AI có thể thay thế chúng ta không?

Thứ Tư, 23-04-2025 | 14:00 GTM+7

Theo Goldman Sachs, hơn 300 triệu việc làm toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi trí tuệ nhân tạo (AI) trong những năm tới. Và điều đó không còn là dự báo – nó đang xảy ra. Từ biên tập viên, nhân viên hành chính cho đến cả quản lý trung cấp, AI đang lặng lẽ nhưng quyết liệt thế chỗ những người chỉ biết làm theo lệnh. Khi bạn bước vào văn phòng mỗi ngày, có bao giờ bạn tự hỏi: “Mình có thực sự cần thiết ở đây không?” Đây không còn là thời của sự chăm chỉ – mà là thời của sự không thể thay thế.

1. Nếu bạn chỉ “làm công ăn lương”, AI sẽ làm tốt hơn bạn

Trong cuốn Cách đưa bạn trở thành siêu sao nơi công sở, Glenn Shepard từng nhấn mạnh:

“Bạn không thể thăng tiến nếu mỗi ngày bạn chỉ đến để hoàn thành checklist.”

Câu nói này ngày nay còn đúng hơn bao giờ hết. Những người chỉ biết “làm đúng việc được giao” chính là nhóm đầu tiên rơi vào danh sách bị thay thế. AI không mệt mỏi, không xin nghỉ phép, không cần động viên và đặc biệt là không bao giờ nói “Tôi không biết làm cái đó”. Nếu công việc của bạn có thể được học bởi phần mềm – thì chính phần mềm sẽ làm điều đó nhanh hơn, rẻ hơn và không bao giờ than phiền.

Glenn Shepard là người sáng lập và Chủ tịch của Glenn Shepard Seminars. Ông có 31 năm vận hành công ty cá nhân và 34 năm trong vai trò quản lý. Đã có hơn 100.000 nhà quản lý của các doanh nghiệp thuộc danh sách Fortune 500, cho đến các chủ doanh nghiệp nhỏ đã đọc sách và tham dự các buổi huấn luyện chuyên sâu của ông.

Ông là tác giả của 2 cuốn sách bán chạy: How to Manage Problem Employees (tựa Việt: Thuật lãnh đạo nơi công sở) và How to be the employee your company can’t live without (tựa Việt: Cách đưa bạn trở thành siêu sao nơi công sở).

2. Nếu bạn giải quyết vấn đề, AI sẽ chỉ là công cụ trong tay bạn

Doanh nghiệp hiện tại không cần thêm “nhân viên máy móc”, họ cần người có tư duy phản biện, biết nhìn ra vấn đề trước khi nó xảy ra, biết đặt câu hỏi và đưa ra giải pháp trước khi được yêu cầu. Đó là nhóm người không thể thay thế, bởi họ không chỉ hoàn thành nhiệm vụ mà còn tạo ra giá trị. AI có thể hỗ trợ phân tích, xử lý, đưa ra gợi ý, nhưng không thể thay thế sự kết hợp giữa trực giác, kinh nghiệm và sự đồng cảm – những yếu tố mang bản chất con người.

3. Nếu bạn là lãnh đạo, vai trò của bạn càng quan trọng hơn

Trong Thuật lãnh đạo nơi công sở, tác giả từng nói:

“Thế giới không thiếu nhân viên thông minh, chỉ thiếu lãnh đạo có gan chịu trách nhiệm.”

Khi AI lo phần công việc lặp lại và kỹ thuật, điều còn lại là bản lĩnh con người – khả năng ra quyết định trong mơ hồ, tạo động lực, giải quyết mâu thuẫn, truyền cảm hứng. Bạn không thể lãnh đạo nếu chỉ biết quản lý tiến độ và bảng tính. Bạn chỉ thực sự là người dẫn dắt khi đội ngũ cần bạn trong khủng hoảng – lúc mà không một công cụ nào xử lý được cảm xúc con người.

4. Liệu AI có thay thế bạn không?

Nếu bạn chỉ là một bánh răng trong hệ thống, câu trả lời là có. Nhưng nếu bạn đang không ngừng học hỏi, thích nghi, đặt câu hỏi khó và dám đưa ra câu trả lời – thì AI chỉ là “trợ lý hạng sang”, còn người ra quyết định vẫn là bạn.

Câu hỏi không phải là: “Liệu AI có thay thế tôi không?” mà là: “Tôi đang khiến mình trở nên không thể thay thế như thế nào?”

Kết luận: Đừng chờ bị thay thế mới bắt đầu thay đổi

Sự nghiệp của bạn không nằm trong tay AI, cũng không nằm trong tay sếp – nó nằm trong tay bạn. Đừng đợi bị thay thế mới bắt đầu thay đổi. Hãy dùng AI như một công cụ, nhưng xây dựng sự nghiệp như một người không thể bị thay thế. Hãy trở thành MVP – Most Valuable Person – trong chính sự nghiệp của bạn. Dùng AI như vũ khí, đừng trở thành nạn nhân của nó.

Theo Nghệ thuật kinh doanh và tiếp thị