Động lực sẽ không đủ sức để thúc bạn thay đổi thói quen?
Những nỗ lực tột độ với kỳ vọng “được ăn cả, ngã về không” thường sẽ không bền vững trong công cuộc thay đổi thói quen.
Chúng ta thường nhầm tưởng và thuyết phục bản thân rằng thành công vĩ đại đòi hỏi những hành động lớn lao, những bước tiến lớn, những cuộc đại nhảy vọt… Để rồi nhiều người tự tạo áp lực cho bản thân phải nỗ lực tột độ với tinh thần “được ăn cả, ngã về không” (go big or go home). Không ngạc nhiên khi những kỳ vọng lớn này thường thiếu thực tế, và đó là công thức dẫn đến thất vọng và oán trách bản thân.
Thay vào đó, chúng ta nên tập để nghĩ nhỏ lại vì người ta chứng minh được rằng những hành vi tí hon có thể giúp bạn xây dựng thói quen. Cụ thể, những hành vi tí hon sẽ tạo đà hành động dễ dàng cho chúng ta, ý tưởng này bắt nguồn từ BJ Fogg, một nhà nghiên cứu hành vi tại Đại học Stanford và là tác giả của cuốn sách Tiny Habits: Thói quen tí hon – Tiềm năng khổng lồ.
Fogg cho biết: “Việc kiến tạo thói quen cũng như thay đổi thói quen dễ dàng hơn và nhanh chóng hơn so với những gì mọi người thường nghĩ. Chưa kể nó còn có thể rất vui, nếu bạn làm đúng cách.”
Dưới đây là trích lược phần hỏi đáp dành cho BJ Fogg, nó sẽ làm sáng tỏ sức mạnh của Phương pháp Thói quen tí hon.
Phương pháp Thói quen tí hon có nghĩa là gì?
Tí hon tức là những điều đơn giản và nhỏ bé. Trong phương pháp Thói quen tí hon, bạn có ba thủ thuật kết hợp với nhau như sau.
Đầu tiên, chọn kỳ thói quen mới nào mà bạn muốn thiết lập, và thu nhỏ độ khó hết mức có thể. Giả sử bạn muốn đọc nhiều hơn, bạn có thể bắt đầu với một đoạn nhỏ. Còn nếu bạn muốn ngồi thiền, bạn có thể bắt đầu với ba pha hít thở sâu.
Bạn làm cho nó đơn giản đến mức gần như không có lý do gì để không làm điều đó. Như vậy, ngay cả khi bạn đang gấp hoặc bị ốm hoặc mất tập trung, bạn vẫn có thể thực hiện thói quen tí hon này.
Sau đó, bạn sẽ thấy nó xuất hiện thật tự nhiên trong chuỗi thói quen hiện tại của mình. Hãy tự hỏi bản thân, thói quen này hình thành sau sự kiện gì? Ví dụ, việc đọc sách có thể xảy ra sau khi bạn đi xe buýt. Đó có thể là thời điểm hoàn hảo để bạn mở sách và đọc một đoạn. Bây giờ, bạn có thể đọc nhiều hơn nếu muốn. Tốt rồi. Điều lưu ý là thói quen ở đây rất nhỏ – bạn chỉ cần đọc một đoạn mà thôi.
Bí quyết thứ ba, ngoài việc làm cho nó trở nên tí hon và sau đó sử dụng một thói quen hiện có để nhắc nhở bạn về thói quen mới, đó là khơi dậy não bộ của bạn các cảm xúc tích cực, bằng cách ăn mừng, có thể là đập tay, nhảy nhót một chút, ngân nga điệu nhạc vui trong đầu,… Bất kể điều gì giúp bạn cảm nhận cảm giác thành công.
Mô hình thay đổi hành vi hoạt động theo nguyên lý nào?
Có ba thứ đồng thời kết hợp để khiến bất kỳ hành vi nào xảy ra.
Cần phải có động lực để thực hiện hành vi. Thứ hai là khả năng thực hiện hành vi. Và thứ ba là lời nhắc. Lời nhắc là bất cứ điều gì nhắc nhở bạn hành động, “hãy thực hiện hành vi này ngay bây giờ”.
Tại sao chỉ động lực thì không đủ sức để thúc đẩy bạn thay đổi hành vi?
Vì động lực của chúng ta không phải lúc nào cũng cao, và cách chúng ta vượt qua điều đó là thực hiện hành vi “dễ như ăn kẹo”. Phương pháp Thói quen tí hon đến từ việc tôi quan sát mô hình của chính mình và hiểu rằng động lực thì lên xuống thất thường theo thời gian.
Nếu một hành vi dễ dàng thực hiện, nó không đòi hỏi phải có nhiều động lực. Giả sử ai đó muốn xin bạn 5 nghìn đồng. Bạn không cần phải có động lực cao để làm điều đó. Nhưng nếu họ hỏi xin bạn 5 triệu đồng, thì nó cần nhiều động lực hơn.
Tương tự, nếu bạn nghĩ, “Mình phải dọn dẹp nguyên căn nhà thôi”, bạn sẽ phải có động lực siêu phàm. Nhưng nếu bạn tự nhủ mình chỉ cần dọn dẹp một món đồ thì tất cả những gì bạn cần là một chút động lực.
Tại sao những thói quen tí hon có thể dựng nên thay đổi khổng lồ?
Chà, điều đó thật sự đã xảy ra. Nghiên cứu của tôi ủng hộ điều này. Khi bạn thực hiện những thay đổi nhỏ và cảm thấy thành công, cách bạn nghĩ về bản thân bắt đầu thay đổi, nhận định về bản thân của bạn bắt đầu thay đổi. Bạn bắt đầu nghĩ, “Ồ, tôi hoàn toàn có thể trở nên ngăn nắp” hoặc “Tôi sẽ thiền được thôi” hoặc “Tôi bắt đầu thấy quen với việc đọc sách.”
Dù nó chỉ là thói quen tí hon, khi bạn bắt đầu nghĩ về bản thân theo những cách tích cực, bạn sẽ tìm thấy những cơ hội khác để dọn dẹp nhà cửa hoặc thiền định hoặc đọc sách. Theo đó, thói quen sẽ tự nhiên lan truyền khắp ngõ ngách trong cuộc sống của bạn.
Khi bạn học cách cảm thấy hài lòng về những thành công của mình, cho dù nhỏ bé thế nào đi nữa, thì điều đó sẽ thay đổi cách bạn nghĩ về bản thân và cơ hội của mình. Chúng nhất định sẽ dẫn đến sự biến đổi khổng lồ.
Happy Live Team
Có thể bạn quan tâm:
