Điều gì xảy ra khi nhà giao dịch mất kiểm soát?
Giao dịch trên thị trường chứng khoán là một công việc rủi ro, và có nhiều rủi ro có hệ thống và phi hệ thống khác nhau mà bạn cần phải đối phó. Nếu bạn rơi vào tình huống mất kiểm soát, bước đầu tiên để giải quyết vấn đề là nhận ra rằng bạn đang trong tình trạng như vậy.
Tác hại của việc giao dịch mất kiểm soát
Giao dịch trên thị trường chứng khoán là một công việc rủi ro, và có nhiều rủi ro có hệ thống và phi hệ thống khác nhau mà bạn cần phải đối phó.
Trong khi có nhiều chiến lược để chống lại những rủi ro này, bạn có xu hướng áp dụng phương pháp tiếp cận thiển cận nếu bạn giao dịch theo cảm xúc, điều này làm tăng lượng đa dạng rủi ro.
Giao dịch mất kiểm soát thể hiện qua việc thiếu xây dựng và nghiên cứu kế hoạch đầu tư
Cần thận trọng khi giao dịch (mua và bán) chứng khoán với kế hoạch đầu tư được tính toán và xây dựng logic từ trước. Tuy nhiên, khi bạn giao dịch mất kiểm soát, với cường độ khá thường xuyên, bạn có xu hướng bỏ qua những khía cạnh thiết yếu này.
Ví dụ:
trong những thời điểm này, khi thị trường đang trải qua một đợt tăng giá phấn khích, bạn sẽ lo sợ về việc bỏ lỡ các vòng giao dịch. Nhiều nhà đầu tư cảm thấy rằng họ sẽ bỏ lỡ cơ hội nếu họ không đầu tư ngay bây giờ.
Trong quá trình này, họ có xu hướng bỏ qua các khía cạnh quan trọng của giao dịch và có thể kết thúc bằng việc mua các cổ phiếu có yếu tố cơ bản. Điều này làm tăng đáng kể lượng rủi ro và có khả năng mất vốn cao.
Kết quả giao dịch không phù hợp với mục tiêu của bạn
Cho dù bạn giao dịch hay đầu tư, điều cần thiết là phải điều chỉnh chúng với mục tiêu dài hạn của bạn. Đầu tư dựa trên mục tiêu đảm bảo rằng tiền luôn có sẵn khi bạn cần. Tuy nhiên, một khai bạn đã mất kiểm soát, bạn có xu hướng chấp nhận những lời kêu gọi hầu như không phù hợp với nguyên tắc này.
Nói cách khác, nó khiến bạn lãng quên viễn cảnh tươi sáng mà bạn đã vạch ra đồng thời thu hẹp tầm nhìn của bạn. Điều này làm đa số nhà giao dịch ngộ nhận về thị trường đồng thời phát triển tâm lý tiêu cực về việc càng đầu tư thì sẽ càng lỗ.
Làm cho trải nghiệm giao dịch của bạn trở nên tiêu cực
Bất kể bạn giao dịch dưới sự sợ hãi hay lòng tham, có khả năng cao trải nghiệm của bạn trở nên chua chát. Một trải nghiệm tồi tệ, đặc biệt là đối với nhà giao dịch mới, có thể hoạt động như một yếu tố cản trở và khiến bạn muốn chia tay thị trường một lần và mãi mãi.
Nhiều nhà đầu tư đã quay lưng lại với thị trường sau một trải nghiệm không mấy tốt đẹp, do đó tự cướp đi cơ hội tối đa hóa sự giàu có của mình.
Nhiều nhà giao dịch đã “lậm” vào các giao dịch mang tính trả thù
Khi bạn mất vốn vì giao dịch mất kiểm soát, bạn sẽ có xu hướng tham gia vào nhiều giao dịch với tâm lý trả thù và khao khát lấy lại vốn bằng mọi cách.
