6 vai trò mới dành cho nhà lãnh đạo tài ba – Bài học rút ra từ Lãnh đạo là ngôn ngữ

Thứ Sáu, 19-01-2024 | 20:00 GTM+7

Trong cuốn sách Lãnh đạo như ngôn ngữ, Marquet chia sẻ 6 vai trò mới dành cho nhà lãnh đạo — mỗi vai trò tương phản với các vai trò cũ trong hệ thống vận hành xanh – đỏ.

Nếu bạn tin rằng một nhà lãnh đạo hiệu quả là người đưa ra những quyết định nhanh chóng, thông minh, có những bài phát biểu đầy cảm hứng và đưa ra những mệnh lệnh rõ ràng cho nhóm của họ để họ có thể thực hiện kế hoạch đạt được mục tiêu của tổ chức, David Marquet cho rằng bạn đang mắc kẹt trong một mô hình lỗi thời và cách thức lãnh đạo không còn hiệu quả nữa.

Trong môi trường kinh doanh dày đặc thông tin, được kết nối mạng ngày nay, bạn không có cái nhìn đầy đủ về tổ chức của mình hoặc thực tế nền tảng của môi trường hoạt động của mình.

Để khai thác đôi mắt, đôi tai và tâm trí của đội nhóm, bạn cần nuôi dưỡng bầu không khí thử nghiệm hợp tác nhằm khuyến khích mọi người lên tiếng khi họ nhận thấy vấn đề và cùng nhau xác định và thử nghiệm các giải pháp.

Trong cuốn sách Lãnh đạo như ngôn ngữ, Marquet chia sẻ 6 vai trò mới dành cho nhà lãnh đạo — mỗi vai trò tương phản với các vai trò cũ trong hệ thống vận hành xanh – đỏ.

Bài viết này cũng sẽ chỉ ra cách 6 vai trò này kết hợp với nhau, mở ra một quy trình làm việc phối hợp nhịp nhàng giữa chế độ xanh và chế độ đỏ, giữa việc suy nghĩ triển khai và quyết định hành động. Lối lãnh đạo mới này bao gồm 6 vai trò theo thứ tự như sau:

Lãnh đạo là ngôn ngữ: Lãnh đạo nói ít nhân viên hiểu nhiều

1. Kiểm soát thời hạn thay vì tuân thủ thời hạn

Kiểm soát thời hạn là bước bắt đầu chu kỳ. Kiểm soát thời hạn là lúc chúng ta thoát khỏi công việc chế độ đỏ và chuyển sang công việc chế độ xanh. Thời đại Công
nghiệp đã lập trình cho chúng ta tuân theo áp lực thời hạn, điều này thường khiến chúng ta cứ ở mãi trong công việc chế độ đỏ, cảm nhận sự căng thẳng về sức ép thời gian.

Kiểm soát thời hạn nói về sức mạnh của điểm tạm dừng; sức mạnh nằm ở khả năng kiểm soát thời hạn, chứ không phải là tuân theo thời hạn; sự lưu tâm và cân nhắc có chủ đích với các hành động của chúng ta; và mở rộng tầm nhìn.

Người lãnh đạo phải chịu trách nhiệm kế hoạch trước về khoảng thời gian nhóm tiến hành công việc chế độ đỏ, thời điểm thoát khỏi công việc chế độ đỏ, hoặc cách để nhóm tự xác định điểm dừng trong khi thực hiện công việc chế độ đỏ.

Về mặt lịch sử, lý do cơ bản khiến các lãnh đạo cần phải ép buộc nhóm của họ là vì họ đã quyết định trước những điều mà nhóm cần phải làm. Trong các tổ chức của Thời đại Công nghiệp, người quyết định và người thực hiện là hai nhóm người khác nhau.

Kiểm soát thời hạn sẽ giúp thiết lập cơ chế hợp tác cho nhóm.

2. Hợp tác thay vì ép buộc

Chiến lược “hợp tác” được bắt đầu sau khi việc kiểm soát thời gian ra đời.

Ép buộc có vẻ là một từ không văn minh, vì vậy thay vào đó chúng ta sử dụng những từ khác để thay thế, chẳng hạn như dỗ ngọt, kích thích, thúc đẩy, tạo ảnh hưởng, tạo động lực và truyền cảm hứng. Các mô hình ngôn ngữ trong trò chơi ép buộc này thiên hẳn về tiếng nói của người lãnh đạo.

Sự hợp tác đòi hỏi chúng ta phải chia sẻ ý tưởng, phải sẵn sàng thay đổi và phải tôn trọng ý tưởng của người khác. Sự hợp tác diễn ra thông qua các câu hỏi mà chúng ta đặt ra, và nó yêu cầu chúng ta phải thừa nhận rằng ta đang không nhìn thấy bức tranh toàn cảnh. Trong sâu thẳm lòng mình, chúng ta cần tin rằng những người khác có thể đóng góp, hỗ trợ tốt cho những suy nghĩ và hiểu biết của chúng ta về thế giới.

Nghĩa vụ của người lãnh đạo là phải lắng nghe những người bất đồng quan điểm, không tìm cách trì hoãn các quyết định để thuyết phục mỗi người trong nhóm đồng ý với hướng đi mới. Việc bạn luôn ngừng hành động do có bất đồng ý kiến sẽ mang lại quá nhiều quyền lực cho những người bất đồng ý kiến. Nó sẽ khuyến khích những người-chặn-đường, ngăn cản việc nhóm đưa ra quyết định táo bạo, và trì hoãn hành động công việc chung.

