Hệ thống đầu tư Mark Minervini – Ai cũng tham gia thị trường chứng khoán với hy vọng kiếm được lợi nhuận và gia tăng tài sản của mình. Họ mơ về những tỷ suất sinh lời hấp dẫn mà các công cụ đầu tư có thể mang lại trong tương lai. Tuy nhiên, trước khi đầu tư số tiền mà bạn đã vất vả tích lũy được, tốt hơn hết bạn nên dành thời gian suy nghĩ về cách để tránh thua lỗ. Nếu bạn hỏi Mark Minervini điều gì là quan trọng nhất mà ông học được sau nhiều năm giao dịch, tôi sẽ không ngần ngại trả lời: Quản trị rủi ro. Đây chính là nền tảng cốt lõi để đạt được thành công bền vững trên thị trường chứng khoán. Xin nhấn mạnh, tôi đang nói đến thành công mang tính bền vững.

Chìa khóa giúp Mark tồn tại suốt hơn 41 năm đó là ” Quản trị rủi ro” 

“Có hai quy tắc cơ bản để chiến thắng trong giao dịch cũng như trong cuộc sống: Thứ nhất, nếu bạn không đặt cược, bạn không thể chiến thắng. Thứ hai, nếu bạn thua sạch tiền, bạn sẽ không thể đặt cược được nữa.”

Trong suốt ba thập niên giao dịch cổ phiếu và trải qua 8 giai đoạn thị trường giá xuống, Mark Minervini đã xây dựng sự nghiệp của mình chủ yếu dựa vào hoạt động đầu cơ cổ phiếu. Sau khi trải qua những bài học đắt giá, ông đã đạt được thành công bền vững. Vậy làm thế nào để bạn cũng có thể đạt được thành tích giao dịch siêu hạng như tôi? Nói cách khác, làm sao bạn có thể tồn tại và phát triển trong môi trường khắc nghiệt của thị trường chứng khoán theo thời gian – không chỉ chiến thắng trong giai đoạn thị trường giá lên mà còn phải biết bảo vệ lợi nhuận trong giai đoạn thị trường giá xuống? Câu trả lời không phải là một bí mật bị che giấu. Trên thực tế, chìa khóa nằm ở việc quản trị rủi ro.

Rủi ro chính là khả năng thua lỗ. Khi bạn mua cổ phiếu, luôn tồn tại khả năng giá cổ phiếu sẽ giảm. Miễn là bạn còn tham gia đầu tư cổ phiếu, bạn vẫn sẽ phải đối diện với rủi ro. Mục tiêu của hoạt động giao dịch là tạo ra lợi nhuận bền vững bằng cách thực hiện các giao dịch mà phần thưởng tiềm năng vượt trội so với mức rủi ro phải gánh chịu. Tuy nhiên, thực tế là phần lớn nhà đầu tư chỉ tập trung vào phần thưởng và bỏ qua rủi ro. Nghe thì đơn giản, nhưng rất ít người thực sự tuân thủ kỷ luật quản trị rủi ro.

Trên thị trường chứng khoán, mục tiêu của tất cả mọi người đều là kiếm tiền. Nhưng để chiến thắng trong một cuộc chơi mà ai cũng có cùng mục tiêu như bạn, bạn phải làm những điều mà phần lớn nhà đầu tư khác không thể hoặc không sẵn sàng làm. Khi bạn thành công và nhìn lại hành trình của mình, bạn sẽ nhận ra rằng: sự khác biệt giữa những nhà giao dịch siêu hạng và số đông thất bại nằm ở việc tuân thủ kỷ luật.

Theo thời gian, Mark Minervini nhận ra rằng phần lớn nhà đầu tư mất tiền hoặc không thể tiến lên một đẳng cấp cao hơn không phải vì thị trường giảm điểm hay nền kinh tế khó khăn, mà vì những yếu tố thuộc về tâm lý con người. Một trong số đó là bản năng giữ chặt các khoản lỗ. Khi cổ phiếu giảm 30% hoặc 40%, bạn bắt đầu tự trách mình: “Tại sao mình không bán khi lỗ chỉ 10%?”

Nghe có quen không? Bạn mua cổ phiếu ở mức giá 35 đô la. Khi giá giảm xuống 32 đô la, bạn bắt đầu chần chừ. Rồi giá tiếp tục rơi về 26 đô la, và bạn chỉ mong nó quay trở lại mức hòa vốn là 35 đô la. Khi giá lao dốc xuống còn 16 đô la, tất cả những gì bạn có thể làm chỉ là trách bản thân: “Giá mà mình bán ra khi giá còn ở mức 26 đô la hoặc thậm chí là 32 đô la thì bây giờ chỉ lỗ nhẹ thôi!”

