Giải mã tâm lý đầu tư: Mong muốn kiếm tiền, nhưng sợ mất tiền!?
Thị trường chứng khoán là một trò chơi có tổng âm, có người kiếm được tiền, thì sẽ có người mất một số tiền tương ứng. Bản chất thị trường là vậy, nhưng việc chấp nhận thua lỗ là một phần của trò chơi là điều không dễ đối với nhiều người.
Chúng ta đều mong muốn kiếm tiền…
Hầu hết chúng ta đều tham gia thị trường chứng khoán với một mục đích duy nhất: Kiếm tiền. Thế nhưng thị trường vốn không hề dễ tính, và việc NĐT vấp phải các thương vụ thua lỗ là chuyện diễn ra hàng ngày.
Thị trường đầu tư có thể được ví như nơi giới tinh hoa tri thức hội tụ. Tại đây, các NĐT vận dụng kiến thức của mình từ nhiều lĩnh vực, kết hợp lại để đánh giá và tìm ra những khoản đầu tư tốt. Việc nghiên cứu đánh giá đôi khi diễn ra trong vài tuần, thậm chí vài tháng trước khi tìm được một cơ hội ưng ý.
Sự kỳ vọng diễn ra sau khi các NĐT nghiên cứu chuyên sâu về một số cổ phiếu, họ bắt đầu lạc quan hơn về tương lai, kỳ vọng những bước biến chuyển tích cực của cổ phiếu trong thời gian tới. Và tất nhiên, họ cũng kỳ vọng về những khoản lợi nhuận kếch xù mà họ sắp kiếm được.
Thông thường, sau khi mua vào thành công một cổ phiếu tốt, chúng ta sẽ có xu hướng kỳ vọng: “Với những gì mà tôi nhận ra được qua quá trình đánh giá, tôi tin chắc rằng giá của cổ phiếu sẽ tăng mạnh trong tương lai”.
Kỳ vọng kiếm tiền quá mức sẽ dẫn tới rủi ro, thua lỗ
Điểm đáng chú ý ở đây chính là sự kỳ vọng không chỉ diễn ra ở một vài NĐT tư nhất định, mà tất cả chúng ta đều giống nhau, đều kỳ vọng về một tương lai tích cực. Sai lầm chỉ xảy ra, khi chúng ta vô tình để sự lạc quan thái quá này che mờ bối cảnh thực tế.
Một cổ phiếu được đánh giá kỹ càng vẫn có khả năng tiềm ẩn những chuyển biến xấu mà chúng ta không nhận ra. Thông thường, cổ phiếu sẽ xuất hiện những tín hiệu cảnh từ sớm. Nếu chúng ta quá lạc quan vào những đánh giá của mình và chủ quan trước các tín hiệu rủi ro từ thị trường đang phát ra, rủi ro sẽ hiện thực hóa thành thua lỗ.
Nghe tưởng chừng như việc này khó mà xảy ra, nhưng đây chính là nguyên nhân phần lớn dẫn đến thua lỗ: Sự kỳ vọng cao dẫn tới chủ quan trong đánh giá. Một trong những biểu hiện của hiện tượng này chính là phát hiện những tín hiệu cảnh báo, NĐT sẽ tự trấn an bản thân:
+ Tôi đã đánh giá cổ phiếu này rất kỹ rồi, thông tin ấy không tác động nhiều tới cổ phiếu đâu,
+ Lại là tin đồn để “gom hàng” đây mà,
+ Cổ phiếu tốt thế kia mà, không tăng giá là chuyện điên rồ. Đầu tư vào cổ phiếu này là ăn chắc…
Cũng không thể phủ nhận những phán đoán trên của NĐT là hoàn toàn sai. Thế nhưng, việc quá dễ dãi khi đưa ra một kết luận có thể dẫn tới khoản thua lỗ đối với nguồn vốn của chúng ta.
Chúng ta thường sợ đánh mất cơ hội, nhưng lại quên đi rằng…
…chúng ta cũng rất sợ mất tiền
Hãy tự hỏi bản thân: Bạn có muốn thua lỗ khi tham gia đầu tư không? Chắc chắn toàn bộ câu trả lời là không!
Chúng ta đều không muốn mất tiền, chắc chắn không. Vì vậy khi thua lỗ xảy ra, hầu hết NĐT đều cảm thấy chán nản, nghi ngờ bản thân. Mọi NĐT đều phải đối mặt với hai nỗi sợ khi tham gia thị trường chứng khoán: Nỗi sợ mất tiền và nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội. Và nếu như nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO) liên tục được các trang thông tin truyền thông như một điều cần được kiểm soát đối với mọi NĐT, thì ngược lại, nỗi sợ mất tiền lại nhận được ít sự chú ý hơn cả.
