cửa vượt ra ngoài đường viền của hình kim cương – ví dụ, với kịch bản tăng, giá phải đóng cửa trên đường xu hướng kháng cự phía trên. . Không nên vội vàng mua vào khi giá còn nằm trong hình thoi, vì mẫu hình chỉ được xác nhận khi phá vỡ xảy ra (tránh trường hợp giá đảo chiều giả rồi quay lại xu hướng cũ). Sự xác nhận này giúp tăng độ tin cậy rằng mẫu hình đã hoàn tất và tín hiệu đảo chiều là thật.

Điểm vào lệnh: Có hai cách tiếp cận chính để vào lệnh mua khi mô hình hoàn thành: (1) Mua ngay khi phá vỡ – đặt lệnh mua khi giá vượt lên khỏi đường viền trên của kim cương (hoặc ngay khi phiên đóng cửa xác nhận phá vỡ). Cách này đảm bảo không bỏ lỡ đợt tăng ban đầu. (2) Chờ cú điều chỉnh, thống kê cho thấy ~52% trường hợp giá sẽ điều rồisau phá vỡ lên, do đó nhà đầu tư có thể kiên nhẫn chờ giá hồi về kiểm định vùng phá vỡ (đường viền kháng cự cũ đóng vai trò hỗ trợ mới) rồi mới mua.

Cách thứ hai có lợi là giúp được giá rẻ hơn và xác nhận thêm rằng phá vỡ giữ vững (giá không rơi ngược lại vào mẫu hình). Tuy nhiên, nhược điểm là không phải lúc nào cũng có điều chỉnh rõ rệt – đôi khi giá bật mạnh và không quay đầu, khiến bạn lỡ cơ hội nếu không mua sớm nhưng theo thống kê của Thomas N. Bulkowski (52%) giá điều chỉnh.

Tùy khẩu vị rủi ro, bạn có thể chọn vào lệnh ngay khi breakout hoặc chờ retest. 

Dừng lỗ (stop-loss): Sau khi vào lệnh mua, điểm dừng lỗ nên được đặt ở vị trí hạn chế rủi ro nếu mô hình thất bại. Thông thường, nhà giao dịch sẽ đặt stop-loss dưới mức đáy thấp nhất của mẫu hình (đáy kim cương) một chút. Đây là mức mà nếu giá quay lại phá xuống dưới, mẫu hình xem như không còn hiệu lực đảo chiều nữa. Bạn cũng có thể đặt dừng lỗ dưới một ngưỡng hỗ trợ gần đó tùy khẩu vị rủi ro, nhưng tránh đặt quá sát điểm phá vỡ (do điều chỉnh nhỏ có thể xảy ra). Việc duy trì kỷ luật dừng lỗ là rất quan trọng để bảo toàn vốn nếu kịch bản mong muốn không diễn ra.

Mục tiêu chốt lời: Một cách phổ biến để dự đoán mục tiêu giá là áp dụng quy tắc đo lườngCụ thể, tính chiều caocủa hình kim cương – khoảng cách từ đỉnh cao nhất A đến đáy thấp nhất Btrong mô hình. Sau đó lấy độ cao này cộng vào giá tại điểm phá vỡ (đối với phá vỡ lên) để ước lượng mục tiêu giá cho sóng tăng tiếp theo (với phá vỡ xuống thì trừ chiều cao vào giá phá vỡ để có mục tiêu giảm). Ví dụ, nếu đáy kim cương cao 10% và giá breakout tại 50, thì mục tiêu khoảng 55 (tăng 10%). Bulkowski cho biết khoảng 73% mẫu hình phá vỡ lên sẽ đạt được mục tiêu theo cách đo lường đầy đủ này , vì vậy đây là mốc chốt lời khả quan. Tuy nhiên, cũng nên xem xét các ngưỡng kháng cự gần đó: nếu ngay trước mục tiêu có vùng cản mạnh, nhà đầu tư có thể cân nhắc chốt lời sớm hơn một chút để đảm bảo lợi nhuận. Ngoài ra, có thể áp dụng chốt lời từng phần – ví dụ chốt một phần tại mục tiêu đo lường, phần còn lại giữ nếu xu hướng vẫn mạnh.

