Thuyết tiệc cocktail là một lý thuyết dự đoán thị trường được NĐT Peter Lynch phát triển sau nhiều năm đứng giữa những phòng khách, gần những chiếc bát uống rượu punch và lắng nghe điều mà 10 người ở gần ông nhất  bàn luận về cổ phiếu. Thuyết tiệc cocktail cho thấy sự trớ trêu về cách tiếp cận mà đám đông các nhà đầu tư đang thực hiện.

“Nếu các nhà kinh tế học chuyên nghiệp không thể dự đoán các nền kinh tế và các nhà dự đoán chuyên nghiệp không thể dự đoán các thị trường, thì liệu những người nghiệp dư có cơ hội nào không? Bạn đã biết câu trả lời rồi đó, và đó chính là nguyên nhân đưa tôi đến với thuyết dự đoán thị trường mang tên “bữa tiệc cocktail” (The “cocktail party” theory) của mình, và tôi đã phát triển nó sau nhiều năm đứng giữa những phòng khách, gần những chiếc bát uống rượu punch và lắng nghe điều mà 10 người ở gần tôi nhất đang bàn luận về cổ phiếu.

Trong giai đoạn đầu của một thị trường đang lên – một thị trường đã từng đi xuống mà không ai kỳ vọng rằng nó có thể tăng trở lại – người ta không nói chuyện về cổ phiếu. Thực tế, nếu họ bế tắc và hỏi tôi làm nghề gì để mưu sinh và tôi trả lời, “Tôi quản lý một quỹ đầu tư cổ phần”, họ đều lịch sự lắc đầu và bỏ đi. Hoặc nếu họ không bỏ đi, thì họ sẽ nhanh chóng chuyển chủ đề về những trò chơi Celtics, cuộc bầu cử sắp tới, hay về thời tiết. Rồi là họ nhanh chóng nói chuyện với vị nha sĩ bên cạnh về cao răng.

Khi mà 10 người thà nói chuyện với một vị nha sĩ về cao răng còn hơn nói chuyện với một giám đốc quản lý quỹ đầu tư về các cổ phiếu, thì đó là điềm báo thị trường chuẩn bị tăng trở lại.

Trong giai đoạn hai, sau khi tôi thú nhận nghề nghiệp của mình, những người mới quen biết nán lại lâu hơn một chút – có lẽ đủ lâu để cảnh báo cho tôi về rủi ro của thị trường cổ phiếu – trước khi họ chuyển sang nói chuyện với vị nha sĩ. Cuộc nói chuyện trong bữa tiệc cocktail xoay quanh chủ đề cao răng nhiều hơn là cổ phiếu. Thị trường đã tăng 15% từ giai đoạn đầu, nhưng ít ai chú ý đến điều đó.

Trong giai đoạn ba, khi thị trường đã tăng 30% kể từ giai đoạn đầu, thì một đám đông những người quan tâm phớt lờ vị nha sĩ và vây quanh tôi suốt buổi chiều. Hết người này đến người khác nhiệt tình kéo tôi sang một bên và hỏi tôi xem nên mua loại cổ phiếu nào. Mọi người ở bữa tiệc đều đã đầu tư tiền vào các chứng khoán khác nhau, và họ đều bàn tán về những chuyện vừa mới xảy ra.

Ở giai đoạn bốn, họ lại vây quanh tôi một lần nữa – nhưng lần này họ khuyên tôi nên mua loại cổ phiếu nào. Kể cả vị nha sĩ cũng có tới ba hay bốn mánh khoé, rồi sau đó vài ngày tôi đọc những cổ phiếu ông ta giới thiệu trên báo và nhận thấy rằng tất cả đều đang lên giá. Khi những người hàng xóm nói với tôi nên mua cổ phiếu nào và rồi tôi ước rằng mình đã nghe theo lời khuyên của họ thì đó là dấu hiệu chắc chắn rằng thị trường đã lên đến đỉnh điểm và chuẩn bị đi xuống.

Bạn hãy làm những gì mà bạn muốn, nhưng đừng hy vọng tôi sẽ đánh cuợc vào thuyết bữa tiệc cocktail. Tôi không tin vào việc dự đoán thị trường. Tôi chỉ tin vào việc mua các công ty lớn – đặc biệt là các công ty được định giá thấp. Dù hôm nay chỉ số trung bình Dow Jones ngành công nghiệp có là 1.000 hay 2.000 hay 3.000 điểm thì bạn sẽ vẫn giàu có hơn nếu bạn sở hữu Marriot, Merk, và McDonald’s thay vì Avon Products, Bethlehem Steel, và Xerox trong mười năm vừa qua. Bạn cũng sẽ giàu có hơn nếu sở hữu Marriot, Merk, hay McDonald’s thay vì đầu tư vào trái phiếu hay các quỹ thị trường tiền tệ trong cùng khoảng thời gian.

Nếu trở lại thời điểm năm 1925, bạn đã mua cổ phiếu của các công ty lớn và giữ những cổ phiếu này qua cuộc khủng hoảng và cuộc suy thoái (dù phải thừa nhận là điều này không mấy dễ dàng), đến năm 1936, hẳn bạn sẽ rất hài lòng về kết quả.”

Theo bạn TTCK Việt Nam đang ở giai đoạn nào theo Thuyết tiệc cocktail của NĐT Peter Lynch?

Nguồn: Sách Trên đỉnh phố Wall

Có thể bạn quan tâm: Bộ sách Đầu tư giá trị từ A đến Z

ĐẶT SÁCH