Lý do khiến nhiều nhà đầu tư rơi vào vòng xoáy như vậy là vì họ không có một kế hoạch quản trị rủi ro cụ thể – hoặc có nhưng không đủ kỷ luật để thực hiện. Một kế hoạch tốt không chỉ cần được xây dựng bài bản mà quan trọng hơn, phải được tuân thủ nghiêm ngặt. Mark Minervini không thể biến bạn thành một nhà giao dịch kỷ luật. Nhưng ông có thể chỉ cho bạn con đường để trở thành một người như thế.

Nếu trong 3 năm đầu tư 2 năm đầu lời 50%, nhưng chỉ 1 năm thua lỗ – Lợi nhuận kép hàng hàng năm chỉ 4%

Giả sử bạn đạt được kết quả giao dịch như sau, sau ba năm: hai năm lãi 50% và một năm lỗ 50%. Nghe có vẻ là một thành tích rất ấn tượng, đúng không? Tuy nhiên, hãy cẩn thận và dành thời gian tính toán kỹ lưỡng, bởi thua lỗ luôn vận hành theo quy luật hình học – điều mà nhiều nhà đầu tư dễ dàng bỏ qua. Với kịch bản trên, tỷ suất sinh lợi sau ba năm chỉ còn 12.5%, tức mức lãi kép hàng năm (CAGR) chỉ là 4%. Đây là con số khiêm tốn hơn rất nhiều so với kỳ vọng. Điều đáng nói là, thứ tự các năm lãi – lỗ không làm thay đổi kết quả này. Dù là một năm tăng, một năm giảm rồi lại một năm tăng; hay hai năm tăng trước, một năm giảm sau – kết quả cuối cùng vẫn như nhau.

Trong trường hợp bạn đạt mức sinh lợi 30% trong hai năm và lỗ 30% vào năm còn lại, CAGR cũng chỉ là 5.75% mỗi năm – tốt hơn một chút so với 4%, nhưng vẫn là một kết quả khá tệ nếu bạn đang đặt mục tiêu đầu tư nghiêm túc và hiệu quả (xem Hình).

Bài tập điều chỉnh thua lỗ: Bài tập tỉnh ngộ

Tỷ phú bất động sản Sam Zell từng nói: “Nhà đầu tư tài ba là người bắt đầu hiểu tác hại của thua lỗ.” Khi mới bước chân vào thị trường, Mark Minervini không thực sự hiểu hết sức mạnh phá hủy của thua lỗ và tầm quan trọng sống còn của việc cắt lỗ nhanh chóng. Giống như phần lớn các nhà giao dịch khác, tôi đã từng để tài khoản sụt giảm nghiêm trọng chỉ vì một vài giao dịch sai lầm sau chuỗi ngày thắng lợi. Dù trong lý thuyết tôi hiểu rằng cần phải cắt lỗ, nhưng thực tế lại khác: tôi thường xuyên phá vỡ nguyên tắc này với hy vọng mọi thứ sẽ đảo chiều. Đôi khi, tôi trở nên ngoan cố và tiếp tục giữ các vị thế thua lỗ, chỉ để rồi rơi vào trạng thái bối rối và tự hoài nghi chính mình.

Chính vì vậy, tôi quyết định thực hiện một bài kiểm tra nghiêm túc: điều chỉnh lại toàn bộ các khoản lỗ trong quá khứ về mức cố định là 10%. Nghĩa là, nếu có những khoản lỗ nhỏ hơn 10%, tôi nâng lên 10%; còn những khoản lỗ lớn hơn thì điều chỉnh giảm xuống còn 10%. Trước đây, khi chưa có kinh nghiệm, tôi thường giữ các khoản lỗ ở mức 20%, thậm chí lên đến 30%. Khi thực hiện điều chỉnh, tôi ngỡ ngàng trước kết quả. Mặc dù việc này đồng nghĩa với việc loại bỏ một vài giao dịch chiến thắng lớn, nhưng tài khoản của tôi lại tăng trưởng mạnh mẽ đến mức khó tin. Tôi thậm chí đã kiểm tra lại hai, ba lần, và mọi tính toán đều hoàn toàn chính xác. Việc tránh được những khoản lỗ lớn đã giúp biến mức lãi kép từ -15% hoặc -12% thành +79%.