Tại sao lại như vậy?
Chúng ta có xu hướng nghĩ về những điều tích cực. Cảm giác vui sướng vì kiếm được tiền trong quá trình đầu tư chắc chắn sẽ dễ chịu hơn rất nhiều so với cảm giác thua lỗ. Cũng chính bởi vì điều này mà hầu hết các câu chuyện được bàn tán giữa các NĐT luôn xoay quanh chủ đề về tiềm năng phát triển, khả năng sinh lời trong tương lai,… thay vì câu chuyện xoay quanh những thương vụ không thành, các khoản đầu tư thua lỗ.
Tâm lý “Thua lỗ đồng nghĩa với thất bại” cũng là một trong những nguyên nhân gây ra nỗi sợ này. Có rất nhiều NĐT cho rằng việc họ liên tục mắc phải những thua lỗ đồng nghĩa với việc họ là một kẻ thất bại. Việc thua lỗ càng xảy ra nhiều, những NĐT này càng chán nản và e dè hơn trước các quyết định đầu tư trong tương lai.
Và quan trọng nhất, mất tiền do thua lỗ là một chuyện không mấy vui vẻ, và không ai muốn đề cập tới cả. Thế nhưng, việc tìm hiểu sâu về những vấn đề này sẽ giúp chúng ta có một cách tiếp cận mới, làm chủ được những tâm lý trong quá trình đầu tư.
Tiếp cận đầu tư dưới góc nhìn kinh doanh
Hiểu rõ được mong muốn kiếm tiền, những rủi ro khi nôn nóng kiếm tiền và nỗi sợ mất tiền sẽ giúp NĐT có được góc nhìn khách quan hơn. Có rất nhiều cách tiếp cận làm chủ hai tâm lý này, nhưng một trong những cách mà bạn có thể sử dụng chính là: Hãy xem việc đầu tư như một quá trình kinh doanh.
Nếu như trong kinh doanh, bài toán kinh điển của mọi doanh nhân là Doanh Thu – Chi Phí = Lợi Nhuận, thì trong đầu tư, bạn hoàn toàn cũng có thể áp dụng cách tiếp cận này. Hãy xem khoản lợi nhuận của bạn kiếm được trong một năm đầu tư là Doanh Thu, thì các khoản thuế, phí giao dịch và các thương vụ thua lỗ chính là Chi Phí. Số lợi nhuận thực tế bạn kiếm được trong một năm sẽ bằng số Doanh Thu bạn kiếm được, trừ đi khoản Chi Phí trong suốt năm đầu tư.
Cách tiếp cận này mang lại 2 lợi ích chính:
- Khi cân nhắc xem các khoản lỗ ngắn hạn là một dạng chi phí, chúng ta sẽ giảm thiểu được tâm lý nặng nề do việc mất tiền mang lại. Thay vào đó, chúng ta sẽ dành sự tập trung của mình để làm gia tăng lợi nhuận tổng thể bằng cách tối thiểu chi phí, gia tăng doanh thu.
- Cách đánh giá này sẽ giúp bạn nghiêm túc hơn với công việc đầu tư của mình. Thông qua việc đánh giá định kỳ hàng năm, bạn sẽ phát hiện ra được vấn đề mà mình đang gặp phải: Doanh thu thấp, Chi phí cao,… Từ đó, bạn sẽ có cách đưa ra giải pháp thỏa đáng hơn dựa trên vấn đề bạn đang gặp phải.
Tất nhiên, sẽ còn nhiều cách khác để chúng ta có thể đối mặt và vượt qua những thử thách tâm lý trong quá trình đầu tư. Phương pháp này chỉ là một trong những gợi ý để giúp bạn vượt qua được nỗi sợ mất tiền, cũng như một góc nhìn mới về việc đầu tư. Điều quan trọng nhất mà mọi NĐT nên hướng tới và cố gắng hoàn thiện chính là trang bị cho mình một phương pháp giao dịch hoàn chỉnh.
Happy Live team.
Có thể bạn quan tâm
Bộ sách
Trí tuệ tỷ đô của các bậc thầy đầu tư
Suy nghĩ vượt lên trên đám đông để trở thành
kẻ chiến thắng trong đầu tư
