Ngôn ngữ là vũ khí sắc bén nhất của một nhà lãnh đạo. Không phải mệnh lệnh, không phải diễn văn dài dòng – mà chính những câu hỏi đúng mới là thứ có thể thay đổi tư duy, kích hoạt sáng tạo và dẫn dắt đội ngũ đến những giới hạn mới.

Đặt câu hỏi tốt hơn để tạo ra cuộc trò chuyện giá trị 

Trong Lãnh đạo là ngôn ngữ, David Marquet không giảng về những chiến lược quản lý hào nhoáng, ông đặt ra một câu hỏi đơn giản nhưng đầy sức nặng: “Bạn có đang đặt ra những câu hỏi giúp người khác tư duy, hay chỉ đang tìm kiếm câu trả lời mong muốn?”

Khi bạn hỏi đúng, bạn không chỉ thu nhận thông tin – bạn khơi nguồn suy nghĩ. Bạn không chỉ dẫn dắt – bạn trao quyền. Và khi đội nhóm bắt đầu tư duy độc lập, đó là lúc sự thay đổi thực sự bắt đầu.

Câu hỏi mở – Công cụ để định hình suy nghĩ

Một nhà lãnh đạo tầm thường hỏi: “Bạn đã làm xong chưa?”
Một nhà lãnh đạo xuất sắc hỏi: “Bạn nghĩ mình có thể làm tốt hơn điều gì?”

Sự khác biệt nằm ở tư duy. Một câu hỏi đóng lại không gian khám phá. Một câu hỏi mở lại thắp lên ngọn lửa suy nghĩ.

Jeff Bezos không hỏi nhân viên của mình rằng “Chúng ta có thể cạnh tranh với đối thủ không?”, mà ông hỏi: “Làm thế nào để chúng ta tạo ra trải nghiệm khách hàng tốt nhất?”. Và từ câu hỏi đó, Amazon không chỉ đánh bại đối thủ, mà còn thay đổi hoàn toàn cách thế giới mua sắm.

David Marquet, khi tiếp quản tàu USS Santa Fe, đã thay đổi cả một nền văn hóa lãnh đạo trên tàu chỉ bằng cách thay đổi cách ông đặt câu hỏi. Ông không yêu cầu sĩ quan xin phép, mà thay vào đó, ông yêu cầu họ bắt đầu bằng câu “Tôi dự định…”. Sự thay đổi nhỏ này buộc họ phải suy nghĩ, phải chịu trách nhiệm, và kết quả là một con tàu từng bị đánh giá kém nhất trong hải quân Mỹ đã trở thành tàu dẫn đầu.

Câu hỏi không chỉ là lời nói – đó là công cụ để kích hoạt tư duy.

Tại sao? – Đào sâu đến gốc rễ của vấn đề

Lãnh đạo không chỉ là ra quyết định – mà là hiểu rõ những gì mình đang quyết định. Và cách duy nhất để làm điều đó là không ngừng đặt câu hỏi “Tại sao?”.

Elon Musk không chấp nhận một câu trả lời hời hợt. Khi SpaceX thất bại trong lần phóng đầu tiên, ông không hỏi “Lỗi ở đâu?”, mà hỏi:

– “Tại sao động cơ không hoạt động?”

– “Tại sao hệ thống kiểm soát không phát hiện lỗi?”

– “Tại sao chúng ta không có phương án dự phòng?”

Và khi bạn hỏi “Tại sao?” đủ nhiều, bạn sẽ thấy rằng vấn đề không nằm ở bề nổi. Nó nằm ở những lớp nguyên nhân sâu xa phía dưới – những thứ mà nếu bạn không đào tới tận cùng, nó sẽ lặp đi lặp lại.

David Marquet cũng vậy. Khi một sĩ quan không làm theo lệnh, ông không phạt. Ông hỏi “Tại sao cậu không làm vậy?”. Và câu trả lời không phải là bất tuân – mà là sự sợ hãi, là sự thiếu tự tin, là một nền văn hóa không dám sai.