Hợp tác là một quá trình cốt lõi của các công việc chế độ xanh. Khi chúng ta sử dụng sự ép buộc, chúng ta nhận được sự tuân thủ. Nhưng khi chúng ta khơi gợi sự hợp tác, chúng ta nhận được cam kết, đó chính là chiến lược tiếp theo của chúng ta.

3. Cam kết thay vì tuân thủ

Sự hợp tác đặt nền tảng để chúng ta cam kết. Sự ép buộc là kết quả của sự tuân thủ. Cam kết tốt hơn tuân thủ vì nó giải phóng nỗ lực tự do của con người. Đối với những công việc nhóm phức tạp, đòi hỏi nhận thức cao và điều chỉnh liên tục, sự nỗ lực tự do theo ý mình này là điều quan trọng hàng đầu.

Cũng giống như các nhóm làm công việc chế độ đỏ sẽ có xu hướng ở lại công việc chế độ đỏ, các nhóm làm công việc chế độ xanh cũng sẽ có xu hướng ở lại trong công việc chế độ xanh. Điểm chuyển tiếp đó chính là nơi chúng ta triển khai chiến lược cam kết.

Đồng thời, chúng ta cần tự chống lại sự cam kết leo thang, điều sẽ khiến chúng ta có xu hướng gắn mình với các quyết định trong quá khứ và tiếp tục đầu tư vào một hành động thất bại.

Cam kết đến từ bên trong; tuân thủ được áp đặt từ bên ngoài. Cam kết được liên kết với động lực nội tại, trong khi tuân thủ được liên kết với động lực bên ngoài.

Sau khi cam kết, chúng ta có thể đắm mình trong công việc chế độ đỏ cho đến khi chúng ta hoàn thành giai đoạn công việc chế độ đỏ tiếp theo, và đó cũng là hành động tiếp theo của chúng ta.

4. Hoàn thành các mục tiêu đã xác định thay vì tiếp tục công việc vô thời hạn

Hoàn thành đánh dấu sự kết thúc của công việc chế độ đỏ và là tín hiệu báo cho chúng ta quay trở lại công việc chế độ xanh. Tuy nhiên, trước khi đến với sự hợp tác của công việc chế độ xanh, chúng ta cần nghỉ ngơi và ăn mừng.

Hoàn thành mang đến cho chúng ta một cảm giác tiến bộ và thành tựu. Cảm giác tiến bộ sẽ tạo nên sự tiến bộ. Hành động hoàn thành cũng cho phép chúng ta kiểm tra các giả thuyết và các quyết định mà chúng ta đã đưa ra từ trước đến nay.

Khi chúc mừng, chúng ta cần cẩn thận để không thao túng hoặc biến lời khen ngợi trở thành mục đích của sự chúc mừng này. Cảm giác hoàn thành phải đến từ chính việc hoàn thành công việc chứ không phải đến từ bên ngoài.

Thực hiện hành động hoàn thành cũng mang lại cho chúng ta cảm giác tách rời khỏi những hành động trước đó của ta về mặt tâm lý. Cảm giác “chuyển dời” và “buông bỏ” này cho phép chúng ta nhìn nhận lại những hành động và quyết định trong quá khứ của mình một cách bình thản và cầu tiến hơn. Việc thực hiện một hành động hoàn thành sẽ giúp chúng ta sẵn sàng cho hành động cải thiện.

5. Cải thiện kết quả hơn là chứng minh năng lực

Cải thiện là hành động cụ thể, cũng như là một mục tiêu của hệ thống vận hành công việc chế độ đỏ-xanh.

Cải thiện là phản ánh lại những việc chúng ta đã làm và giúp nó trở nên tốt hơn.

Cải thiện buộc cái tôi “tốt hơn” phải cạnh tranh với cái tôi “đủ tốt”. Khao khát tự bảo vệ mình của cái tôi “đủ tốt” sẽ lấn át những nỗ lực để trở nên “tốt hơn”. Để bản thân cởi mở với việc cải thiện, chúng ta cần phải chế ngự nỗi sợ của cái tôi “đủ tốt”.

Cải thiện xảy ra thông qua sự hợp tác. Kết quả của hành động cải thiện là một giả thuyết tiếp theo mà chúng ta sẽ kiểm tra. Cải thiện lập nên sự cam kết và đưa chúng ta trở lại với công việc chế độ đỏ.

6. Kết nối với mọi người thay vì làm cho phù hợp với vai trò của bạn

Kết nối là một hành động giúp cho tất cả các hành động khác hoạt động tốt hơn. Thời đại Công nghiệp sử dụng chiến lược phù hợp. Còn kết nối là sự quan tâm: quan
tâm đến suy nghĩ của mọi người; quan tâm đến cảm xúc của mọi người; quan tâm đến những mục tiêu cá nhân của họ.

Kết nối không phải là một “tình bạn” hời hợt, mà kết nối là quan tâm đến người khác và mong muốn điều tốt nhất cho họ. Kết nối là tình yêu. Khái niệm chính để kết nối là dốc quyền lực. Dốc quyền lực là cách chúng ta cảm nhận thứ bậc trong các mối quan hệ giữa con người với nhau. Một dốc quyền lực có độ dốc cao đồng nghĩa rằng sếp của tôi có vẻ quan trọng hơn tôi rất nhiều. Mức lương, quy mô văn phòng và khả năng tiếp cận là các phương tiện thể hiện dốc quyền lực.

Sự tin tưởng là kết quả của việc thực hành tính minh bạch nhất quán trong suốt một thời gian dài. Tin tưởng có nghĩa là tôi tin rằng bạn có ý tốt. Còn việc bạn có làm tốt hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác ngoài ý muốn làm việc tốt của bạn.