Bạn sẽ “dấn thân” vào các giao dịch ngẫu nhiên thông qua lời khuyên từ người quen hoặc từ tin tức thị trường nhưng lại không may mảy phân tích cặn kẽ hay xây dựng một kế hoạch giao dịch chỉnh chu. Vậy làm này đa phần chỉ khiến túi tiền bạn đã rỗng, nay càng rỗng hơn.
Adam Grimes và lời khuyên cho các nhà đầu tư về việc mất kiểm soát
Ông đã lên danh sách các hành động cụ thể mà một nhà giao dịch có thể áp dụng khi nhận ra mình đang bị mất kiểm soát:
– Ngừng giao dịch.
– Nếu bạn là nhà giao dịch ngắn hạn, ngay lập tức thoát khỏi bất kỳ vị thế nào đang bị lỗ và đặt điểm hòa vốn hoặc điểm cắt lỗ tốt hơn với các giao dịch mở khác. Kể cả là bạn không hay đặt điểm dừng trên thị trường, hãy làm điều đó ngay bây giờ. Đây là một tình huống đặc biệt và mục tiêu là loại bỏ chính bạn khỏi quá trình ra quyết định trong một khoảng thời gian.
– Đứng lên và đi lại. Hãy nghỉ ngơi và đi ra ngoài. Nếu trời lạnh, hãy đi dạo mà không mặc áo khoác. Bạn không cần được thoải mái; bạn muốn phải thoát khỏi trạng thái tinh thần của mình.
– Tập thể dục. Đi đến phòng gym hoặc làm một vài động tác thể dục.
– Nói chuyện với một người khác, những chuyện không liên quan đến giao dịch. Giao dịch là một trải nghiệm cô độc, ngay cả khi có nhiều nhà giao dịch khác quanh bạn. Đôi khi chúng ta bị mắc kẹt trong tâm trí đến nỗi một cuộc trò chuyện bình thường kéo dài hai phút có thể làm nên điều kỳ diệu. Nói chuyện với nhân viên bán hàng tại Starbucks. Gọi điện cho mẹ bạn. Làm bất cứ điều gì cần thiết để thoát khỏi tâm trạng này.
– Dùng giấy và bút viết một cái gì đó. Ít nhất đối với tôi, bút và giấy gần như có ma thuật; nó khác với việc gõ phím. Bạn có thể viết nhật ký giao dịch của mình, nhưng ngay cả một danh sách đồ tạp hóa cũng có tác dụng. Hãy cứ viết.
– Hít thở sâu. Nếu bạn có thể làm chậm và kiểm soát được cơ thể của mình, dần dần bạn sẽ kiểm soát được tâm trí. Thiền có thể sẽ cực kỳ hiệu quả. – Khi bạn đã hạ hỏa và sẵn sàng giao dịch, hãy thử một giao dịch không quan trọng với kích thước nhỏ. Theo dõi phản ứng tâm lý của bạn với giao dịch đó. Nếu bạn chưa sẵn sàng quay lại cuộc chơi, bạn sẽ biết ngay thôi.
– Nếu bạn trượt bài kiểm tra trước và vẫn còn lăn tăn, hãy nghỉ ngơi lâu hơn. Trong một số trường hợp bạn cần nghỉ ngơi cả tuần hoặc cả tháng. Nếu vậy, đừng nghĩ về cơ hội bị bỏ lỡ; tập trung vào những thiệt hại mà bạn sẽ không phải gánh chịu khi ngừng giao dịch.
Dĩ nhiên dựa trên kinh nghiệm cá nhân của mỗi nhà đầu tư, bạn có thể tự tạo một checklist riêng để kiểm soát bản thân trong những giao dịch của mình. Nhưng Adam Grimes cũng nhấn mạnh việc giành lại kiểm soát và xây dựng tâm trí vững vàng nên được hình thành càng sớm càng tốt.
Trích trong quyển sách “The Art & Science of Technical Analysis – Phân tích Kỹ thuật: Sự kết hợp giữa Khoa học và Nghệ thuật trong đầu tư chứng khoán”
Sự kết hợp giữa KHOA HỌC và NGHỆ THUẬT trong đầu tư chứng khoán