Theo dõi khối lượng: Khối lượng đóng vai trò quan trọng trong việc xác nhận sức mạnh của cú phá vỡ. Lý tưởng nhất, trong quá trình hình thành mẫu hình, khối lượng có xu hướng giảm và sau đó tăng vọt trở lại khi giá phá vỡ. Bulkowski nhận thấy những đáy kim cương phá vỡ lên kèm khối lượng tăng sau giai đoạn giảm thường có hiệu suất tốt nhất . Do đó, khi quan sát phá vỡ, hãy kiểm tra xem khối lượng giao dịch có cao hơn mức trung bình không – nếu có, đó là tín hiệu dòng tiền mạnh xác nhận bên mua đang áp đảo. Ngược lại, phá vỡ mà khối lượng yếu có thể báo hiệu tín hiệu không đủ tin cậy, dễ bị thất bại khi bứt phá.

Lưu ý diễn biến sau phá vỡ: Như đã đề cập, hơn một nửa trường hợp giá sẽ có nhịp điều chỉnh sau khi phá vỡ (điều chỉnh/hồi phục). Nhà đầu tư không nên hoảng loạn nếu thấy giá giảm nhẹ trở lại sau cú breakout – đây có thể chỉ là bước kiểm tra lại điểm phá vỡ. Hãy quan sát quanh vùng viền mô hình: nếu giá điều chỉnh xuống rồi bật lên trở lại từ vùng này (đối với phá vỡ lên) với khối lượng thấp khi hồi và cao khi tăng lại, đó là tín hiệu khỏe.

Mục tiêu nâng cao: Một số trader đặt mục tiêu chốt lời cao hơn dựa trên diễn biến trước đó. Bulkowski gợi ý rằng nếu trước mẫu hình có một đợt giảm gần như thẳng đứng dẫn vào (như điểm C đến A trong ví dụ hình minh họa), thì sau khi phá vỡ lên, giá có xu hướng hồi phục lại gần mức giá ban đầu trước khi giảm. Điều này nghĩa là đỉnh cũ trước khi rơi (điểm C) có thể là mốc kỳ vọng tối đa cho sóng hồi. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý thường giá sẽ không kịp chạm tới đúng đỉnh C mà đảo chiều giảm nhẹ trước khi tới. Vì vậy, hãy cân nhắc chốt lời khi giá tiến gần về vùng đỉnh cao trước đó thay vì kỳ vọng lấy lại toàn bộ mức đã mất. Mục tiêu này thường cao hơn mục tiêu đo lường, nhưng đi kèm rủi ro cao hơn (vì không phải lúc nào giá cũng quay về đỉnh cũ).

Ví dụ minh họa thực tế

Tóm lại, chiến lược giao dịch với đáy kim cương tập trung vào chờ tín hiệu phá vỡ rõ ràng, vào lệnh có kỷ luật, và quản trị rủi ro chặt chẽ bằng dừng lỗ. Đồng thời, nhà đầu tư cần linh hoạt trước các biến động sau phá vỡ (hồi giá, kiểm tra lại) và sử dụng hợp lý các công cụ hỗ trợ như phân tích khối lượng, xác định kháng cự/hỗ trợ… để tối ưu hóa giao dịch. Với hiểu biết về đặc điểm và xác suất của mẫu hình (như Bulkowski cung cấp), bạn sẽ tự tin hơn khi nhận diện và giao dịch mô hình đáy kim cương trên thị trường thực tế.

Để biết thêm thông tin về mẫu này, hãy đọc Bách khoa toàn thư mẫu hình biểu đồ ( Encyclopedia of Chart Patterns) Phiên bản thứ 3. Nếu bạn nhấp vào liên kết và sau đó mua sách (hoặc bất kỳ thứ gì) trong khi truy cập Happy Live, thì giới thiệu sẽ giúp hỗ trợ trang web này. Cảm ơn – Tom Bulkowski –

Happy Live biên soạn – Bách khoa toàn thư mẫu hình biểu đồ

Bách khoa toàn thư các mẫu hình biểu đồ – Thomas N. Bulkowski

Tìm hiểu ngay