Vâng, chỉ một thay đổi nhỏ trong cách kiểm soát thua lỗ có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong kết quả tài chính của bạn. Đây là phát hiện quan trọng nhất trong toàn bộ sự nghiệp giao dịch của tôi – và là lý do khiến tôi trở nên cực kỳ e ngại rủi ro. Tôi học được rằng, càng cắt lỗ nhanh, tài khoản của tôi càng tăng trưởng mạnh mẽ. Tôi gọi trải nghiệm này là “Bài tập điều chỉnh thua lỗ”, và khuyên bạn cũng nên thực hiện nó. Đây có thể là bài học quan trọng nhất khiến bạn tỉnh ngộ.

Hãy cùng xem lại thống kê trong những năm 1980 của tôi:

• Các khoản lãi: (6%, 8%, 10%, 12%, 15%, 17%, 18%, 20%, 28%, 50%), với mức lãi trung bình là 18.4%.
• Các khoản lỗ: (7%, 8%, 10%, 12%, 13%, 15%, 19%, 20%, 25%, 30%), với mức lỗ trung bình là 15.9%.

Kết quả lãi kép trước khi điều chỉnh là -12.05%.

Sau khi điều chỉnh toàn bộ các khoản lỗ về mức 10% (bao gồm cả việc nâng những khoản lỗ nhỏ hơn lên mức 10%), lãi kép được cải thiện thành +79.89%.

Một điểm đáng lưu ý: trật tự của các giao dịch không làm thay đổi kết quả lãi kép. Dù bạn thực hiện các giao dịch theo bất kỳ trình tự nào, kết quả cuối cùng vẫn giống nhau.

Xây dựng thói quen cuộc sống

Sự khác biệt giữa người bình thường và người vĩ đại nằm ở một niềm tin cốt lõi: kỷ luật không chỉ là nguyên tắc trong giao dịch mà còn là nguyên tắc sống. Quản trị rủi ro đòi hỏi kỷ luật. Việc tuân thủ chiến lược giao dịch đòi hỏi kỷ luật. Ngay cả khi bạn đã xây dựng được một kế hoạch giao dịch hoàn chỉnh, nhưng nếu thiếu kỷ luật, cảm xúc sẽ len lỏi vào các quyết định và tàn phá tài khoản của bạn.

Kỷ luật giao dịch không phải là điều tự nhiên có sẵn. Nó được hình thành và duy trì thông qua thói quen. Mỗi người đều có những thói quen tốt và thói quen xấu. Chính những thói quen này quyết định khả năng bạn có thể duy trì kỷ luật giao dịch theo thời gian hay không. Giống như hầu hết mọi người đều đánh răng vào mỗi buổi sáng – đó là một hành vi lặp đi lặp lại, dần trở thành một thói quen ăn sâu vào tiềm thức. Khi bạn thức dậy, điều đầu tiên bạn nghĩ đến là đánh răng, vì bạn biết rằng điều đó cần thiết cho một sức khỏe tốt. Đó là một thói quen sống cơ bản trong xã hội hiện đại.

Tương tự, trong giao dịch, nếu bạn quản trị danh mục bằng cảm xúc thay vì kỷ luật, hãy chuẩn bị tinh thần đối mặt với những năm tháng đầy mệt mỏi, hoảng loạn và kết quả nghèo nàn. Tất cả nỗ lực của bạn có thể trở nên vô ích, và cuối cùng tài khoản giao dịch không chỉ không đạt được tiến bộ mà còn có thể rơi vào thua lỗ nghiêm trọng.

Giao dịch thành công là một hành trình tẻ nhạt nhưng hiệu quả. Giao dịch thất bại thì ngược lại, luôn đầy cảm xúc, kịch tính và khiến bạn “dựng tóc gáy”. Vậy bạn muốn trở thành một nhà giao dịch giàu có nhưng tẻ nhạt, hay là một con bạc luôn tìm kiếm cảm giác mạnh và kết thúc bằng thất bại? Tất cả đều là sự lựa chọn của bạn.

Bằng cách xây dựng những thói quen giao dịch đúng đắn, bạn sẽ từng bước đạt được kết quả xứng đáng. Vì lúc này, bạn đã sở hữu nguyên tắc then chốt của mọi thành công: sự kỷ luật.

Giờ đây toàn bộ hệ thống, chiến lược và quy tắc giao dịch đã giúp Mark Minervini đạt lợi nhuận hơn 33,500% – đều được hé lộ chi tiết trong: “Phù Thủy Giao Dịch Chứng Khoán”.

Cuốn sách chính thức TÁI BẢN ĐỘC QUYỀN tại Happy Live 

Happy Live team biên soạn/Trích sách Phù thủy giao dịch chứng khoán Mark Minervini

PRE-ORDER CHÍNH THỨC MỞ NGÀY 20/7

ĐẶT SÁCH TRƯỚC