Khi bạn đặt câu hỏi đúng, bạn không chỉ tìm ra lỗi. Bạn tìm ra những gì đang kìm hãm con người mình.

Lắng nghe – Sức mạnh của sự im lặng

“Tôi đã học được rằng chỉ cần có thể im lặng thêm vài giây, hỏi những câu hỏi khuyến khích mọi người chia sẻ suy nghĩ của họ và thực sự chú ý đến những gì người khác đang nói, vậy thì những ý tưởng, quan điểm và hành động họ đề xuất có thể tốt bằng – thậm chí còn tốt hơn điều mà tôi đang nghĩ trong đầu.” – David Marquet

Bạn hỏi một câu hay, nhưng nếu bạn không chờ câu trả lời, thì câu hỏi đó vô nghĩa.

David Marquet chia sẻ một chiến lược đơn giản: sau khi hỏi, hãy im lặng. Đếm đến 8 trước khi nói tiếp.

Ban đầu, ông nhận ra cấp dưới của mình luôn chờ đợi sự xác nhận. Họ không suy nghĩ, họ chỉ làm theo lệnh. Nhưng khi ông dừng lại, không ai nói gì, không ai cho câu trả lời ngay lập tức – họ bắt đầu nghĩ. Họ bắt đầu chịu trách nhiệm. Và từ đó, họ bắt đầu đưa ra quyết định.

Warren Buffett cũng làm điều tương tự. Trong những cuộc họp của Berkshire Hathaway, ông không đưa ra quyết định ngay lập tức. Ông lắng nghe. Ông để cho các CEO của công ty con trình bày, phân tích, tranh luận. Và chỉ khi mọi lập luận đã được đặt lên bàn, ông mới cất lời.

Một nhà lãnh đạo giỏi không phải là người nói nhiều nhất. Đó là người đặt câu hỏi đúng, rồi lắng nghe.

Câu hỏi để trao quyền – Từ mệnh lệnh thành cam kết

Thay vì hỏi: “Bạn có thể làm điều này không?”, hãy hỏi: “Bạn dự định làm điều này như thế nào?”

Sự khác biệt?

Câu hỏi thứ nhất tạo ra sự phục tùng.
Câu hỏi thứ hai tạo ra sự cam kết.

Một khi ai đó nói “Tôi dự định làm thế này”, họ không còn coi đó là một yêu cầu từ cấp trên. Họ coi đó là quyết định của chính mình. Và khi họ tự đưa ra quyết định, họ sẽ chịu trách nhiệm với nó.

Apple đã sử dụng cách tiếp cận này khi phát triển iPhone. Steve Jobs không nói với nhóm của mình: “Hãy thiết kế một giao diện cảm ứng”. Ông hỏi họ:

– “Làm thế nào để chúng ta tạo ra một giao diện đơn giản mà ai cũng có thể dùng được?”

– “Nếu không có giới hạn nào cả, chúng ta sẽ làm gì khác biệt?”

Những câu hỏi này không chỉ tạo ra một sản phẩm – chúng tạo ra một cuộc cách mạng trong cách con người tương tác với công nghệ.

Một nhà lãnh đạo giỏi không phải là người có mọi câu trả lời.
Một nhà lãnh đạo giỏi là người biết đặt ra những câu hỏi đúng.

Hãy thay đổi cách bạn giao tiếp. Đừng đưa ra mệnh lệnh, hãy đặt câu hỏi. Đừng tìm kiếm sự tuân thủ, hãy tìm kiếm sự tư duy. Đừng vội vàng trả lời, hãy lắng nghe.

Và bạn sẽ thấy, không chỉ cuộc trò chuyện của bạn thay đổi – mà cả đội nhóm, công ty, và thậm chí cả cuộc đời bạn cũng sẽ thay đổi theo.

Bắt đầu ngay hôm nay. Hãy hỏi một câu hỏi tốt hơn.

Happy Live Team

Có thể bạn quan tâm: Bộ sách Nghệ Thuật Lãnh Đạo Bằng Ngôn Ngữ

Bí quyết Nâng cấp tư duy lãnh đạo cùng David Marquet

ĐẶT SÁCH NGAY