Thông tin về thỏa thuận thương mại Mỹ – Việt Nam áp thuế 20% (và tới 40% cho hàng hóa transshipping) đang làm dấy lên nhiều câu hỏi: Liệu Việt Nam có nên phá giá tiền tệ để giữ sức cạnh tranh xuất khẩu.

Phá giá tiền tệ: Ý tưởng nghe hợp lý nhưng nhiều rủi ro

Về mặt lý thuyết, phá giá tiền tệ là công cụ kinh tế quốc tế quen thuộc. Khi VND giảm giá so với USD, giá hàng Việt Nam sẽ rẻ hơn tại thị trường Mỹ, giúp doanh nghiệp xuất khẩu duy trì đơn hàng và sản xuất, từ đó phần nào bù đắp tác động của mức thuế cao hơn.

Tuy nhiên, thực tế không đơn giản. Phá giá tiền tệ không phải là công cụ “miễn phí”. Một chính sách phá giá có chủ đích dễ bị Mỹ xem là thao túng tiền tệ (currency manipulation) – vốn là một cáo buộc nghiêm trọng trong quan hệ thương mại song phương.

Nguy cơ bị Mỹ giám sát và áp biện pháp trừng phạt

Bộ Tài chính Mỹ có các tiêu chí cụ thể để giám sát đối tác thương mại, như:

– Thặng dư thương mại song phương cao

– Can thiệp đáng kể vào thị trường ngoại hối

– Cán cân vãng lai mất cân đối

Việt Nam từng nằm trong danh sách theo dõi thao túng tiền tệ của Mỹ. Nếu bị gán nhãn chính thức, Việt Nam có thể đối mặt thêm thuế quan, hạn ngạch hoặc các biện pháp trừng phạt thương mại khác. Điều này sẽ làm phức tạp mọi nỗ lực đàm phán và có thể phá vỡ những thành quả hợp tác đạt được.

Bài học từ Canada: Đàm phán thương mại có thể đổ vỡ nhanh chóng

Bài học từ Canada là lời nhắc nhở rõ ràng. Trong quá trình đàm phán thương mại với Mỹ, Canada từng lên kế hoạch áp thuế dịch vụ số với các công ty công nghệ Mỹ. Kết quả? Chính quyền Trump đã dừng đàm phán ngay lập tức.

Điều này cho thấy các biện pháp bị coi là bất lợi cho Mỹ sẽ dẫn đến phản ứng mạnh, cứng rắn và đôi khi rất nhanh chóng, phá vỡ không gian thương lượng.

Thay vì chọn phá giá tiền tệ – một công cụ rủi ro cao – Việt Nam có thể cân nhắc các chiến lược lâu dài và hiệu quả hơn, như:

– Hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí logistics và sản xuất

– Cải thiện hạ tầng giao thông, cảng biển

– Giảm chi phí vốn và lao động theo hướng hiệu quả

– Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào Mỹ

– Minh bạch nguồn gốc xuất xứ để tránh bị gán nhãn transshipping

Những biện pháp này không chỉ giảm rủi ro đối đầu thương mại mà còn giúp củng cố năng lực cạnh tranh xuất khẩu bền vững.

Hiểu rõ nguyên lý kinh tế để ra quyết định dài hạn

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu, hiểu động lực kinh tế và các nguyên lý chính sách thương mại là điều thiết yếu. Điều này giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư:

– Tránh ảo tưởng vào các “giải pháp nhanh”

– Xây dựng chiến lược dài hạn

– Giảm thiểu rủi ro chính trị và thương mại

Và để hiểu sâu hơn về kinh tế học cơ bản và các mối quan hệ thương mại quốc tế, bạn có thể tham khảo cuốn sách như Basic Economics của giáo sư Thomas Sowell – nền tảng để xây dựng tư duy kinh tế vững chắc và thực tế.

 Happy Live Team 

“Cuốn sách giúp thay đổi rất nhiều luận điểm còn đang mơ hồ và những lầm tưởng khi nghĩ về kinh tế học”.

ĐẶT SÁCH